Nieuwe Nederlandse supercomputer moet bijblijven in Europa
Twee keer per jaar worden de High Performance Computing Top 500 krachtigste supercomputers op een rij gezet. Voor het eerst sinds 2012 hebben de Verenigde Staten de snelste supercomputer. Europa concurreert op dit punt sterk met de VS, Japan en China. Ook Nederland is bezig met de ontwikkeling van een nieuwe supercomputer.
Vorig jaar werd tijdens het Super Day evenement van SURFsara in Amsterdam al duidelijk dat met name China fors investeert in high performance computing High performance computing (HPC) is geaggregeerde computerkracht waarbij het geheel veel meer is dan de som van een aantal pc’s. De term supercomputer wordt gebruikt voor systemen die tenminste 10.000 tot 100.000 keer sneller zijn dan een gewone pc. . Die investering is niet enkel uiterlijk vertoon, vertelt algemeen directeur van SURFsara Anwar Osseyran aan ScienceGuide. “China doet dit echt uit de overtuiging dat het hen economisch gaat helpen. Ze zetten met name in op kunstmatige intelligentie, en om daar stappen te zetten heb je echt een snelle supercomputer nodig.”
De voorbije jaren had het National Supercomputing Center in het Chinese Wuxi de krachtigste supercomputer in huis. In 2018 is deze voorbijgestreefd door Summit, een supercomputer van IBM in de Oak Ridge National Library in Tennessee. Het computersysteem neemt zo’n twee tennisvelden in beslag en heeft een snelheid van 200 petaFLOPS per seconde FLOP staat voor floating operating points per second en is een eenheid om de rekenkracht van computerprocessors aan te duiden. Een petaFLOP betekent dat een systeem 10 tot de macht 15 FLOPS kan halen. .
De Amerikaanse minister van Energie Rick Perry benadrukte onlangs nog het belang van Amerika’s toppositie op het gebied van high performance computing. “We kunnen niet achter blijven lopen. De vooruitgang en innovatie die goede supercomputers kunnen brengen – nog afgezien van hun belang voor de Amerikaanse veiligheid en economische welvaart – zijn te waardevol om te laten schieten.”
Dat belang wordt onderstreept door de plannen die de VS heeft voor het uitbouwen van het systeem in Tennessee en de ontwikkeling van het eerste systeem voor exascale computing bij Argonne National Laboratory in Illinois. Exascale computing is de naam voor de nieuwe generatie geavanceerde computersysteem waarin de totale capaciteit groeit van petaflops naar meer dan één exaFLOP De volgende stap na petaFLOPS. 10 tot de macht 18 FLOPS .
Europese infrastructuur
Ook in Europa wordt samengewerkt om de volgende stap naar een nieuwe generatie supercomputers te zetten. “Inmiddels hebben zo’n twintig landen in Europa zich verenigd in het EuroHPC-project,” vertelt Osseyran. Het doel is samen te komen tot een computersysteem dat in staat is om 10 tot de macht 18 berekeningen per seconde uit te voeren.
“De plannen die wij in het EuroHPC-consortium hebben ontwikkeld, zetten daarom vol in op internationale samenwerking,” vertelt Osseyran. “Natuurlijk hoop ik van harte dat onze beleidsmakers in Den Haag en Brussel de benodigde extra investeringen in onze gezamenlijke HPC-infrastructuur mogelijk zullen maken.”
Osseyran legt uit dat Nederland enkel aanspraak op het gebruik van een dergelijk Europees systeem maakt als het zelf ook blijft investeren in het eigen systeem. “Het is als het ware een piramide waarin de nationale systemen ondersteunend zijn.” De Cartesius-supercomputer van SURFsara ondersteunt in dat systeem de Europese supercomputer van de Large Hadron Collider van CERN.
Afschrijven hoort erbij
Cartesius is in de HPC Top 500 inmiddels afgezakt naar de 218e plek. “Dat is normaal,” zegt Osseyran. “Het hoort bij de levenscyclus van een supercomputer. Je koopt een machine die top is en je weet dat ie in enkele jaren veroudert en qua kracht door anderen wordt ingehaald. We zijn nu op het punt gekomen dat we een aanbesteding aan het doen zijn voor een nieuwe supercomputer.”
De bedoeling is dat SURFsara halverwege 2019 een nieuwe supercomputer presenteert. De aanbesteding hiervan is gestart in 2018 en op dit moment zijn er verkennende gesprekken met mogelijke aanbieders. Osseyran vertelt dat het voor SURFsara niet noodzakelijk is dat de nieuwe supercomputer tot de absolute wereldtop gaat behoren. Energiezuinigheid en aansluiten op de wensen van de Nederlandse wetenschap hebben een hogere prioriteit.
Volgens Osseyran is het van belang dat Europa wereldwijd blijft concurreren, omdat de Verenigde Staten en China als het gaat om de kenniseconomie ook aan hun eigenbelang denken. “Europa is meer afhankelijk van onderlinge samenwerking. En als het gaat om onderzoek dat leidt tot patenten dan is er zeker sprake van een concurrentiestrijd tussen de verschillende continenten.”
Een nieuwe generatie supercomputers moet ervoor gaan zorgen dat grote hoeveelheden data straks tegelijkertijd gesimuleerd en gemodelleerd kunnen worden. “Dat is met name voor machine learning Machine learning stelt apparaten in staat om op basis van de gegeven input zichzelf te verbeteren ofwel te leren. heel belangrijk,” zegt Osseyran. Daar is veel rekenkracht voor nodig. “Steeds meer apparaten zullen in de toekomst uitgerust zijn met zelflerende technologie. Van wasmachines en kleinere elektrische apparatuur, tot zelfrijdende auto’s en medische hulpmiddelen.”
