Werk aan banen van morgen

Terpstra presenteerde de uitkomsten en vergelijkende voorbeelden en lessen in een seminar met kennisinstellingen, bedrijfsleven en beleidsmakers. Centraal stond de opvallende rol van regio’s in de concretisering van zulke pacten. “Een regio laat zich in dit verband niet meer duiden als een geografisch fenomeen. De ecosystemen van kennisdeling zijn de kern. Dan is Friesland soms een wereldspeler en Amsterdam een regionale speler.”

Voorbeeld Brightlands

Terpstra zag dit onder meer in de campusontwikkeling rond een reeks thema’s en regionale concentraties. “Zij zijn de fysieke plekken van de triple helix geworden. Nederland is hier een Premier League in ontwikkeling. Dat zie je bijvoorbeeld met Brightlands in Limburg, dat massief investeert en zeer stevige resultaten en opbrengsten heeft.”

Campussen als die in Twente, Chemelot, Maastricht Health, Leiden en andere Science Parks zouden de focus moeten worden van het vervolg op het topsectorenbeleid, suggereerde Terpstra. “Dat sluit meteen aan op de Human Capital Agenda van de topsectoren en die zou zich daarin ook kunnen doorontwikkelen. Het unique selling point van Nederland is immers dat we elkaar opzoeken over domeingrenzen heen. Nieuwsgierigheid doet samenwerken.”

In zulke verbanden ziet Terpstra bovendien een afname van ego-gedreven projecten, omdat de partners diverse activiteiten kunnen oppakken en elkaar daarin versterken. De meer dan 115 CoE’s en Civ’s in HBO en MBO laten inmiddels zien dat hier veel dynamiek uit voort komt in de verschillende regio’s. “Logoloos samenwerken” noemt hij het nieuwe paradigma hiervan. Daarom is het tijd voor een ‘doorontwikkelagenda’ voor de bedrijvigheid en banen van morgen, stelde Doelke Terpstra.

Kenmerkende succespunten

De internationale uitstraling hiervan begint op te vallen. De pact-trekker wees op de uitwisseling van ervaringen met Japan, Estland en Denemarken, de start van de EU STEM Coalition tijdens de Hannover Messe en de aandacht van Eurocommissaris Navracsics voor zulke pacten als Europees agendapunt. “Dit moet dus als werkwijze gaan beklijven, niet alleen in de zorg en bèta-techniek.”

De typische kenmerken van het welslagen van het Techniek- en Zorgpact noemde Terpstra de volgende:
– Het werk sluit aan bij intrinsieke motivaties in betrokken disciplines en regio’s.
-Wat binnen triple helix organisaties gebeurt, is concreet en dat leidt ertoe dat ook andere partijen zich aangesproken voelen. Zo zijn provincies daar nu meer en meer actief in geworden.
-Interdepartementale teams in plaats van beleidsconstructen die schotten in stand houden.
-Regionale agendavorming wordt bevorderd en dat helpt ‘levende gemeenschappen’ ontstaan.
-Overheden leren “op hun handen te gaan zitten”, in plaats van regels en interventies te ontwerpen, zodra zich een vraag of dilemma voordoet. “Dat zou ook de Tweede Kamer vaker moeten durven.”
-Stimulansen voor omgekeerde beleidsvorming ontstaan doordat thema’s voor beleid naar boven komen vanuit de praktijk in de regionale verbanden en samenwerkingsvormen.