Prinsjesdag toch kostbaar voor HO
De ontwerp-begroting 2013 bevat de neerslag van hetLente-akkoord van de Kunduz-coalitie. De komende coalitie van-tenminste- VVD en PvdA zal daar aanzienlijk in moeten willenbijstellen, aangezien beide partijen niet dan met groteafstandelijkheid naar dat akkoord hebben gekeken. Tegelijkertijdzal men de voorlopige hulde van Eurocommissaris Olli Rehn ervoorzich goed in de oren geknoopt hebben. Ook een Rutte-II wil alsbetrouwbaar safe pair of hands in Europa optreden, geletop de vele onzekerheden.
Zijlstra’s extra gat
Dat er voor het HO weinig feestelijks in het vat zit lietstaatssecretaris Zijlstra zich al een beetje ontvallen aan hetbegin van de hete fase van de verkiezingscampagne. Een van deredenen waarom hij zo ontriefd was over de dreigende versneldeafschaffing van de langstudeerboete, was het feit dat OCW als eenberg opzag tegen het tevoorschijn halen van een dekking. Zijlstramaande de Kamer, dat het hem bijna onmogelijk was, omdat hij ooknog voor een gat van zo’n €350 mln stond in 2013, dat hetLente-akkoord hem had opgeleverd.
De betrokken fracties hadden dit samen vastgesteld, omdat vanuithet kabinet was aangegeven dat men een dergelijk bedrag wel konverwerken zonder ‘in het onderwijs zelf’ te hoeven snijden. Termenals ‘minder subsidies’ en ‘snijden in managementkosten’ werdendaarbij gebruikt. Inmiddels lijkt het duidelijk, dat minister VanBijsterveldt met een soort van toverstafje een reeks incidentelemeevallers in 2013 heeft kunnen omsmeden tot een dekking van devoorziene €340 mln.
De structurele deking via een kaasschaaf of echt ingrijpendebijstellingen zal een nieuw kabinet bij zijn regeerakkoord moetenrealiseren. In de SF is tot woede van de studentenbonden al wel eenverdere versobering aangebracht, in het bijzonder bij deOV-kaart.
De Troonrede spreekt verder niet over onderwijs of kennisbeleid,behalve in een zinsnede over de “bevordering vanondernemerschap, investeren in infrastructuur en versterking vanveiligheid, onderwijs en innovatie.” Meer uitvoerig isde passage gewijd aan betere omstandigheden op onder meer Saba,voor wat beterft “de ziekenhuiszorg, de kwaliteit vanschoolgebouwen en leerkrachten, en derioolwaterzuivering.”
Mondjesmaat de extra’s
De volgende bewindslieden zullen nu voor het dilemma staan omdie verminderingen of hun tijdelijke dekking (deels) ongedaan temaken en elders dieper te snijden, of ze zuchtend te aanvaarden alserfenis. ScienceGuide-columnist Pieter Omtzigt wees er alop, dat zoiets ook speelt bij de grootste klapper uit hetLente-akkoord, de btw-verhoging. Zolang een nieuwe coalitiedaarvoor geen alternatieve dekking à €4 miljard weet aan tebrengen, zal deze ‘gewoon doorgaan’.
Voor de nieuwe bewindslieden is er nog een lastig punt. De extramiddelen die VVD en PvdA in HO willen investeren komen pas laat enmondjesmaat op gang. Eerst moet een sociaal leenstelsel wordeningevoerd en dat moet dan ook nog inkomsten gaan genereren.
Dat houdt in, dat in de eerste jaren van Rutte-II deinvesteringen in hoger onderwijs netto er op achteruit zullen gaan.Tenzij de nieuwe coalitie de €340 mln vanuit Kunduz zou weten teschrappen. Maar Zijlstra gaf niet voor niets aan, dat hij voor dieweldaad plus een einde aan de langstudeerboete nergens financiëleruimte ziet.
