Beheersing basisvaardigheden bij mbo’ers zorgwekkend
“Onvoldoende beheersing van basisvaardigheden kan grote gevolgen hebben, zowel voor een individu als voor de samenleving. Denk aan een verpleegkundige die een rekenfout maakt met medicijnen of een automonteur die een reparatiehandleiding niet goed kan lezen en daardoor een technische fout maakt”, licht minister Dijkgraaf toe in een uitgebreide Kamerbrief. Die geeft een somber beeld van de basisvaardigheden van studenten in het mbo.
Omdat de basisvaardigheden in het vmbo de afgelopen jaren sterk zijn achteruitgegaan, is dat ook een groot probleem voor het mbo, zegt Dijkgraaf. “Gezien de omvang van de problematiek is het nodig om, over de onderwijssectoren heen, gezamenlijk de schouders onder dit probleem te zetten om het tij te keren. De minister voor Primair en Voorgezet Onderwijs zet zich onder de noemer van het Masterplan basisvaardigheden in om de basisvaardigheden in het funderend onderwijs te verbeteren. Ik sluit daar met de Aanpak basisvaardigheden voor het mbo op aan.”
De wekelijkse nieuwsbrief is nog korte tijd gratis te ontvangen. De voorwaarden vindt u hier.
Voor de komende jaren ligt er dan ook een extra en acute opdracht voor het mbo: ervoor zorgen dat elke student de achterstanden inhaalt en het mbo verlaat met het vereiste basisniveau 2F voor taal en rekenen. Deze extra opdracht richt zich op de korte termijn en duurt in ieder geval tot de basis op orde is in het voortgezet onderwijs. Het beheersen van 2F-niveau Nederlands wordt gezien als noodzakelijk voor het succesvol functioneren in veel aspecten van het dagelijks leven en werk in Nederland.
Het probleem is te groot voor een motie
Toch heeft de minister eerder een motie ontraadden die vroeg om het versterken van de basisvaardigheden. Gezien de hoge aantallen studenten waarvan het taal- en rekenniveau onvoldoende is bij de start in het mbo, zou dat een forse extra financiële impuls vereisen, en dat geld is er nu niet voor het mbo. “Het is aan een volgend kabinet en uw Kamer om hier de komende jaren prioriteit en invulling aan te geven”, schrijft de minister aan de Kamer.
Aan het eind van schooljaar 2027/2028 moeten de basis van alle leerlingen in het funderend onderwijs en de aansluiting naar het vervolgonderwijs op orde zijn, is het streven van het kabinet. Dat vraagt dus gedurende tenminste vier jaar extra inspanning voor de mbo-instroom. Het mbo zal in die jaren te maken krijgen met groepen jongeren die instromen met onvoldoende beheersing van de basisvaardigheden en daarmee extra kwetsbaar zijn, tekent de minister het toekomstbeeld.
Geen optie om nu niets te doen
“Ik vind het echter een gezamenlijke verantwoordelijkheid om te voorkomen dat grote groepen jongeren in een kwetsbare positie de komende jaren het mbo verlaten met onvoldoende beheersing van basisvaardigheden en daardoor minder kansen hebben voor de toekomst. Het is wat mij betreft geen optie om nu niets te doen”, aldus Dijkgraaf
Goede docenten zijn de belangrijkste voorwaarde voor kwalitatief hoogwaardig onderwijs, zo stelt hij. “Ik zie de kwaliteit van docenten dan ook als cruciale schakel om de onderwijskwaliteit van de basisvaardigheden te versterken. Kwalitatief goede, en daarmee bekwame, docenten beschikken over pedagogische vaardigheden, vakinhoudelijke kennis en vakdidactische vaardigheden.”
Uniforme afspraken over aanvullende modules mbo
Samen met lerarenopleidingen worden mbo-docenten bijgeschoold en moeten ze een verplicht diploma hebben om mbo-studenten basisvaardigheden aan te leren. “Ik ben met de lerarenopleidingen in gesprek om de aanvullende opleidingstrajecten voor Nederlands, rekenen en burgerschap in het mbo te ontwikkelen en aan te bieden. Ik streef ernaar om komend jaar met lerarenopleidingen en de mbo-sector tot uniforme afspraken te komen over de aanvullende modules voor Nederlands, burgerschap en rekenen.”
Om te zorgen dat alle studenten onderwijs krijgen van goed toegeruste docenten, zullen de aanvullende eisen gelden voor zowel huidige als toekomstige docenten. Ofwel Dijkgraaf zelf ofwel zijn opvolger komt met een wetsvoorstel waarin de aanvullende eisen verder worden uitgewerkt. “Ik streef ernaar dat de aanvullende eisen gelden vanaf studiejaar 2026-2027”, zegt de demissionair minister.
