Uitdaging voor iedereen
“Een feestje van het naderende einde, “ zo noemde HvA-rector Huib de Jong de ‘Summit Excellentie’ in de RAI. Een feestje derhalve, want De Jong had onder impuls van het Sirius-programma weldegelijk gezien dat er stappen zijn gemaakt. “Ik heb daadwerkelijk een verandering gezien. Een nieuwe manier van naar onderwijs kijken, waarbij je als student niet raar bezig bent als je je wilt onderscheiden.”
Geen carrièrezombies
Het manifest dat Sirius daarbij aanbiedt aan de minister is “iets om op te kapitaliseren”. De Jong had gezien dat er echt “een community is opgestaan die zich deze discussie heeft aangetrokken.” Excellentie-professor Hans Adriaansens sprak zelfs van een ‘cultuuromslag’ waarbij het normaal is geworden om instellingen nadrukkelijk aan te spreken op kwaliteit.
Het was Bussemaker zelf die – hoewel de excellentie-programma’s aanmoedigend – een belangrijke kanttekening bij de programma’s wilde plaatsen. “We willen geen carrièrezombies opleiden. Het gaat bij excellentieprogramma’s volgens mij over de zoektocht naar eigenzinnigheid en het gebruiken van creativiteit.” Bussemaker kondigde daarbij tevens aan dat de middelen die zij hoopt vrij te spelen met de invoering van een leenstelsel ook de excellentie ten goede moeten komen.
Ook in de sessies tijdens de Summit lag de nadruk op het creëren van een excellentieklimaat en hoe studenten te begeleiden in het ontdekken en benutten van hun excellent zijn. Josephine Lappia (Hogeschool Rotterdam), Marike Lammers (Saxion) en Suzanne Unck (Hogeschool Utrecht) hebben daartoe een methode ontwikkeld waarbij studenten de ruimte wordt gelaten zelf te ontdekken. In de Amsterdamse RAI leerde zij docenten en studenten via die weg zien wat er komt kijken bij honoursdidactiek.
Doorstroom als succesfactor
Om zo’n excellente cultuur te doen landen is het voor met name de hogescholen in dit verband van cruciaal belang dat de doorstroom van talenten via de route VMBO-MBO-HBO goed werkt. In het VO wordt inmiddels ook gewerkt met de ervaringen van het Sirius-programma om een cultuur van excellentie te laten ontstaan.
In het MBO is dit nog onhelder. Het is opmerkelijk genoeg de enige sector van het onderwijs waar geen Sirius-programma of excellentietrajecten zijn ingericht. Het HBO heeft zich daarentegen dankzij het Sirius-programma op dit terrein sterk ontwikkeld, dat bleek bij de afronding van de Summit.
Sterk symbool van die cultuur van excellentie was ook dit jaar de manier waarop studenten en instellingen de lectoren voordroegen die in het HBO voor extra uitdaging zorgen. De Summit eindigde met de presentatie van de vier genomineerde lectoren die op dit terrein zelf excelleren. De winnares was Martine Noordegraaf van de CHE. Zij werd in de Amsterdamse RAI bejubeld als “het methodisch geweten van de groep.”
