Steden moeten studenten koesteren
Zijn onderzoek Hogeropgeleiden in grote steden in Nederland: brain drain of braingain? bekijkt hoe die gemeenten proberen debraindrain te stoppen door bijvoorbeeld te investeren in(studenten)huisvesting, ontwikkeling van een campus of het creërenvan banen voor starters op de arbeidsmarkt. Maar hij stelt daar denodige vraagtekens bij in een
Wat is het meest effectievemiddel om hoger opgeleiden vast te houden?
‘Dat is moeilijk te zeggen. Deonderzochte gemeenten ontplooien ontzettend veel verschillendeinitiatieven tegelijk. En de maatregelen die ze nemen, dienenmeerdere doelen. Ze proberen bijvoorbeeld een aantrekkelijkewoonomgeving te creëren, maar dat beleid is niet alleen op hetvasthouden van hoogopgeleiden gericht.
De effectiviteit van die lossemaatregelen is daarom niet vast te stellen. Gemeenten hebben ookgeen concreet inzicht in de migratiestromen. Ze hebben alleen hetidee dat de braindrain gestopt moet worden.’
Is de uittocht van hbo’ers enacademici te stoppen?
‘De drijvende kracht achtermigratie is werkgelegenheid. Voor hoogopgeleiden is diegeconcentreerd in de Randstad. In sommige studiesteden vertrekt 70tot 80 procent van de afgestudeerden. Maar waarom is dat eenprobleem? Door zich te focussen op de vertrekkers hebben gemeentenniet in de gaten dat ze het eigenlijk al best goed doen.
Uit ons onderzoek blijkt dat in deonderzochte steden meer jongeren binnenkomen om te studeren, dan erna het afstuderen vertrekken. Bovendien zijn het vaak deafgestudeerden met de beste cijfers die blijven. Ook wetenstudiesteden afgestudeerden van elders aan te trekken invakgebieden waar ze zelf niet voor opleiden. Ondanks migratie naarde Randstad, neemt het aantal hoogopgeleiden in studiesteden dustoe. Dat gaat ten koste van de omliggende gemeenten.’
Dus het is logisch datstudentloze steden als Apeldoorn en Almere een hogeschoolwillen?
‘Nee, want een hoger opgeleidebevolking krijg je alleen als er ook banen zijn voor deafgestudeerden. Als je een hogeschool neerzet, voorkom je misschiendat middelbare scholieren elders gaan studeren.
Maar als er geen werk is voorhoogopgeleiden, vertrekken ze 4 jaar later toch. Of ze blijvenhangen en belanden in een uitkering.’
Dus perifere steden moetenzich neerleggen bij het vertrek van hun hoogopgeleiden?
‘Ze moeten af van het idee dat je iedere afgestudeerde moet zienvast te houden. Ze kunnen zich beter afvragen op welk punt ze alaantrekkelijk zijn voor hoger opgeleiden en dat aspect versterken.Uit het onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat studenten die in hunstudiestad wonen, daar na hun afstuderen vaker blijven werken ofwonen. Investeren in studentenhuisvesting lijkt dus te lonen.
Ook blijken jongeren die elders gingen studeren, vaak weer terugte keren na hun afstuderen. Misschien moet je als gemeente dus eensdenken aan het opzetten van alumnibeleid voor middelbarescholieren, in plaats van aan het krampachtig proberen debraindrain te stoppen.’
