“We willen het, we kunnen het, maar we mogen het niet”
Afgelopen maart bezocht minister president Mark Rutte (VVD) Aeres Hogeschool in Dronten voor een verkiezingsdebat voor de Provinciale Staten. De VVD, die zoals Rutte benadrukt momenteel de grootste partij is onder stemmers in de agrarische sector, daagde toen de studenten uit om te komen met innovatieve oplossingen voor het klimaatprobleem.
In Den Haag, in de fractiekamer van de VVD presenteerden studenten van de hogeschool maandag de vruchten van deze uitdaging. In het bijzijn van Kamerwoordvoerder Helma Lodders werd de premier getrakteerd op veertien duurzame innovaties, van biologisch afbreekbare bloempotten tot moderne vergisters die (menselijke) mest om kunnen zetten in kunststof. “Waarom bestaat dit eigenlijk nog niet?” was een veelgehoorde vraag uit de mond van Rutte.
Meten is weten
Voorafgaand aan het bezoek van de premier gingen studenten in gesprek met fractiewoordvoerder Lodders. Het interview waarin Kamerlid Tjeerd de Groot (D66) eerder die dag in het Algemeen Dagblad had voorgesteld de veestapel te halveren had duidelijk indruk gemaakt op de studenten die veel vragen hadden over dit onderwerp. Veel van de studenten werken zelf in een agrarisch (familie-)bedrijf en waren op zijn zachtst gezegd verrast door het voorstel.
“Wanneer denkt u dat Nederland zo ver is dat wij ook met stikstofmetingen gaan werken?” wil een van de studenten weten. Daarmee is hij bij Lodders duidelijk aan het goede adres, want ze heeft forse kritiek op de huidige uitvoering. “Wij roepen als VVD al veel langer dat we meer moeten meten, niet alleen als het gaat om stikstof. Meten is weten. We baseren ons veel te veel op rekenformules zonder echt naar de praktijk te kijken.”
Toch blijft voor sommigen de vraag wannéér de VVD denkt het ‘meten is weten’ beleid ingevoerd te kunnen hebben. “Daar gaat tijd overheen,” zegt een van de studenten, “maar alles ligt op dit moment wel gewoon stil. Wat is de oplossing in de tussentijd?”
Volgens Lodders zijn daar oplossingen voor en in de eerste plaats kijkt ze naar wat ze “warme sanering” noemt: “Je zou in de varkenshouderij kunnen kijken of je bedrijven kunt uitkopen die echt uitzichtloos zijn. Als je daar wat in kunt betekenen als overheid dan creëer je ruimte.” Andere opties zouden volgens haar kunnen zijn om te werken aan de aanleg van meer bosgebieden. “Er zijn zeker gronden van Staatsbosbeheer die er nu verwaarloosd bij liggen. Plant daar bomen, al is het maar tijdelijk. Jullie zijn vast via de A6 gekomen, daarlangs is bijvoorbeeld ontzettend veel ruimte.”
Nieuwe fiasco’s voorkomen
De studenten, die allemaal innovatieve oplossingen bij zich hebben voor bodem, circulariteit en CO2-vermindering bruisen van de ideeën, maar hebben tegelijkertijd ook zorgen over wettelijke beperkingen. “Nu geldt toch vaak: we willen het, we kunnen het, maar we mogen het niet,” zegt een van de studenten. “Wij kunnen wel met allemaal mooie innovaties komen, maar het moet ook goedkeuring krijgen – ook in Europa.”
Het fiasco met de pulsvisserij ligt velen van hen nog vers in het geheugen, en de studenten willen weten hoe dergelijke situaties in de toekomst voorkomen kunnen worden. “Bij de pulsvisserij zijn wij als Nederland te lang doorgegaan met stappen zetten zonder af te stemmen,” zegt Lodders, “dat moet in de toekomst wel echt anders.”
““Bij de pulsvisserij zijn wij als Nederland te lang doorgegaan met stappen zetten zonder af te stemmen, dat moet in de toekomst wel echt anders.””
