Senaat hekelt parlementair handelen van VVD-Kamerlid Claire Martens-America
Bij opleidingen met een Nederlandstalige en een Engelstalige variant kan vanaf 2025 geselecteerd worden bij de Engelstalige variant. De Nederlandstalige variant blijft dan voor iedereen open. NSC, BBB, VVD en PVV stemden voor een amendement van de VVD dat dit mogelijk maakt. Hiermee kunnen universiteiten vooruitlopen op de Wet internationalisering in balans, en alvast maatregelen nemen om de instroom te reguleren. D66 was, net als minister Dijkgraaf, tegen.
Volgens VVD-Kamerlid Claire Martens-America, de indiener van het amendement, deed zij dit op verzoek van universiteiten. “Het is een heel grote vraag van de Nederlandse universiteiten om hún de knop te geven.”
In strijd met Europese wetgeving
Minister Dijkgraaf van OCW riep de Kamer tijdens het begrotingsdebat juist met klem op om tegen dit amendement te stemmen. Volgens hem liep het vooruit op de nog te behandelen Wet internationalisering in balans. Daarnaast lijkt het amendement in strijd te zijn met Europese wetgeving rondom discriminatie en zou een advies van de Raad van State daarom noodzakelijk zijn.
De wekelijkse nieuwsbrief is nog korte tijd gratis te ontvangen. De voorwaarden vindt u hier.
Martens-America zei het jammer te vinden als de minister dit amendement niet zou omarmen – en met haar veel studenten en universiteiten. “Dat zou natuurlijk ontzettend jammer zijn voor al de mensen die meekijken met dit debat en worden verdrongen op studies en voor de universiteiten die hierom vragen. Volgens mij zijn wij hier om dingen te fixen voor Nederlanders, en niet om te debatteren over de vorm.”
Dit wordt een staatsrechtelijke janboel
In navolging van de minister reageerde D66 onthutst op deze wijze van wetgeving door de VVD. “De haast snappen we, maar het gaat niet op deze manier”, zo zei Jan Paternotte van D66 bij zijn stemverklaring toen het amendement half februari in stemming werd gebracht. “Dit wordt een staatsrechtelijke janboel om drie belangrijke redenen. Eén: als we instemmen met dit amendement, dan omzeilen we het advies van de Raad van State over de hele wet. Twee: omdat dit bij de begroting is ingediend, kon er geen apart fatsoenlijk debat over plaatsvinden. Drie: op deze manier zetten we ook de Eerste Kamer onder druk, want als de Eerste Kamer dit amendement niet zou willen, dan moet ze niet alleen de Wet internationalisering in balans, maar ook de hele begroting wegstemmen – een begroting van 57 miljard!”
Dit zijn zwaarwegende staatsrechtelijke bezwaren, zei Paternotte toen. “Ik roep de collega’s hier op tot het volgende: De Kamer heeft een wetgevende functie, en die moeten we serieus nemen. We moeten goed besturen en niet het wetgevingsproces zo verrommelen.”
Bij de fracties van de VVD, SP, NSC, PVV en BBB stuitte deze staatsrechtelijke oproep van Paternotte echter op dovemansoren: zij stemden voor dit amendement en zorgden daarmee voor een meerderheid.
UNL reageerde opgelucht na het aannemen van dit amendement. “Universiteiten vragen sinds 2018 om de mogelijkheid van een numerus fixus op een Engelstalig traject, zodat de Nederlandstalige openblijft. We zijn blij dat de Tweede Kamer dit mogelijk wil maken. Het is een belangrijk element in onze plannen om internationalisering in balans te brengen.”
D66 wil ongenoegen uitspreken
In de chambre de réflexion is men nog niet tot bezinning gekomen, althans niet bij D66, zo wordt duidelijk uit de schriftelijke behandeling van deze wetswijziging in de Eerste Kamer. “Allereerst willen de D66-fractieleden hun ongenoegen uitspreken dat door het voornoemde amendement-Martens-America het begrotingswetsvoorstel oneigenlijk is gebruikt om materiële wetgeving aan te passen. Deze gang van zaken schaadt de wetgevingskwaliteit, het waarborgen waarvan als taak van de Eerste Kamer geldt. De Eerste Kamer wordt namelijk de mogelijkheid ontnomen om een separaat politiek eindoordeel te vellen over de begroting en over de materiële wetswijziging.”
Het is met name het ingrijpende karakter van het amendement voor artikel 1 van de Grondwet dat D66 zo furieus maakt. “Er ligt nu een begrotingswetsvoorstel voor dat tevens een bepaling bevat die ingrijpt in grondrechten. Specifiek raakt deze bepaling aan het recht op gelijke behandeling uit artikel 1 van de Grondwet. Het amendement zorgt er namelijk voor dat instellingen indirect onderscheid kunnen maken op grond van nationaliteit. Dat komt niet naar voren in de toelichting op het amendement en er is geen advies van de Raad van State over uitgebracht.”
D66 roept met klem op om te reflecteren
De D66-fractie in de Eerste Kamer vraagt de regering dan ook met klem om op het voorgaande te reflecteren en daarbij zowel in te gaan op de genoemde institutioneel-staatsrechtelijke aspecten als op de omgang met grondrechten.
Daarnaast wil D66 dat de Raad van State wordt gevraagd om een spoedadvies over het amendement.
