‘Weegschaal Justitia hangt scheef’

Nieuws | de redactie

28 februari 2007 |

‘Door allerlei maatregelen die moeten bijdragen aan de slagvaardigheid, de snelheid en de doeltreffendheid van het straf- en strafprocesrecht, is de weegschaal van het recht behoorlijk scheef gaan hangen. Veel verdachten worden daarmee in de dagelijkse praktijk geconfronteerd. Het strafrechterlijk klimaat is minder warm geworden. Hier en daar is het klimaat zelfs kil of koud te noemen. Juist in zo’n klimaat is een effectieve verdediging van groot belang’, betoogt prof. mr. Jan Boksem in zijn oratie 2 maart aan de UM.

Hij pleit voor een wettelijke regeling rond het recht op bijstand voorafgaand en tijdens het politieverhoor van verdachten. In zijn oratie ‘Met Raad en Daad, Gedachten over de positie van de verdediger in strafzaken’ signaleert Jan Boksem een aantal ontwikkelingen in het strafrecht die niet in het belang zijn van een effectieve verdediging van verdachten. ‘Er wordt geknabbeld aan het verschoningsrecht, de informatieverstrekking aan de verdediging is vaak niet tijdig en zeker niet volledig, de mogelijkheid om getuigen op te roepen en deskundigen in te schakelen, worden beperkt door het opwerpen van formele drempels en de gefinancierde rechtshulp blijkt voor een aantal rechtszoekenden minder toegankelijk door hoge eigen bijdragen’, aldus Boksem.

Dieper gaat hij in op de rol van de advocaat bij het politieverhoor. Op dit moment heeft een advocaat geen wettelijk afdwingbaar recht om bij het verhoor van zijn cliënt door de politie aanwezig te zijn. Ook de verdachte kan geen beroep doen op een recht op bijstand van een raadsman. Omdat het vooronderzoek in ons strafproces een cruciale fase is, pleit Boksem ervoor om dat recht wettelijk te regelen en in een protocol vast te leggen. ‘Dan kan een raadsman in een cruciale fase van het strafproces een rol van betekenis gaan spelen, door bijvoorbeeld zijn cliënt te informeren, hem te adviseren, tijdens het verhoor in te grijpen en door alert te zijn bij het opstellen van het proces-verbaal van het verhoor.’ In veel Europese landen is dit al wel in de strafwetgeving vastgelegd. ‘Nederland is wat dat betreft beslist niet een van de koplopers’, zegt Boksem. ‘Het is de overheid die ervoor kan en moet zorgen dat gegarandeerd wordt dat de advocaat zijn taak naar behoren kan uitoefenen. Over het geheel genomen kan die advocaat dat al heel behoorlijk, maar het kan altijd beter en op een aantal onderdelen zou het ook beter moeten. Het toelaten van de raadsman tot het politieverhoor, zou zo’n verbetering kunnen zijn.’