Wetenschap geniet vertrouwen
Na de affaire-Stapel en andere incidenten lijkt het publiekelijk vertrouwen in de wetenschap een deuk te hebben opgelopen. Voor het Rathenau Instituut en de denktank van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid reden in kaart te brengen of dit daadwerkelijk het geval is. In het onderzoek werd aan respondenten van een enquete voorgelegd hoeveel vertrouwen zij hebben instituties als ‘de rechtspraak’, ‘de regering’ en ‘de wetenschap’.
Scepsis ten aanzien van instellingen
Daarnaast moesten de respondenten in twee specifieke cases aangeven op welke bronnen zij het meest vertrouwen. Hier scoorden wetenschappelijk bronnen beduidend hoger dan kranten, andere media en meningen van andere burgers. Het Rathenau concludeert dan ook dat er geen sprake lijkt van “een crisis in het vertrouwen in ‘de wetenschap’.”
Toch laat het rapport niet alleen maar een positief beeld zien. Waar ‘de wetenschap’ als instituut nog altijd veel vertrouwen geniet – het vertrouwen is groter dan het vertrouwen in elk van de ander voorgelegde instituties – is er wel sprake van “enige scepsis als het gaat om de wetenschappers en hun instellingen.”
Twijfels over aanpak fraudeurs
Minder dan de helft van de respondenten is het bijvoorbeeld eens met de stelling dat ‘verreweg de meeste wetenschappers eerlijk en betrouwbaar zijn’. Daarnaast vindt dertig procent dat ‘het regelmatig gebeurt dat wetenschappers met een afwijkende mening het zwijgen wordt opgelegd’.
Ook zijn er grote twijfels over het beleid ten aanzien van frauderende wetenschappers bij universiteiten. “Ten aanzien van de beroepspraktijk lijkt er dus toch enige scepsis te bestaan,” concludeert het Rathenau.
Het Rathenau onderzocht tevens of er sprake is van een verband tussen de achtergrond van de respondenten en hun vertrouwen in de wetenschap. Waar in de VS bijvoorbeeld een duidelijke verband is tussen politieke voorkeur en vertrouwen, werd dit in Nederland niet gevonden. Wel “is duidelijk sprake van een positieve correlatie tussen opleidingsniveau en vertrouwen in de wetenschap respectievelijk wetenschappers. Bovendien hebben hoger opgeleiden hogere verwachtingen van wetenschap dan lager opgeleiden.”
Betere wetenschap als strijdmiddel
Er mag dan scepsis ten aanzien van wetenschappers en instellingen zijn, de wetenschap als instituut staat nog als een huis, zo concludeert het Rathenau Instituut.
“Specifieke wetenschappelijke claims mogen dan misschien meer dan voorheen worden betwist, maar het strijdmiddel is niet een verwerping van de wetenschappelijke idee als zodanig, maar betere wetenschap, dat wil zeggen, onderzoek dat een betere of objectievere weergave zou geven van ‘de ware feiten’.”
Het volledige rapport leest u hier
