Minder geld voor studentenwelzijn en werkdruk
Dat blijkt uit de begroting die het kabinet heeft gepresenteerd. Het kabinet presenteert daarmee een onderwijsbegroting die voor het eerst in jaren niet te maken heeft met tegenvallers; anders dan in voorgaande jaren pakken de studentenaantallen aan universiteiten en hogescholen lager uit dan verwacht.
In de begroting voor OCW zitten niet heel veel grote verrassingen nadat het kabinet eerder dit jaar aantrad. De investeringen in onderzoek en onderwijs blijven overeind. Wel wordt duidelijk hoe de nog openstaande rekeningen uit het verleden nader ingevuld worden.
Rust, ruimte en basisbeurs
Volgens de koning, die zijn Troonrede uitsprak in de Haagse Stadschouwburg, zijn er grote investeringen nodig in het mbo, hoger onderwijs en de wetenschap. Hij haalde daarbij het mantra van minister Dijkgraaf aan; er moet ‘rust en ruimte’ komen voor docenten en studenten. “De herinvoering van de basisbeurs vanaf het studiejaar 2023-2024 moet voor jonge mensen zoveel mogelijk de financiële drempels wegnemen om te gaan studeren”, zei hij daarbij.
De wekelijkse nieuwsbrief is nog korte tijd gratis te ontvangen. De voorwaarden vindt u hier.
Toch zitten er nog vervelende haren in de soep van het leenstelsel. Het vorige kabinet wilde de rente verhogen op studieleningen, maar kreeg daarvoor geen meerderheid in de Eerste Kamer. Daarom moesten de opbrengsten van deze beoogde bezuiniging elders worden gezocht. Deze bezuiniging loopt vanaf 2026 op met een bescheiden 3 miljoen euro, maar vanaf 2029 moet er 26 miljoen euro worden bijgedragen uit de potjes voor het hbo en het wo.
Minder geld voor verlagen werkdruk
Daarnaast is in het regeerakkoord afgesproken dat de compensatie voor het leenstelsel deels betaald moet worden uit het geld voor het Nationaal Programma Onderwijs. Het hoger onderwijs moet zelf een deel van dat geld ophoesten. Voor volgend jaar betekent dit dat er 41,9 miljoen euro minder gaat naar het verlagen naar de werkdruk aan universiteiten en het verbeteren van studentenwelzijn in het hoger onderwijs.
Al eerder werd bekend dat de beurs voor uitwonende studenten vanaf september 2023 eenmalig voor een jaar zal worden verhoogd met maandelijks 165 euro. Die komt bovenop de al bekendgemaakte 274 euro per maand.
Overigens wordt in de begroting voor volgend jaar nog niet gerept over de rente op studieschuld, die jaarlijks in november wordt vastgesteld en is gekoppeld aan de vijfjaarsrente op staatsleningen. Deze werd op 20 september voor het eerst sinds 2011 weer boven de twee procent genoteerd. Dit betekent dat studenten die vanaf volgend jaar hun studieschuld moeten gaan terugbetalen hier bovenop ook weer serieus rente moeten gaan betalen. De afgelopen jaren stond deze rente op nul procent.
Bedrag per student flink verhoogd
Door de gestegen inflatie is de jaarlijkse loon- en prijsbijstelling die OCW ieder jaar doorrekent aan instellingen flink verhoogd. Dat betekent dat het bedrag dat het ministerie per student uitkeert ook flink is gestegen. Werd er vorig jaar nog van uitgegaan dat het bedrag per student in zowel het hbo als het wo in 2023 8400 euro zou zijn, is dat nu verhoogd naar 8800 euro, een verhoging van bijna vijf procent. Overigens is dat nog onvoldoende om de huidige inflatie van dertien procent te compenseren.
Voor het eerst in jaren is er ook een meevaller in het aantal verwachte internationale studenten aan universiteiten. Er zijn echter ook minder hbo-studenten dan geraamd; dat zorgt ervoor dat er minder studiefinanciering uitbetaald moet worden. Dit brengt een meevaller van 138 miljoen euro met zich mee.
