Vrees voor stortvloed aan eigen bijdragen van studenten

Nieuws | de redactie
7 juni 2021 | Onderwijsjuristen vrezen dat studenten te maken krijgen met een stortvloed aan bijdragen voor studiegerelateerde activiteiten of vereisten, blijkt uit reacties op een internetconsultatie over eigen bijdragen van studenten. Daarin staat dat studenten zelf moeten betalen voor zaken als een Verklaring Omtrent Gedrag, onderwijsexcursies en workshops.
“Een publiek register moet ongewenste beïnvloeding van hoger onderwijsinstellingen tegengaan, vindt de VVD-fractie”. Beeld: Jarmoluk.

De student die denkt met de betaling van collegegeld aan alle financiële verplichtingen jegens de onderwijsinstelling te hebben voldaan, zit mis. Dat blijkt uit de ter internetconsultatie voorgelegde Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) ‘Regeling andere bijdragen van studenten in het hoger onderwijs‘. Hoger onderwijsinstellingen kunnen namelijk, ten bate van het uitvoeren van de wettelijke taak van die instellingen, ook allerhande andere bijdragen van studenten vragen. Zo wordt een leraar-in-opleiding geacht zelf te betalen voor een Verklaring Omtrent Gedrag, moet een student die een sportopleiding doet een verplicht sportmedisch advies zelf bekostigen, en komt het te laat inschrijven voor een tentamen een student op twintig euro boete te staan.  

Uit de reacties op de consultatie blijkt dat de regeling op kritiek kan rekenen. “Het is niet transparant, onnodig, belemmert de toegankelijkheid weer met een salamiplakje en is maatschappelijk onwenselijk”, laat onderwijsjurist Peter Kwikkers optekenen. Ook onderwijsethicus Wes Holleman heeft grote vragen bij bepaalde passages uit de regeling. Daarnaast werden er aan de hand van dit ScienceGuide-artikel Kamervragen gesteld. Peter Kwint, Kamerlid voor de SP, vroeg de demissionair minister van OCW om een nadere specificatie van 'kosten die verband houden met de aard van een opleiding'. Daarnaast vroeg hij de minister of studenten bij hun inschrijving duidelijk wordt verteld wat de bijkomende studiekosten zijn, en vroeg hij de minister deze regeling in te trekken of tenminste de eigen bijdragen te maximeren. Ook verwoordde Kwint de mening dat eigen bijdragen een extra drempel kunnen opwerpen voor een keuze voor het hoger onderwijs: https://app.1848.nl/static/pdf/fb/46/fb4696331104e53458895b1d5e8530a8af8e4d43.pdf.

Student moet practica, onderwijsexcursies en workshops soms zelf betalen 

De ter consultatie voorliggende regeling heeft als voornaamste doel om studenten te informeren over de kostensoorten waarvoor hoger onderwijsinstellingen een bijdrage van studenten mogen vragen. Zo mag een hoger onderwijsinstelling een bijdrage vragen voor administratieve werkzaamheden rondom de inschrijving van een student, zoals het waarderen van een buitenlands diploma, het toetsen van het taalniveau van een student en het afnemen van toetsen wanneer een aspirant-student niet aan de vooropleidingseisen voldoet. De gevraagde bijdrage mag daarbij niet hoger zijn dan honderd euro. 

Meld u hier aan de ScienceGuide Nieuwsbrief

 

Ook met betrekking tot practica, onderwijsexcursies en workshops binnen de opleiding kan een eigen bijdrage worden gevraagd. Daarbij “gaat het bijvoorbeeld om een excursie naar Egypte voor de opleiding Egyptologie of de kosten in verband met etenswaren voor voedingspractica. In het kader van workshops kan gedacht worden aan praktijkgerichte workshops van de hotelschool”, schrijft demissionair minister Van Engelshoven in haar toelichting.

Overigens is de instelling verplicht daarbij, wanneer mogelijk, een kosteloos alternatief zoals een ‘papieren opdracht’ of een vervangende stage aan te bieden. De eerdergenoemd excursie naar Egypte betreft echter een voorbeeld van een onvervangbare onderwijsexcursie, schrijft Van Engelshoven. “Het ligt in de rede dat in een dergelijk geval van studenten een bijdrage wordt gevraagd voor de reis- en verblijfkosten. De overige kosten die verbonden zijn aan het onderwijs op de excursie zijn voor rekening van de instelling.”

Ook voor het te laat inschrijven voor een tentamen kan een onderwijsinstelling een bijdrage van een student vragen, te weten twintig euro. Daarnaast kan een onderwijsinstelling de kosten voor een vervangend getuigschrift op de student verhalen.  

Maximeer ‘kostendekkende’ bedragen 

Uit de reacties tijdens de internetconsultatie blijkt dat er behoefte is aan een bepaling van de hoogte van het bedrag dat een onderwijsinstelling van studenten mag vragen. Zo stelt onderwijsjurist Peter Kwikkers in zijn reactie dat de kosten voor een vervangend getuigschrift moeten worden gemaximeerd. In een andere reactie wordt geopperd om een maximumbedrag af te spreken dat gedurende de studietijd van een student mag worden gevraagd.  

Ook wordt er gepleit om opleidingen te verplichten bij de inschrijving aan te geven wat de bijkomende kosten zijn die voor de rekening van de student komen. “Dit zou ook bijdragen aan de transparantie en instellingen motiveren om de kosten zo laag mogelijk te houden.” 

Verplicht vak als alternatief voor keuzevak 

Verder kan het kosteloze alternatief voor practica, onderwijsexcursies en workshops op kritiek rekenen. In zijn reactie wijst onderwijsethicus dr. Wes Holleman erop dat dit kosteloze alternatief op meerdere manieren kan worden geïnterpreteerd. Zo schetst hij dat de Universiteit Utrecht het redelijk acht om voor een honours-programma een eigen bijdrage van de student te vragen, waartegenover het kosteloze alternatief van het reguliere onderwijsprogramma wordt aangeboden. Zonder eigen bijdrage van de student is deelname aan het honours-programma dus niet mogelijk.  

Met betrekking tot het vragen van een eigen bijdrage voor het volgen van een keuzevak hanteert de Universiteit Utrecht een soortgelijke redenering, schetst Holleman. Als kosteloos alternatief voor een keuzevak kunnen studenten een verplicht vak volgen, redeneert de universiteit. “Als de opstellers van de Concept-regeling die interpretatiemogelijkheden niet blokkeren, dan zullen studenten binnen afzienbare tijd met een stortvloed van eigen bijdragen geconfronteerd worden”, aldus Holleman.   

Het Interstedelijk Studentenoverleg en de Landelijke Studentenvakbond hebben geen gebruikgemaakt van de mogelijkheid om via de internetconsultatie hun opvattingen over de AMvB te delen.  


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK