Twaalf vuistregels voor politiek debat op de universiteit in tijden van polarisatie
Universiteiten in veel liberale democratieën zoals de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk of Duitsland worstelen met de cruciale vraag hoeveel ruimte moet worden geboden aan controversiële opvattingen of sprekers. Aan de ene kant wordt bepleit om de vrijheid van meningsuiting op de campus te beperken en zo een ‘veilige’ omgeving te creëren, een diverse populatie studenten aan te trekken en het normaliseren van extremistische (met name rechts-populistische) standpunten te voorkomen. Aan de andere kant leidt het inperken van de vrijheid van meningsuiting tot zorgen over het creëren van een sfeer van angst en censuur aan de universiteit.
Uitdagingen en kansen voor het debat op universiteit
In een tijd van toenemende polarisatie biedt het organiseren van een politiek evenement op een universiteitscampus daarom zowel uitdagingen als kansen, schrijven de Duitse wetenschappers Mario Clemens en Christian Hochmuth. Zij staan stil bij de dilemma’s en bieden twaalf vuistregels voor het faciliteren van zulke bijeenkomsten op universiteiten.
De wekelijkse nieuwsbrief is nog korte tijd gratis te ontvangen. De voorwaarden vindt u hier.
De onderzoekers doen de suggestie om de focus te verschuiven van de vraag òf er ruimte moet zijn voor openbare politieke discussies op universiteitscampussen naar de vraag hoe deze evenementen georganiseerd kunnen worden. Ze mikken daarbij gelijktijd op het stimuleren van een vruchtbaar debat, wat voorstanders willen, en het minimaliseren van de risico’s waarvoor critici waarschuwen.
Een verbod ontneemt studenten onderwijskansen
Er zijn meerdere goede redenen om politieke debatten op de campus toe te staan, stellen de Duitse onderzoekers. Het opleiden van kritische burgers zou een belangrijk onderwijsdoel van universiteiten moeten zijn. Daarom moeten studenten leren hoe ze met verschillende politieke standpunten kunnen omgaan en hun eigen politieke oordelen te vormen. Door politiek op de campus te verbieden, worden studenten enorme onderwijskansen onthouden, zeggen Clemens en Hochmuth.
De onderzoekers opperen daarom een verschuiving van een ‘ja-of-nee’-benadering naar een meer genuanceerde kijk op de manier waarop politieke evenementen kunnen bijdragen aan de kernfuncties van de universiteit. Het bij voorbaat uitsluiten van controversiële sprekers hoort daar niet bij. Studenten zullen meer betrokken zijn als ze controversiële argumenten rechtstreeks horen van iemand die deze opvattingen ook daadwerkelijk heeft, redeneren de onderzoekers. Bovendien garandeert het buiten de campus houden van sprekers met controversiële opvattingen niet dat studenten elders niet worden blootgesteld aan deze sprekers.
Daarnaast worden studenten uitgedaagd om hun eigen standpunten tegenover de eventuele controversiële standpunten van externe sprekers te plaatsen. Dit kan een geweldige kans bieden om retorische vaardigheden te trainen in een relatief veilige onderwijsomgeving, aldus Clemens en Hochmuth.
Vaak geen interesse in feiten
Voorbeelden uit het verleden tonen echter dat sprekers die worden uitgenodigd om te spreken over politiek controversiële onderwerpen vaak niet geïnteresseerd zijn in een op feiten gebaseerde uitwisseling van argumenten, beseffen de Duitse onderzoekers. In plaats daarvan zoeken zij de grenzen op van het toelaatbare. Daarom moet er altijd gezorgd worden dat deze uitspraken worden weerlegd in een debat.
Het gebruik van ‘safe spaces’ achten de Duitse wetenschappers niet verstandig. Safe spaces worden soms gezien – terecht of onterecht – als pogingen om ruimtes te creëren waar studenten niet geconfronteerd kunnen worden met ideeën die in strijd zijn met hun eigen overtuigingen. Zo hoort de universiteit niet te zijn, vinden de auteurs.
Bescherming tegen Trojaanse paarden in universiteit
In plaats daarvan bepleiten ze het organiseren van evenementen op een manier die een brede ruimte biedt voor controversiële politieke debatten, maar die studenten en andere leden van de universitaire gemeenschap wel beschermd tegen Trojaanse paarden die de universiteit misbruiken om openbare discussies van binnenuit te kapen.
”Goede voorzorgsmaatregelen kunnen er in veel gevallen voor zorgen dat de potentieel tegenstrijdige doelstellingen – het politieke debat op de campus en het voorkomen dat campussen worden veranderd in podia voor demagogen – beide mogelijk zijn”, schrijven de Duitse onderzoekers.
