LERU: lessen in succesvol lobbyen

Politieke ervaring deed professor Kurt Deketelaere eerder op alskabinetschef in de Vlaamse regering; nu behartigt hij vanuit Leuvende belangen van de Europese onderzoeksuniversiteiten bij deEuropese Unie. Is dat nog een trede ingewikkelder enbureaucratischer?

Deketelaere: “Niet echt! De openheid van DG Research en Innovatieheeft me juist prettig verrast. Directeur-Generaal Robert-Jan Smitsis zeer resultaatgericht, hij weet wat hij wil. Smits enCommissaris Geoghegan-Quinn lijken me een heel sterk duo. Op 30januari presenteerde Eurocommissaris Máire Geoghegan-Quinn haarplannen voor de verdere realisatie van de Europeseonderzoeksruimte. Zij heeft daarbij haar nek echt uitgestoken meteen vlammende speech die ieder voor zijn verantwoordelijkheidplaatst.”

Pensioenrechten

Vormt het thema sociale zekerheid geen onoverkomelijk probleem?Hoe gaat het ooit lukken om interne grenzen voor wetenschappers teslechten als zij bijvoorbeeld hun pensioenrechten verliezen zodrazij in een andere lidstaat gaan werken? Deketelaere: “Het DGSociale Zaken ziet inderdaad niet in wat er zo speciaal is aanonderzoekers. Maar tegelijk zie je dat de Europese Commissieonderwerpen steeds meer integraal oppakt, wat toch mogelijkhedenmoet bieden. Overigens heeft LERU een paper gemaakt over de socialezekerheid  en de mobiliteit van onderzoekers, die voor deEuropese Commissie  belangrijke input was.”

Pool van toponderzoekers

De LERU heeft twee grote doelstellingen, vertelt Deketelaere ineen rad tempo. “Allereerst doen wij belangenbehartiging voorinstellingen die fundamenteel, grensverleggend onderzoek doen.Daarbij treden wij niet exclusief op voor de 21. Het werk wat wijdoen komt in feite alle research intensive universiteiten tengoede.”

Deketelaere: “Daarnaast proberen we de onderlinge samenwerkingtussen de 21 te versterken. We brengen als LERU heel watonderzoekscapaciteit bij elkaar: we kunnen inspelen op de diverseKIC-thema’s van het EIT [Knowledge and Innovation Communities vanhet European Institute of Innovation and Technology], op de GrandSocietal Challenges van Horizon 2020 en de thema’s van de JointProgramming Initiatives. Wij proberen onze leden te stimuleren omdaarrond samen te werken. Niet dat ik zeg dat dat móet. Het laatstewat je moet doen met een prof is die te dwingen met een ander samente werken.”

Naast de ruime pool van toponderzoekers die de LERU omvat, zijn erook de senior staff members die door LERU rond diverse thema’sbijeen worden gebracht. Zo is er een werkgroep metbibliotheekdirecteuren die zich voornamelijk over het thema openaccess buigt. Deketelaere: “Een van de meest productieve groepen isdie van managers van de EU onderzoekscontracten.”

Doelmatige lobby

De LERU lijkt het schoolvoorbeeld van een doelmatige Europeselobbyorganisatie. Wat zijn de belangrijkste successen die voor deuniversiteiten zijn binnengehaald in de afgelopen periode?Deketelaere: “Vanaf 2009 hebben we de switch gemaakt en proberen wein te spelen op het dagdagelijks beleid van de Europese Commissie.Zo hebben we duidelijk invloed kunnen uitoefenen op de voorstellenrond Horizon 2020, de funding rules in het bijzonder. Daarnaasthebben we belangrijke papers gepubliceerd rond open access,rankings, academic freedom, research careers, doctoral studies, dieduidelijk het Europees beleid mee vorm geven.” 

Dit jaar viert LERU alweer zijn 10-jarig bestaan. KurtDeketelaere: “Een aantal van onze rectoren bezocht tien jaargeleden het 100-jarig lustrum van de Association of AmericanUniversities. Zij dachten toen ‘eigenlijk zouden we in Europa ookzoiets moeten hebben voor research intensive universities’, en toenwas het idee van de LERU geboren.”

Vanaf 2002 zijn geleidelijk 21 universiteiten onder het LERU-labelsamengebracht. Op dit moment is er een ledenstop. Deketelaere: “Jekunt overigens enkel en alleen lid worden op invitatie. Je kunt mijniet bellen. Nou ja, dat wil zeggen, wanneer ik gebeld word met devraag hoe een universiteit zich bij ons kan aansluiten, moet ik’nee’ zeggen. Maar in 2014 kan het ledenbestand eventueel wordenuitgebreid.”

Ongerust

Waar gaat de LERU in de komende periode haar pijlen op richten?Deketelaere: “We willen drie belangrijke thema’s voor onze ledengoed laten landen: de ERA, Horizon 2020 en de modernization ofhigher education, in het bijzonder U-Multirank.” Over het laatstethema heeft de secretaris-generaal van de LERU zijn bedenkingen.”Ik maak me een beetje ongerust over het parcours dat U-Multiranknu loopt. In 2013 zou een eerste ranking gebeuren op basis van deinput van 500 universiteiten. Wij vrezen echter dat het systeemverwarring zal gaan zaaien. Omdat je de gegevens op zoveelverschillende manieren kunt ordenen, kan elke universiteit strakswel in een of andere combinatie tot een top-drie behoren.”