Barroso: onderwijs bovenaan de nieuwe Lissabon Agenda

In aanloop naar de EU-top van volgende week organiseerde de Lisbon Council gisteren in Brussel  de jaarlijkse Growth & Jobs Summit. Daar zette Barosso zijn voorstellen uiteen voor de nieuwe periode van de Lissabon Agenda. Kennisland-voorzitter Joeri van den Steenhoven was een van de deelnemers en doet verslag van de discussie voor ScienceGuide.

In een opvallend bevlogen toespraak onderstreepte Barroso het belang om vast te houden aan de Lissabon strategie. ‘We have to keep the momentum’. Want de EU lijkt nu het momentum te pakken te hebben. Een hogere groei, meer nieuwe banen en hogere productiviteitsgroei dan de VS. De meeste criteria van de Lissabon Agenda lijken door veel landen zowaar gehaald te worden. De sfeer was dan ook positief. De aanwezige economen waarschuwden echter dat deze voorsprong waarschijnlijk van korte duur zal zijn en er niet te vroeg gejuicht moet worden. Juist nu moet worden doorgegaan met de hervormingen en mag Europa niet achterover gaan leunen.

Barroso ontvouwde vier pijlers voor een hernieuwde ‘Lissabon strategie’ in de jaren 2008 tot 2010. De eerste pijler is mensen, straks de belangrijkste pijler volgens hem. ‘Reform is about equipping people in times of change’, aldus Barroso. Het gaat om onderwijs maar ook breder om vaardigheden. Thema’s zijn terugdringen van schoolverlaters, een hoger opleidingsniveau en het sluiten van de zgn. skills gap. Bedrijven kunnen geen mensen vnden omdat deze niet goed zijn opgeleid. Die kloof moet worden gedicht. Verder vond Barroso het van belang om jonge mensen te kansen te laten zien die globalisering hen biedt in plaats van te vervallen in angst. Hij riep politici op die angst niet te voeden.

Tweede pijler is onderzoek en innovatie. Daar gaat het vooral om Europa aantrekkelijker te maken voor private investeringen in R&D. Publiek investeringen zullen stijgen naar 2,6% als lidstaten zich houden aan hun toezeggingen. Maar de bedrijven blijven achter en investeren wereldwijd. De Europese R&D-infratructuur moet daarom worden verstevigd. Er zijn enkele topuniversiteiten, maar de meesten zijn volgens Barroso “too parochial. Too many of them are playing in the second or third division, too few in the Champion’s League. They need to be much more open to collaboration with industry.”

Daarnaast zal de Commissie een ‘5th freedom’ voor de Europese Unie introduceren: de ‘freedom of movement of knowledge’. Het moet makkelijker worden om kennis te laten stromen. Hiertoe zal onder meer naar het intellectueel eigendomsrecht en auteursrecht worden gekeken.

Derde pijler is het ondernemingsklimaat. Barroso zet in op de vervolmaking van de interne markt, het verminderen van administratieve lasten en een beter klimaat voor het MKB. Hiertoe wordt een speciale Small Business Act geintroduceerd die het makkelijker moeten maken voor kleine bedrijven hun producten en diensten in heel Europa aan te bieden. Vierde pijler is energie en klimaatverandering. Barroso ziet kansen voor Europa om door te investeren in innovatie en nieuwe technologie met Europa voorop te lopen op de weg naar een ‘high-tech, low carbon economy.’ Dit kan niet alleen helpen klimaatverandering tegen te gaan, maar Europa ook economisch een voorsprong te geven. “Let’s finally lay to rest the idea that there is a trade-off between high standards of environmental protection and competitiveness. There isn’t. Just look at some of the Nordic countries. We can do well by doing good. Europe must lead the world in the shift to a hi-tech, low carbon economy.”

Naar de toekomst kijkend zag Barroso dit niet als de laatste periode van de Lissabon strategie. Ook al loopt deze formeel af in 2010, hij vindt dat daarna doorgegaan moet worden. Globalisering gaat door, de strategie werkt en de resultaten beginnen te komen. ‘The worst policy would be to abandon this strategy. Lets be coherent.’

Barroso voelde zich blijkbaar thuis want hij bleef veel langer bij de Summit dan voorzien en ging in debat met de gasten en beantwoordde vragen. Op de vraag of in de nieuwe budgetperiode de prioriteit van landbouw naar onderwijs en onderzoek zal worden verlegd, sprak hij uit de verwachting uit dat dit de trend zal zijn. En hij hoopte het ook. Bovendien wees hij er op, dat met de veranderde situatie op de wereldmarkten het minder noodzakelijk zal zijn om de producenten in de landbouw langdurig via subsidies economisch overeind te houden. Daardoor komt er de komende jaren waarschijnlijk extra ruimte om binnen het EU-budget investeringen te verschuiven ‘van koeien naar kennis’. Maar de EU zal geld blijven uittrekken voor landbouw en sociale cohesie. De verhouding binnen het budget zou wel kunnen gaan veranderen, ten gunste van onderwijs en R&D.