Wat maakt een president?
Mitt Romney zou als nieuw staatshoofd in elk geval uitzonderlijkzijn op verschillende punten. Hij zou de eerste bisschop zijn diepresident werd en ook de eerste Olympiade-organisator.Bovendien zou hij pas de tweede zijn met een serieuzemanagementopleiding en een MBA-graad. De eerste met die bijzonderekwaliteit was een partijgenoot, de vorige Republikeinse presidentGeorge W. Bush.
Multimiljonairs mislukken vaak
Zijn zakenlieden met hun doelgerichte, economisch ervarenachtergrond niet de ideale types om in het Witte Huis eenwereldmacht leiding en richting te geven? De geschiedenis is hierzeer ontnuchterend. Mislukte winkeliers behoren tot de meestgelauwerde presidenten. Geslaagde multimiljonairs uit hetbedrijfsleven zijn te vinden onder de ergste mislukkingen in depresidentiële historie.
Zo sappelde Harry Truman als keuterboer in Missouri en ging inde Great Depression failliet met zijn herenmodezaak in hetstadje Independence. Zijn oorlogsveteranenclub zorgde dat hijlokaal rechter werd en zo een inkomen hield. Geliefd en integer washij, senator werd hij in 1934. Vice-president werd hij in 1944 enna een paar maanden geheel onverwacht president. Hij bleef ditzeven jaar en geldt nu als één van de beste.
Nog beroemder, nog meer Vader des Vaderlands was een bankroetwinkelier uit New Salem in Illinois. Spottend noemde deze zijnverplichtingen aan zijn crediteurs nog jaren later “my nationaldebt.” Hij was inderdaad een aanzienlijk betere spreker, politicusen nationaal leider dan ondernemer, deze Abraham Lincoln.
Founding fathers in de schulden
Overigens, ook de Founding Fathers par excellence, GeorgeWashington en Thomas Jefferson, waren allesbehalve geslaagdezakenmannen. Washington moest na één termijn als president zijnenorme plantages in Virginia heftig ‘reorganiseren’ om aan zijnschulden niet onderuit te gaan. Ook herenboer Jefferson waseigenlijk altijd min of meer platzak en handelde – via zijntestament zelfs tot na zijn dood – in slaven om schuld af tebetalen.
Die andere grote president, Franklin Delano Roosevelt, was ookal geen topondernemer. Hij was een moederszoontje dat door zijnbejaarde vader steenrijk werd gemaakt in de erfenis. Hij heefteigenlijk in zijn hele leven nooit een dag hoeven werken voor zijnboterham. Hij begon als een wat verwende hobbypoliticus die alsneef van president Teddy Roosevelt, en echtgenoot van diensfavoriete nichtje Eleanor, het landsbestuur er een beetje bij deed.Zijn politieke genie werd pas veel later wakker en redde dewereld.
Waren er geen met succes beladen ondernemers die presidentwerden, geen Mitt Romney’s avant la lettre? Die waren er in detwintigste eeuw zeker, tenminste drie: Warren Harding, HerbertHoover en Jimmy Carter.
Corruptieschandalen en micromanagement
Elke Amerikaan grijpt naar zijn hoofd en vraagt om eenaspirientje als hij denkt aan het presidentschap van deze drie.Harding was een steenrijke uitgever en krantenmagnaat uit Ohio. Hijhad het geluk in het ambt te sterven voordat de corruptieschandalenvan zijn bewind in de openbaarheid volledig doordrongen.
Hoover was multimiljonair geworden door zijn expertise in demijnbouw en het management van complex organisaties. En hij wasbefaamd als weldoener. Aan het eind van de Eerste Wereldoorlog hadhij de voedseltransporten en distributie naar het net bevrijdeBelgië geregeld en zo vele tienduizenden van de hongerdoodgered.
Zijn roem als noodhulporganisator was nadien onaantastbaar enbleef dat tot zijn dood vijftig jaar later. Als president wasHoover een ramp. Zuur, nors en oerkapitalist liet hij de crisis van1929 ‘uitzieken’. De USA kreeg een soort van Griekenland-beleidopgelegd, met alle gevolgen van dien.
De succesvolle pindaboer uit Georgia, Jimmy Carter, stond voorde ‘rise of the New South’. Ruimdenkend, vooruitstrevend,pragmatisch, vroom, ondernemend, post-Martin Luther King. Maar ookhij viel bitter tegen. Als president zonk hij al snel weg in eenbeleid van micromanagement en somberheid over de toekomst. Zelfszijn verdiensten in het Midden Oost werden er dooroverschaduwd.
First Ladies als rolmodel
Waren er dan nooit voorbeelden van daadkrachtige, slimme,ondernemende zakenlieden die lieten zien hoe je een Witte Huismoest runnen? Die lieten zien dat mensen uit het bedrijfsleven alsde enigen een land stevig kunnen leiden, zonder politiek gekonkel?Ja die waren er.
Dat waren First Ladies. Opvallend vaak bleken zijsuccesvolle zakenvrouwen die van aanpakken wisten. Hun rolmodel wasde eerste van allen, Martha Washington. Zij was een puissant rijkeweduwe die de jonge kolonel George Washington trouwde en meteen degrootste landerijeneigenaar en agrarische ondernemer van Virginiamaakte.
Terwijl hij de opstand tegen de Britten aanvoerde en politiekbedreef, was zij de facto de bazin van hun vermogen en bedrijven.Als zij de touwtjes in handen hield ging dat goed, als zij zich bijhem moest voegen en hij managers in haar plaats benoemde veelminder.
Ook meer recent was dit patroon opvallend. Hillary Clinton waseen hoog betaalde juriste met een succesvol kantoor met haarpartners, terwijl haar man Bill als gouverneur van Arkansas weiniginkomen genoot. Juist dat zakelijke succes maakte dat velen aan derechterkant in de USA Hillary permanent ervan verdachten een’dragon lady’ en machtswellusteling te zijn.
Lady Bird Johnson als voorbeeld
Meest opmerkelijke voorbeeld van de geslaagde ondernemer in hetWitte Huis was een van de meest gracieuze, intelligente FirstLadies uit de geschiedenis, Lady Bird Johnson. Zij was debelichaming van de zuidelijke elegantie en charme, maar had inTexas wel een imperium opgebouwd terwijl haar man Lyndon inWashington een machtsfactor werd.
De Johnsons werden rijk, hoewel met name
