B-merk Nederland?

Segers waarschuwt in zijn boek ‘Nederland na de crisis’,dat Nederland een B-merk wordt. “We dreigen een tweederangs land teworden. Het ontbreekt Nederland aan een toekomststrategie”, steltSegers, die als hoogleraar bedrijfscultuur is verbonden aan deRijksuniversiteit Groningen.

“De politiek is besluiteloos en het bedrijfsleven te afwachtend.”Nederland zit vast, zegt Segers. Zowel politiek als bedrijfslevenonderschatten de ernst van de crisis en de fundamenteleverschuiving die gaande is in de wereld.

Segers, directeur van het Center for JapaneseStudies in Groningen, analyseert in zijn boek deverschuivende verhoudingen in de wereld en beschrijft derol van Nederland daarin.

Amerikanisering

“Geen ander land is zo ‘veramerikaniseerd’ als Nederland”,betoogt Segers. “Dat zien we aan bijvoorbeeld tv-programma’s entaalgebruik. Het sterkst komt het echter naar voren in wat hetminst zichtbaar is: onze bedrijfscultuur. Die is volledigverschoven richting het Anglo-Amerikaanse modelwaarin aandeelhouderswaarde centraal staat. Dat heeft eenfnuikende invloed gehad op ons bedrijfsleven.”

De gerichtheid op winstcijfers in de Amerikaanse bedrijfscultuurnoopt managers bij de geringste teruggang in resultaten tot hardingrijpen en snijden in het personeelsbestand, verduidelijktSegers. En juist dit soort gedrag staat haaks op de oorspronkelijkeNederlandse bedrijfscultuur, die de hoogleraar omschrijft als hetRijnlandse model. Dat is sterker gericht op gedeeld leiderschap,solidariteit en gemeenschapszin.

“Die Amerikaanse bedrijfscultuur moet worden afgeschaft”, steltSegers. “Ego-kapitalisme gaat ten koste van de kracht en positievan het Nederlandse bedrijfsleven.” Tegelijkertijd dient de blikrichting het Oosten te worden gewend.

“Er is een duidelijke parallel met een jaar of dertig geleden. Toensloten we onze ogen voor de opkomst van de Japanse industrie.Niemand voorzag het succes van de Japanners. Nu staan we opeenzelfde drempel, er komt een tweede Aziatische golf aan. Maardeze is nog vele malen sterker dan de Japanse van destijds. Intermen van innovatie, productiekracht, marktdominantie en wegzuigenvan banen. Het is het resultaat van de gebundelde kracht van eenreeks landen.”

Bakens verzetten

Juist de open Nederlandse economie en het RijnlandseModel, dat goed aansluit bij de Aziatische bedrijfscultuur,bieden Nederland mogelijkheden op de veranderende situatie in tespelen. “Dat bewustzijn is er helaas nauwelijks”, zegt dehoogleraar. “Er worden handelsmissies naar China gestuurd en iederestad van naam heeft wel een zusterstad in een Aziatisch land, maareen nationale aanpak ontbreekt. Dat vormt een regelrechtebedreiging.”

Wanneer de bakens hier niet worden verzet, dan zal Nederland zijnhuidige vooraanstaande positie niet kunnen behouden en afzakkennaar de categorie van B-landen. Daarom moeten de banden met sterkeAziatische landen en de bedrijven daar worden aangehaald. MeerNederlandse ondernemingen moeten deals sluiten met Aziatischebedrijven. Bovendien moet Nederland de tot nu wat hol klinkendefrase ‘The gateway to Europe’ gestalte geven door op grote schaalnieuwe Aziatische bedrijven naar ons land te halen. Voordat anderelanden dat doen.

Vijf voor twaalf

Het oude Rijnlandse model noemt Segers in dit verband ‘supersterk’omdat het Nederlandse ondernemingen in staat stelt internationaalsuccesvol te opereren. “Het staat tussen het Amerikaanse enAziatische model in, maar meer aan de kant van het laatste. Dehybride Aziatische bedrijfscultuur van een sterke gerichtheid openerzijds innovatie en resultaten en anderzijds overleg enlandsbelang vertoont sterke overeenkomsten met het Rijnlandsemodel. Die overeenkomsten stellen ons uitstekend in staatinternationaal succesvol te opereren.”

“Het is een betrekkelijk somber beeld”, erkent Segers.”Maar we zijn nog niet te laat. We bevinden ons in hettijdsgewricht waarin grote ontwikkelingen gaande zijn: de VS valtterug en Azië komt op. Het is nu het moment voor een grondigeherziening van de instellingen en conventies van onze samenlevingen veramerikaniseerde bedrijfscultuur. Voor onze omgang met deAziatisering is een nationale strategie nodig. Het is wel vijf voortwaalf op een snel doortikkende klok. De eenentwintigste eeuw magdan de eeuw van Azië worden, dat wil nog niet zeggen dat Nederlanddaar geen leidende rol in kan spelen.”