Drie premiers vanuit OCW?
Uiteraard zal dit door velen als ‘voorbarig’ worden afgedaan. Zohoort dat ook in het Haagse. Tegelijk maken alle partijen zich nual op voor vervroegde verkiezingen voor het geval dat Geert Wildersgeen andere vlucht naar voren meer zal zien. Op crucialeterreinen is zijn partij geraakt: van Europa tot en metpensioenen en financiën. Zelfs de SP beweegt zich nu opzichtig naarhet midden als regeringskandidaat, om hieraan te ontkomen.
Kraamkamer van de macht
Bij de drie partijen van het centrum zijn kandidaten voor hetlijsttrekkerschap aanwezig die hun faam op OCW vestigden: VVD, PvdAen nu ook CDA. Wie had gedacht dat de Hoftoren zich zou ontpoppentot een soort kraamkamer van de macht? Elk van de drie is tevenskandidaat voor het premierschap, aangezien coalities gevormd zullenmoeten rond combinaties vanuit het midden. Een politiekversplinterd Nederland moet immers à la carte consensus zoeken omte kunnen regeren.
Bij de VVD is het helder. Voormalig OCW-staatssecretaris MarkRutte volgt zichzelf op als lijsttrekker en kandidaat-premier. Deenige alternatieve kandidaat is Henk Kamp die zich als nuchtere enbekwame staatsman ontplooit, maar geenszins als ‘Rita-achtige’concurrent van de macht.
Rutte liet op OCW al zien wat hij later als premiervervolmaakte. Met elke stakeholder kan hij een dealsluiten, niemand duwt hij grimmig opzij. Tegelijk houdt hij zoveelmogelijk à la carte opties open voor zijn eigen agenda. Als je jedoor iedereen immers laat gedogen, van de PVV tot de SGP en vanGroenLinks tot en met Ferrier, dan ben je tegelijkertijd niemandsslaaf en ieders maatje.
PvdA: 2 ex-OCW’ers
Bij de PvdA is niet alleen Ronald Plasterk als voormaligOCW-bewindsman in beeld. Ook Job Cohen is begonnen alsstaatssecretaris op datzelfde ministerie. Hij werd na zijn bewindin 1993-94 door VSNU-voorzitter Willy van Lieshout bijeen diner als volgt uitgezwaaid: “Job, het beste wat je gedaanhebt, is dat je zo weinig gedaan hebt.”
Plasterk als lijsttrekker zou een signaal van vernieuwing voorde PvdA zijn, zonder dat het al te onberekenbaar zou lijken.Belangrijke factor daarbij zal zijn of de ego’s vanpartijvoorzitter Spekman en die van de nieuwe lijsttrekker niet tezeer zouden botsen. “This town ain’t big enough for the both ofus”, is een gevoel dat wel vaker in de PvdA-top speelde,immers.
Op OCW deed Ronald Plasterk cruciale ervaring op voor een brederkabinetsbeleid. Hij was met Wouter Bos lid van de Zeshoek van hetkabinet die het financieel-economisch beleid moest uitwerken. Als emancipatiebewindsman leerde hij dat dit schijnbaar populairedossier vooral financiële narigheid opleverde, zoals bij de ‘gratiskinderopvang’. Belangrijke lessen voor een man die nu alsfinancieel woordvoerder laat zien meer te kunnen en te ambiëren daneen rol als vakminister.
‘Momenteel geen ambitie’
Bij het CDA tracht men de kaarten dicht tegen de borst tehouden. Maar de manoeuvre van Verhagen laat zien, dat men ook daartot conclusies wil komen over het toekomstig leiderschap met hetoog op komende verkiezingen. Je weet maar nooit tenslotte. Van dehuidige voorlieden die beschikbaar kunnen zijn, is deminister van OCW binnen de partij en ver daarbuiten het meestgezien. Als oud-partijvoorzitter wordt Marja van Bijsterveldt inhet CDA nog altijd op handen gedragen en dat is binnen politiekepartijen bepaald geen usance. Denk maar aan mensen als LilianPloumen of Peter van Heeswijk.
Uiteraard onderstreept de OCW-minister dat zijn momenteelhelemaal de ambitie niet heeft partijleider te worden. Dat is goedgebruik in de Haagse politiek. Tegelijk is merkbaar, dat zij zichpolitiek steeds krachtiger ontplooit. Heel ‘Den Haag’ heeftbijvoorbeeld genoteerd hoe zij als eerste van de bewindslieden erin slaagde een PVV-akkefietje in de Kamer zo van repliek te dienen,dat deze partij ineens opvallend langdurig opvallend stilbleef.
Ook als OCW-minister heeft zij zich in het voorbije jaar meer enmeer ‘laten horen’ op de hoofdlijnen van het beleid. Dat maaktbijvoorbeeld haar
Hetzelfde geldt voor de uitkomsten van het beraad in coalitie enkabinet over de komende financiële perikelen. Slaagt VanBijsterveldt daarin een investeringsbeleid in kennis à la Merkeldoor te zetten in plaats van een kaasschaaf-aanpak, dan isduidelijk wie binnen het CDA de beste papieren heeft voor eentoekomstig leiderschap.
