Bijscholen en de instroom vergroten

In DeFabrique in Maarssen werd gisteren het startschot gegeven voor de volgende fase van Katapult Katapult is een netwerk van meer dan 150 samenwerkingsverbanden tussen onderwijs en bedrijfsleven. Er participeren inmiddels 50.000 studenten, 6000 bedrijven en 4.000 docenten. Doel is om de samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven te verbeteren . “Er gaat heel veel goed in Nederland,” stelt Philips-topman Hans de Jong. Hij wijst daarbij op het innovatieve karakter van bedrijfsleven en kennisinstellingen en constateerde gelijk de uitdagingen die dat met zich meebrengt. “Er is enorm veel behoefte aan gekwalificeerde mensen die het land verder willen bouwen, dus daar ligt een enorme uitdaging. Wij als Philips zitten bijvoorbeeld in een grote transformatie. Dat betekent dat we zullen moeten vernieuwen.”

Waar De Jong op doelt legt hij verder uit in een sessie ‘Vraag-maar-raak’ met instellingen en ondernemingen. Philips heeft evenals veel anderen in de sector moeite om de juiste mensen aan te trekken. “We zijn continue op zoek naar de juiste vorm van aansluiting met het onderwijs, en daar zijn we ook nog steeds niet uit.” Met een toekomst in het verschiet waar het bedrijf snel in moet kunnen springen op nieuwe technologische ontwikkelingen blijft het lastig om te bepalen.”

Een mogelijke richting is volgens De Jong dat er een verregaande digitalisering plaats zal moeten vinden zodat studenten en medewerkers makkelijk kunnen kiezen uit een palet van vakken. “Een virtuele bedrijfsopleiding lijkt mij een oplossingsroute die veel mogelijkheden biedt. Laten we eerst maar eens goed samen nadenken wat we nodig hebben, en daar dan – al dan niet – een fysieke plek bij zoeken, in plaats van andersom.” In dat proces is Philips volgens hem meer dan bereid om een voortrekkersrol te vervullen.

Opvattingen maar geen gesprek

Ook Doekle Terpstra die als aanjager van het Techniek- en Zorgpact vanaf dag één bij Katapult betrokken is geweest, ziet hoe belangrijk het is dat onderwijs en bedrijfsleven als gelijkwaardige partners met elkaar aan tafel zitten. “Ik vind dat er in de afgelopen jaren heel veel over elkaar gesproken is. Het onderwijs had opvattingen over het bedrijfsleven en andersom, maar er is te weinig met elkaar gesproken.”

Volgens Terpstra is het inmiddels uitgesloten dat beide partijen onafhankelijk optrekken.
“De ontwikkelingen gaan nu zo snel, dat we veroordeeld tot elkaar zijn. Als we in de eigen silo’s blijven zitten, dan gaan we de maatschappelijke doelen zoals klimaatverandering niet halen.” Op dat punt vulde dagvoorzitter Harm Edens, onder andere ambassadeur van het Wereld NatuurFonds, hem aan. “We moeten ons realiseren dat binnen de drie-eenheid ‘People, Planet en Profit’ met de eerste twee tot elkaar veroordeeld zijn” De volgende fase van Katapult moet volgens hem dan ook helemaal over duurzaamheid gaan, zo vertelt hij ScienceGuide achteraf.

De visie van Doekle Terpstra op Leven Lang Leren

De uitdaging die veelvuldig over tafel komt in Maarssen is het tekort aan gekwalificeerd personeel dat sectoren als de zorg en de techniek. Die tekorten zijn er al en dreigen bovendien de komende jaren alleen maar groter te worden. Onlangs maakte de SER al bekend zich te willen inzetten voor een Skills&Tech Akkoord om die tekorten op te gaan vangen in de toekomst.

Meer kiezen voor blauwe boordenwerk

Ingrid Thijssen, CEO van Alliander,  ziet vooral kansen bij het vergroten van de instroom. “We moeten ongelooflijk veel mensen opleiden. De hele vijver van mensen die techniek willen doen moet groter. We komen er tienduizenden tekort de komende decennia. In het voortgezet moeten kinderen al meer kiezen voor blauwe boordenwerk dus in de techniek in plaats van witte boordenwerk.”

“Het gaat er om dat we onze jongeren goed voorlichten over hun kansen en mogelijkheden,” zegt Marcelis Boereboom van OCW. “Het gaat er niet alleen om dat jongeren een baan vinden, maar vooral dat ze geïntegreerd zijn in een stabiele samenleving. Daar willen we een bijdrage aan leveren.” OCW verlengde onlangs de bekostiging van de Centres of Expertise, maar de vraag is hoe dit zich op de lange termijn zal ontwikkelen.

Bij het terugdringen van de tekorten op de arbeidsmarkt wordt niet alleen gekeken naar nieuwe instroom, ook werkenden moeten bijblijven. Een van de nu al succesvolle manieren waarop dat gebeurt laat Loes Winkel zien. In het innovatiecentrum onder de vlag van het Center of Expertise Healthy Ageing van de Hanzehogeschool richtte zij samen met de GGZ Friesland ‘Mind Up’ op.

‘Mind Up’ helpt mensen met een psychische kwetsbaarheid  weer mee te doen in de maatschappij. Zo biedt de organisatie beschermd wonen, re-integratie en cursussen aan. Met name dat laatste maakt de organisatie bijzonder.

Leven lang leren voor medewerker én cliënt

“Ons hele business model staat in het teken van leven lang leren,” legt Winkel uit. Enkele jaren geleden kreeg psychiatrie vanuit het ministerie van VWS te horen dat de ambitie was om een derde van ‘de bedden’ af te stoten. Dat betekent dat de nadruk veel meer is komen te liggen op zelfstandigheid. “We moeten meer met minder, dus dan ga je kijken wat je daar op kunt vinden.”

Die verandering betekende allereerst een switch voor de eigen medewerkers van GGZ Friesland die veel meer gericht moesten zijn op die verzelfstandiging. Tegelijkertijd kregen cliënten veel meer zelf de regie over hun eigen leven. “Dat betekent dus leven lang leren zowel voor onze eigen medewerkers als voor onze cliënten.”

Bijscholing en het vergroten van de vijver aan jong talent zijn twee van de zaken die nadrukkelijk aan bod komen op de Katapultdag. “Stop met zeuren en ga aan de slag,” stelt Hans de Jong dan ook, en dat is nodig als Katapult in 2025 z’n ambities wil realiseren. “Ik hoop dat straks de samenwerking tussen bedrijfsleven en onderwijs zo maatschappelijk gecultiveerd is dat we het eigenlijk volstrekt normaal vinden dat die samenwerking bestaat.”