Amsterdam is diverser dan ooit, nu nog het hoger onderwijs

Nieuws | door Frans van Heest
23 september 2020 | Een inclusief en rechtvaardig hoger onderwijs waarin geen ruimte is voor racisme en discriminatie. Dat is de inzet van Amsterdamse hogescholen en universiteiten met de ondertekening van het Amsterdams Akkoord Hoger Onderwijs.
Ondertekening akkoord foto: Inholland

Amsterdam is door internationalisering, haar koloniale verleden, en door migratiestromen van- en naar de stad, al enkele decennia een superdiverse stad, zo staat in het nieuwe akkoord. Alle bevolkingsgroepen, ook autochtone Nederlanders, zijn een minderheid in de stad. Dit is echter niet het geval in het hoger onderwijs.

Om deze reden bundelen Amsterdamse hbo- en wo-instellingen hun krachten om tot een inclusieve en rechtvaardige samenleving en hoger onderwijs te komen. Negen Amsterdamse hoger onderwijsinstellingen zetten hun handtekening onder dit akkoord. Onder andere de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, de Vrije Universiteit, de Hogeschool van Amsterdam, de Universiteit van Amsterdam, Hogeschool Inholland en Hogeschool iPabo tekenden.

Het akkoord bestaat uit vijf punten: representatie, toegankelijkheid, gedeelde kennisproductie en het creëren van een veilig leer- en schoolklimaat. Dit zijn onderwerpen die het publieke debat de laatste tijd domineren.

De realiteit is bitter

Khaled Tamimy, oprichter van Diversity Talks, lichtte toe waarom zijn organisatie zich aangesloten heeft bij dit initiatief. “De kansenongelijkheid in de stad en in het onderwijs is helaas nog steeds een feit”, zegt Tamimy. “Je ziet dat gemarginaliseerde groepen de weg naar het hoger onderwijs minder gemakkelijk weten te vinden. We zien ook dat deze groepen met minder succes het hoger onderwijs afronden. De realiteit is bitter: Hoger onderwijsinstellingen lijken er niet in te slagen om deze studenten gelijke kansen te geven. Dit akkoord probeert sturing te geven op het gebied van diversiteit en inclusie en maatschappelijke betrokkenheid.”

Mary Tupan-Wenno, directeur van ECHO, het expertisecentrum voor diversiteit en inclusie, ziet al veel goede voorbeelden in de stad, zoals studiezalen in de wijk. “Er is natuurlijk al heel veel samenwerking tussen het primair onderwijs, het voortgezet onderwijs en het hoger onderwijs”, zegt Tupan-Wenno. “We zien ook dat er heel veel onderwijsaanbieders zijn vanuit het informele onderwijs, die ook een hele belangrijke bijdrage leveren aan het succes van meer diversiteit. Dan denk ik bijvoorbeeld aan een organisatie zoals studiezalen, die geweldig werk doet.”

Toegankelijk op papier blijkt niet genoeg

Louise Elffers, lector ‘Kansrijke Schoolloopbanen in een Diverse Stad’ bij de HvA, vertelt waarom het zo belangrijk is dat dit akkoord er is. “Ik denk dat er twee redenen zijn waarom het ontzettend goed is om dit akkoord te ondertekenen”, zegt Elffers. “Als wij het op papier gelijk en toegankelijk hebben georganiseerd dan is dat nog niet zo in de praktijk. We hebben op papier wel gelijke kansen, het hoger onderwijs is vrij toegankelijk, maar we zien in de praktijk dat het niet zo werkt.”

Hoger onderwijsinstellingen kunnen ook niet achterover leunen, terwijl ze dat misschien wel te lang hebben gedaan op dit thema, zegt Elffers. “Wij realiseren ons steeds meer dat het ook een inspanning vraagt van het hoger onderwijs zelf. Ik heb het idee dat in het verleden het iets meer bij de student werd gelegd. ‘Het is hier drempelloos, het is vrij toegankelijk, kom maar binnen en dan kun jij succesvol zijn,’ was vaak de boodschap.”

