Docenten naar de camping

De leraar van vandaag moet een doordacht evenwicht vertonen van ‘de vakman’ van een kennisgebied met ‘de beroepsdocent’ die het lesgeven en didactiek van jongeren in het bloed zit. Tot in de jaren zeventig lag het accent nogal eenzijdig op het eerste, daarna was lange tijd dat tweede dominant. “We hebben als opleidingen samen nu het evenwicht echt gevonden,” zie Buys in het debat van de Vereniging Hogescholen.

Bildung als onderwijstaak

De kennisbases voor de leraren en hun vorming in het HBO leggen daar de grondslag voor. Voor alle disciplines is het gelukt deze breed gedragen inhoud te geven. Het praktijkonderzoek in de hogescholen helpt de kwaliteit van de curricula verder te verhogen. Daardoor is bijvoorbeeld ook de aandacht voor ‘Bildung’ als onderwijstaak gaan bloeien, zo vertelde de Fontys-bestuurder die als oud-rector en docent 43 jaar onderwijservaring inbracht in het debat.

Wat vroeger namelijk maar een beperkte groep leraren voor een elite van scholieren werd gegund, is nu de norm geworden voor het leraarsvak bij een massale deelname aan PO, VO en HO. Buys haakte daarbij direct in op het advies van de HvA-Pabo-studenten aan minister Bussemaker. Een van hen lichtte dit advies over onder meer het ‘junior-docentschap’ nader toe.

De Kamerleden Van Meenen (D66), Duisenberg (VVD), Beertema (PVV) en Mohandis (PvdA) vonden het niet eenvoudig hier op te reageren in het debat. Allen waren positief over dit heel andere beeld van de werkelijkheid dan hen meestal voorgespiegeld wordt. Allen, op Beertema na.

Na het werk naar de camping

“Het feestje verpesten is de PVV-core-business,” zei Beertema, maar dat wilde toch niet helemaal lukken. Hij deed wel zijn uiterste best. Zo meldde hij dat statusverhoging van het vak van leraar er niet gaat komen, omdat de betrokken mensen dat niet waard zijn.

“Ze moeten dat zelf willen, meer status. Kijk alleen eens rond, hoe leraren er uit zien in de school. Vreselijk. Bij de leraressen valt het nog wel mee, maar verder zien ze er niet uit. Ook is het overal ‘je en jouw’-en en gebruiken ze hun voornemen. Ze identificeren zich volledig met hun leerlingen, dat dwingt geen respect af.”

Beertema had een decennium geleden in zijn eigen school discussies willen organiseren over ‘het multiculturele drama’ en de thesen van Paul Scheffer daaromtrent. “Maar niemand had daar zin in. Ze willen na het werk naar de camping, naar hun caravan.”

Status zou wel verkregen kunnen worden door het leraarsvak sterk selectief te maken, zo klinkt steeds vaker. De Kamerleden bleken erg gevoelig voor dit signaal, dat in de door hen vast te leggen regelgeving alleen (nog) niet feitelijk mogelijk wordt gemaakt. Ook traditioneel ‘selectie-sceptische’ partijen als de PvdA blijken nu gunstig hierover te denken, zo liet Mo Mohandis horen.

‘Jij bent niet geschikt’

Paul van Meenen (D66) bleef toch ‘huiverig’. Maar selectie aan de poort kan volgens hem juist bij de lerarenopleidingen heel wel geschieden, mits relevante selectiecriteria benut gingen worden. De Pabo-student die het ISO gaat voorzitten merkte toen snedig op: “Maar niemand durft tot nu toe te selecteren op basis van de uitspraak naar een student ‘jou laten we niet toe want jij bent gewoon niet geschikt voor het leraarschap.’”

De PVV wil de status en selectiviteit versterken door “het competentiegericht onderwijs af te schaffen.” Dit had namelijk het voordeel dat jongens meer zullen willen kiezen voor lerarenopleidingen. Beertema legde uit, dat die afschaffing “feminiene kwaliteiten als overleg en het omgaan met leerlingen minder zal laten benadrukken. Vrouwen zijn daar gewoon beter in. Als we dit afschaffen wordt de opleiding voor jongens aantrekkelijker.”

Vanuit de VVD klonk een ander geluid. Pieter Duisenberg bepleitte een nieuwe variant van het door hem bewonderde ‘Eerst de Klas’. Hij wil een versie daarvan zien komen, gericht op het primair onderwijs. Tegen ScienceGuide lichtte hij toe, dat ook het Britse ‘Teach First’ op hem grote indruk had gemaakt. Daarin worden ‘eerstdeklassers’ als docenten gekoppeld aan scholen in buurten met een opeenstapeling van sociale, culturele en onderwijskundige problemen. “We kunnen met de beste jonge docenten nog veel meer,” zo is zijn overtuiging.