Helma Lodders (VVD)
Wat is dan de invloed van de VVD op het Europees beleid, wil een andere student weten. Die is er zeker maar heeft ook beperkingen zegt Lodders die erop wijst dat verschillende Europese landen heel anders in de wedstrijd staan. “We zien bijvoorbeeld dat Frankrijk heel veel innovaties frustreert. Maar ik zeg: mag het niet van Brussel dan zou onze eigen minister moeten komen met experimenteerruimte.”
Tussenoplossing is ook innovatie
Als na aan het einde van de middag het uur ‘u’ is aangebroken komt de premier binnen die alle studenten persoonlijk begroet. Op de tafels van de fractiekamer staan alle voorstellen van de studenten uitgestald en Rutte gaat ze een voor een langs. Bij een voorstel voor biologisch afbreekbare bloempotten vraagt hij zich hardop af: “dit bestaat toch al?” Nog niet, vertellen de studenten.
““Klimaatneutraal in 2050 is wel mogelijk, maar dat zal moeten via compensatie en dat gaat je nooit lukken zonder de hulp van de landbouwsector.””
Mark Rutte (VVD)
Een andere student heeft een oplossing gevonden voor het plasticprobleem met verpakkingen van groente en vlees. Deze bestaan over het algemeen uit verschillende soorten plastic, wat het moeilijk maakt deze te recyclen. “Wij stellen voor om de verschillende eigenschappen van de plastics in een soort te verenigen, zodat recyclen beter gaat: monoplastics”. Met gevoel voor humor wijst de premier erop dat een van de collega-studenten juist probeert plastics helemaal weg te krijgen, “laten we dit maar zien als tussenoplossing.”
‘Het eetpatroon waar wij als maatschappij aan verslaafd zijn geraakt is niet goed meer’
Rutte, die op dat moment ook met een snel ontwikkelend verhaal over de zaak Wilders geconfronteerd wordt, neemt uitgebreid de tijd om naar de voorstellen van studenten te luisteren. Bij een aantal vraagt hij welke studie ze volgen en of ze toevallig een eigen bedrijf hebben. “Ik ben echt enorm onder de indruk van alle ideeën die ik hier vandaag heb gezien,” zegt de minister-president na alle voorstellen te hebben gezien, “hier moeten jullie echt op doorpakken.”
Die handschoen wordt direct opgepakt door directeur van Aeres hogeschool Rieke de Vlieger. “Deze uitdaging heeft ons echt geïnspireerd. Bij nader inzien willen we van ons eigen praktijkbedrijf Aeres Farms een Inspiratiebedrijf Klimaat maken.” Dat idee kan zeker op het enthousiasme van de VVD-leider rekenen.
VVD grootste onder landbouwers
Als er tot slot nog ruimte is voor een paar afsluitende vragen vanuit de studenten neemt een van hen de gelegenheid te baat om Rutte te bevragen over zijn grote geloof in innovatie als oplossing voor de klimaatcrisis. “Toen u afgelopen maart bij ons was had u het over de overname van KLM-Air France, in mijn optiek een van de meest vervuilende sectoren van de wereld. Hoe gaat u die circulair maken?”
Rutte is er eerlijk over dat hij dit niet zomaar ziet gebeuren. “Het is lastig om die sector circulair te maken maar het is wel een hele belangrijke sector voor onze economie.” Hij ziet wel wat in een vliegtaks, maar alleen op internationaal niveau. “Klimaatneutraal in 2050 is wel mogelijk, maar dat zal moeten via compensatie en dat gaat je nooit lukken zonder de hulp van de landbouwsector.”
“Waarom zouden wij op de VVD moeten stemmen?” is de laatste vraag van de studenten. Rutte wijst erop dat zijn partij inmiddels al een paar jaar de grootste is onder landbouwers. “Ik denk dat dat is omdat wij snappen wat het is om een bedrijf te hebben en dat je een balans moet vinden tussen het maken van winst en het sparen van het milieu.”
