150 jaar Mahler
Verrukkelijke zuiverheid
Ook al was hij een Oostenrijker en een Wiener in het bijzonder,er zijn zeker twee andere landen en steden die hem bijna als eenzoon claimen, Nederland en vooral Amsterdam, en de Verenigde Statenen vooral New York. Mahler had wel iets met ons land en metAmsterdam en zijn Concertgebouw in het bijzonder. Hij dirigeerde erhet orkest, had een intensieve uitwisseling van ideeen,uitvoeringen en muzikale opvattingen met dirigent Mengelberg, diezich meer en meer opwierp als zijn profeet.
In oktober 1904 werd in Amsterdam Mahlers Vierde Symfonieuitgevoerd. ‘En hier toont Mengelberg dat hij een man met grotevisie is, want hoe heeft hij de Vierde geprogrammeerd? Vóór en náde pauze!’ Aldus beschrijft de website over Mahler in ons landdie gebeurtenis. “Wat zeg je daarvan”, schrijft Mahler aan zijnvrouw Alma over deze premiere. “Ze hebben mijn compositie tweemaalop het programma geplaatst – na de pauze begint het weer van vorenaf aan! Ik ben werkelijk benieuwd of het publiek de tweede keerhartelijker zal reageren.” Hij vindt het het ei van Columbus om opdeze wijze een nieuw werk te introduceren en looft het orkest, datde Vierde “met een verrukkelijke zuiverheid” speelt.’
Psychoanalyse op het Rapenburg
Bijzonder is dat Mahler precies een eeuw geleden in onsland, in Leiden, een gesprek voerde met Sigmund Freud. Op 26augustus 1910 troffen zij elkaar in het klassiek Leidseetablissement ‘In den vergulden Turk’ en wandelden uren door deBreestraat en over het Rapenburg. Dat gesprek zorgde voor eenommekeer in zijn leven en werk. Niet alleen de huwelijkscrisis metde buitenissige Alma, maar ook Mahlers visie op zijn muzikale werken het perspectief daarvan waren onderwerp van beraad tussen detwee Weense denkers.
‘Drie keer eerder had Mahler een afspraak gemaakt met Freud maareven zoveel keren had hij die op het laatste moment afgezegd, overangst en twijfelzucht gesproken. Alhoewel Mahler in het geheel nietop de hoogte was van wat de psychoanalyse inhield, zegt Freud dathij nooit eerder iemand had ontmoet die zo snel begreep waar het inde psychoanalyse om ging.
Alma schrijft in haar autobiografie over de ontmoeting tussenFreud en Mahler dat Mahler zich tot Freud wendde uit de angst haarte verliezen. Freud zou hem gezegd hebben dat hij, Mahler, iniedere vrouw zijn moeder, die een arme, lijdende en gepijnigdevrouw was, zocht,’ aldus Thijs de Wolf van het NPI.
‘ De grootste symfonicus’
Op het prachtige Mahler blog ‘Meine Zeit wird kommen’ over dekomende twee Mahler-jaren wordt onder andere dirigent ChristophEschenbach geïnterviewd. De specialist in het laat-Romantischerepertoire en Richard Strauss en Mahler in het bijzonder vertelt erover wat Mahler dirigeren vergt.
What’s the main thing you have to take care of?
Eschenbach: [Laughs] ‘Take care’ is a goodword. You have to try to understand everything. I mean, it’s not soeasy to understand everything intellectually, and it shouldn’t betotally from an intellectual point of view in understanding Mahler.One shouldn’t forget that his music is written next door to SigmundFreud, and that it is written in a time when psychoanalysis was’opening’.
Therefore, this music, of course it deals with these bigemotions – like Brahms, like Beethoven – but also the veryminiscule insights into the soul. You can discover thatintellectually, but it’s better if you go from the heart and fromthe soul itself, and try to figure out for yourself: Why is thatphrase going like this? Why is that all of a sudden breaking off?Why is it changing all of a sudden into a totally different mood?Because inside there is so much happening; Mahler is going verymuch a step further, and also breaking forms, going further thanBrahms for example.
Deze site met veel nieuws en nog meer interviews van grotedirigenten over Mahlers werk en nog veel meer vindt u op
