Vroege liefde voor gangsta rap linke soep

Kinderen die op jonge leeftijd al naar muziek luisteren die als niet-mainstream kan worden getypeerd, zoals harde rock, hip-hop en house-soorten, lopen later meer risico op klein crimineel gedrag. Dat schrijven Tom ter Bogt en Loes Keijsers, onderzoekers Jeugd en Gezin aan de Universiteit Utrecht, in het februarinummer van het toonaangevende Amerikaanse tijdschrift Pediatrics.

IJzersterke voorspeller

Zij onderzochten meer dan 300 jongeren en tonen aan, dat de muziekvoorkeur een zeer sterke voorspeller is voor later klein crimineel gedrag. “We verwachtten eigenlijk dat probleemgedrag op jonge leeftijd de grootste voorspeller zou zijn voor probleemgedrag op latere leeftijd. Dat is dus niet het geval: de muziekvoorkeur op jonge leeftijd voorspelt nog beter of een kind later probleemgedrag zal vertonen”, licht Ter Bogt toe. “Zelfs als er rekening wordt gehouden met de sociaal-economische achtergrond en de persoonlijkheid van jongeren, blijven muziekvoorkeuren een ijzersterke voorspeller.”

Ter Bogt en Keijsers maken in hun onderzoek een onderscheid tussen kinderen die luisteren naar mainstreammuziek en afwijkende, ofwel niet-mainstream muziek. Kinderen van 12 die de voorkeur geven aan top 40-muziek, vertonen, net als kinderen die het liefst naar klassiek en jazz luisteren, op latere leeftijd weinig of geen probleemgedrag. “De risicogroep bestaat uit kinderen die op jonge leeftijd een onconventionele muzieksmaak hebben. Denk aan heavy metal, punk, gothic, hiphop, hardhouse of techno.”

Ruimte voor ander gedrag

Om te verduidelijken hoe de muzieksmaak als voorspeller van later probleemgedrag kan worden geduid, heeft Ter Bogt de ‘Muziek Marker Theorie’ (MMT) opgesteld. “Want dat is wat muzieksmaak op jonge leeftijd blijkt te zijn: een marker, een indicator voor later klein crimineel gedrag zoals winkeldiefstal, vandalisme of betrokkenheid bij vechtpartijen in het uitgaansleven.”

Ter Bogts MMT veronderstelt dat kinderen in de vroege adolescentie weinig ruimte hebben om regels te overtreden: zij staan veelal nog onder supervisie van ouders en docenten. Maar op de eigen (slaap)kamer kan er wel naar de muziek worden geluisterd waar ze zelf de voorkeur aan geven. Zo ontwikkelt een kind een voorkeur voor mainstream of niet-mainstream muziek. De kinderen worden ouder en het toezicht op hun doen en laten vermindert, waardoor er meer ruimte komt voor normoverschrijdend gedrag.

Besmettelijk probleemgedrag

Juist kinderen die een niet-mainstream smaak hebben ontwikkeld, zoeken gelijkgestemden op. Buiten het zicht van hun supervisors, imiteren en versterken zij vervolgens elkaars mogelijk normoverschrijdend gedrag. “Dit probleemgedrag dat zich binnen de groep heeft ontwikkeld, werkt besmettelijk: de een steekt de ander aan, waarna de gehele groep voor overlast kan zorgen.”

Wat te doen met een 12-jarige die de hele dag luistert naar heavy metal, gangsta rap of hardhouse? Volgens Keijsers werkt verbieden waarschijnlijk eerder averechts dan positief. “We weten uit onderzoek dat verboden zaken bij jongeren juist verboden vruchten worden.”

Ter Bogt vult aan: “Luisteren naar muziek heeft ook hele positieve functies, voor je stemming, voor omgaan met problemen en voor je kijk op de wereld en jezelf. En vergeet niet dat het soort gedrag dat wij hier bestuderen voor de overgrote meerderheid tijdelijk gedrag is. Als jonge mensen de volwassenheid naderen is het wel afgelopen met de diefstalletjes of vechtpartijen. De muzieksmaak zelf, ook die voor niet-mainstream muziek, is overigens wel stabiel. En dat tot op hoge leeftijd: mensen verliezen wel hun wilde haren, maar niet de liefde voor muziek.”