Rector wil competente rebellen
Van den Boom is in haar Dies Natalis rede kritisch op de door Rutte II gehanteerde uitgangspunten bij het economisch beleid. Dat gaat volgens haar op zich uit van het “heldere uitgangspunt om een beperkt aantal topsectoren, waarin Nederland internationaal uitblinkt, nóg sterker te maken. De chemiesector, logistiek, water, de ‘creatieve industrie’…” De vraag is echter of deze manier van kijken naar en denken over de wereldeconomie en de rol van Nederland daarin nog wel adequaat is.
Functies niet meer sector-specifiek
De UvA-rector betwijfelt of ‘de sector’ binnen de verschillende soorten van het bedrijsleven nog wel een relevant aanknopingspunt is voor zulk beleid. “Productie en consumptie zijn in tijd en ruimte van elkaar ontkoppeld met internationale handel als gevolg. Het gevolg daarvan is dat veel functies niet langer sector-specifiek zijn. Delen van de keten kunnen uitbesteed worden en het maakt voor een software-afdeling in India niet zoveel uit voor welke sector zij werkzaam is. Het gaat dan veel meer om de inhoud van het werk.”
Volgens Dymph van den Boom pleit deze situatie veel meer “voor een human capital-agenda in plaats van een bedrijvenagenda, waarbij investeren in onderwijs en in de fysieke en sociale infrastructuur van Nederland meer gewicht zou moeten hebben. De slogan kennis, kunde, kassa kan beter ingewisseld worden onderwijs, onderzoek en ontwikkeling.”
De universiteit volgt niet
Volgend op die visie moet ook het huidige beeld van de universiteit als opleidingsinstituut voor de beroepspraktijk worden herzien. Bedient de universiteit de kenniseconomie? Zo is het niet, stelt Van den Boom. “De universiteit volgt niet, maar de universiteit constitueert de toekomst en creëert de culturele condities die de hedendaagse maatschappij vormen.”
“Academisch onderwijs dient om jonge mensen voor te bereiden op een vooruitstrevende en snel veranderende toekomst – voor activiteiten die een enorme transformatie zullen ondergaan, of die zouden moeten ondergaan. Voor activiteiten die nu nog niet bestaan, met producten die wij nu nog niet kennen, in een wereld die wij niet kunnen voorspellen.”
Competente rebellen
Deze rol van het academisch onderwijs dwingt studenten om ‘competente rebellen’ te worden. “Omdat er nog te veel geaccepteerde dogma’s zijn die ter discussie gesteld moeten worden en, indien nodig, vervangen, als we het erover eens zijn dat de huidige staat van de wereld een knoeiboel is en dat op zijn minst sommige van onze foutieve denkwijzen ons daar gebracht hebben.”
De opdracht die de universiteit zich moet stellen is volgens de Van de Boom daarom er voor te zorgen dat studenten “In staat zijn en de wil hebben om door te vragen en verder te zoeken. Totdat zij allemaal een moment beleven waarop zij zich realiseren dat zij, ook zij, een nieuw inzicht hebben bereikt.”
U vindt de complete rede van Dymph van den Boom hier