Op universiteit moet het altijd om de waarheid gaan
Te allen tijde moet in ogenschouw worden genomen dat academische vrijheid geen vrijbrief is om controversiële standpunten te uiten. De vrijheid van meningsuiting beschermt de vrijheid om algemeen politieke uitingen en meningen te uiten, terwijl academische vrijheid specifiek gericht is op het academische domein. Dat betekent dat de uitingen een serieuze poging moeten zijn om de waarheid te vinden en uitspraken moeten voldoen aan wetenschappelijke normen, benadrukken Clemens en Hochmuth.
Academische vrijheid is daarnaast niet absoluut. Zo kan de academische vrijheid worden beperkt als academische uitingen in strijd zijn met de grondwettelijke rechtsorde of wanneer uitspraken niet voldoen aan de normen van wetenschappelijke integriteit. Van academici wordt verwacht dat ze hun academische vrijheid te gebruiken in overeenstemming met hun professionele ethiek en verantwoordelijkheden.
Belang van opbouwen van vertrouwen
Als de academische vrijheid moet worden geborgd en constructieve discussies moeten worden bevorderd bij debatten op de campus, vereist dit een zorgvuldige overweging van wie wordt uitgenodigd, de context van die uitnodiging en de voorwaarden waaronder het evenement plaatsvindt. Ook met betrekking tot de gastheer, de financiering, de betrokkenheid van deelnemers en de toegankelijkheid van het evenement moeten keuzes worden gemaakt, schrijven Clemens en Hochmuth. Zij benadrukken bovendien het belang van het opbouwen van vertrouwen tussen sprekers, het kiezen van het juiste formaat, het gebruik van gedragsregels en het selecteren van een passende omgeving.
Duidelijke rollen, mandaten en uitnodigingsrichtlijnen moeten helpen om transparantie te waarborgen en willekeurige besluitvorming te voorkomen.
Twaalf vuistregels
De Duitse onderzoekers noemen op basis daarvan twaalf vuistregels voor controversiële debatten bij een universiteit:
Doelstellingen en risico’s bepalen: Bepaal vooraf wat het beste scenario is voor het evenement en wat men absoluut wil vermijden. Neem in overweging welke maatregelen genomen kunnen worden om verwachte risico’s te vermijden en de kans op een succesvolle uitkomst te vergroten.
Betrokkenheid van deelnemers: Overweeg wie moet deelnemen aan het evenement om het succesvol te maken. Dit omvat degenen die een constructieve bijdrage kunnen leveren, degenen die worden beïnvloed en mogelijk een stem moeten hebben in het proces, en degenen die bezwaar kunnen hebben en het evenement kunnen verstoren.
Gastheer en financiering: Beslis wie het evenement zal leiden en hoe het gefinancierd zal worden. Het is belangrijk om sponsors zorgvuldig te selecteren om belangenconflicten te vermijden en ervoor te zorgen dat de financiering de doelstellingen van het evenement ondersteunt.
Toegankelijkheid van het evenement: Bepaal wie toegang heeft tot het evenement. Moet het open zijn voor alleen faculteitsleden en studenten, of ook voor het bredere publiek? Moet de pers worden uitgenodigd?
Omgaan met onwelwillende gasten: Ontwikkel een strategie voor het omgaan met deelnemers die niet constructief willen deelnemen, maar wel het evenement kunnen verstoren. Overweeg om hen te betrekken bij het planningsproces of andere uitlaatkleppen te bieden voor hun meningen.
Vertrouwen opbouwen bij sprekers: Bouw vertrouwen op tussen de sprekers, vooral als ze tegenovergestelde standpunten vertegenwoordigen. Overweeg een voorbereidende bijeenkomst met alle sprekers om een basis van wederzijds respect te bevorderen.
Kies het juiste format: Bepaal het meest geschikte format voor het evenement, zoals een lezing, een gemodereerd debat of paneldiscussies. Kijk ook hoe het evenement moet worden gestructureerd om de doelstellingen van de bijeenkomst te bereiken.
Gebruik gedragsregels: Overweeg of er gedragsregels moeten worden vastgesteld voor deelnemers aan het evenement, zoals het verbieden van persoonlijke beledigingen en het bevorderen van respectvolle dialoog.
Kies de juiste omgeving: Selecteer een locatie die past bij de grootte en het karakter van het evenement en die de gewenste interactie tussen sprekers en publiek ondersteunt.
Bepaal de mate van formaliteit: Beslis over het gewenste niveau van formaliteit voor het evenement, wat zal helpen om de toon te zetten en te bepalen hoe interactief het evenement zal zijn.
Rollen en mandaten: Zorg ervoor dat de rollen en verantwoordelijkheden van alle betrokkenen duidelijk zijn, inclusief wie het evenement leidt en wie spreekt namens de universiteit of faculteit.
Maak een uitnodigingsrichtlijn: Universiteiten zouden duidelijke richtlijnen moeten ontwikkelen voor het uitnodigen van sprekers. Dit moet helpen bij het nemen van beslissingen over individuele gevallen. Deze richtlijnen moeten ook openbaar en transparant beschikbaar zijn.