Die methode werkt niet meer volgens de Lector van de HvA. “We zien steeds meer dat dit voor sommige groepen toch lastig is en dat vraagt ook iets van het hoger onderwijs.”

Wij hebben er ook zelf belang bij

Bij de digitale ondertekening van het akkoord kwamen alle bestuurders en betrokkenen van de hoger onderwijsinstellingen aan het woord. De voorzitter van de UvA, Geert ten Dam, die ook hoogleraar onderwijskunde is, benadrukte vanuit haar expertise waarom dit akkoord zo belangrijk is. “Ik heb met hart en ziel dit akkoord ondertekend”, zegt ten Dam. “Natuurlijk als bestuurder maar ook als hoogleraar onderwijskunde. Diversiteit en inclusie is voor de individuele student vanuit rechtvaardigheid essentieel. Het vergt veel van instellingen om er voor te zorgen dat studenten welkom zijn, maar het verrijkt ook de kwaliteit van ons onderwijs en onderzoek. We hebben er ook voor ons zelf belang bij.”

Mieke van den Berg, collegelid van Hogeschool Inholland zei dat dit akkoord helemaal past in de traditie van haar hogeschool. “Bij Inholland hechten wij hele grote waarde aan diversiteit en inclusie”, zegt van den Berg. “Dat doen wij op allerlei manieren. Sinds 2017 hebben wij een lectoraat diversiteit, onder leiding van lector Machteld de Jong. We hebben in 2018 een landelijke charter diversiteit ondertekend. We werken met studentambassadeurs op dit thema. Dit akkoord onderstreept nog eens heel duidelijk ons voornemen en onze belofte rondom diversiteit. Voor ons is het belangrijk dat wij samen met onze studenten en medewerkers en docenten onze traditie op diversiteit en inclusie nog krachtiger kunnen blijven vormgeven.”

Corona treft juist minderheidsgroepen

Ruard Ganzevoort, Chief Diversity Officer bij de Vrije Universiteit Amsterdam, zei dat deze thema’s diep verankerd zijn in zijn universiteit. Bovendien laat corona zien hoe belangrijk de aandacht hiervoor is. “Diversiteit en inclusie zit de Vrije Universiteit in de genen”, zegt Ganzevoort. “Het is voor ons van groot belang om daarmee verder samen te werken met de andere instellingen. Diversiteit en inclusie staat in de samenleving ook steeds meer ter discussie,” zegt hij bezorgd.

“Wij zitten op dit moment midden in de coronacrisis en dat heeft verschillende effecten, juist op kwetsbare mensen uit minderheidsgroepen: Die worden nu extra benadeeld”, vervolgt Ganzevoort. “Dan is het van groot belang dat universiteiten en hogescholen extra stappen zetten om samen de samenleving wat rechtvaardiger te maken.”

Zo zijn wij ooit ontstaan

Erik Westhoek, voorzitter van hogeschool iPabo, de Amsterdamse pabo die honderden docenten aflevert aan het onderwijs, weet als geen ander hoe belangrijk die verbinding is met een diverse stad. “De wil om verbinding te zoeken met een diversiteit aan achtergronden en overtuigingen zit echt in het DNA van de iPabo. Zo zijn wij ooit ontstaan”, zegt de voorzitter van de interconfessionele pabo.

Westhoek hoopt dat dit akkoord er ook vooral toe leidt dat er kennis onderling gedeeld gaat worden. “Wij leiden de leraren op voor Amsterdam”, zegt hij. “Dan kun je zo’n akkoord ook niet aan je voorbij laten gaan. Wij zijn klein, maar dapper. Wij doen heel mooi onderzoek naar diversiteit en burgerschap: Die kennis delen we ook graag. Wij hopen ook van de grote instellingen te leren.”

De voorzitter van iPabo weet ook dat er nu concrete voorstellen uitkomen. “Wij laten jaarlijks 700 docenten stagelopen en werken in de stad Amsterdam”, zegt Westhoek. “Dan kun je wel nagaan wat een impact je daarmee kunt hebben in het onderwijs. Naast het uitspreken van mooie intenties worden er ook nog doelen en acties aan gekoppeld. En deze keer gaan we het dus ook echt doen.”


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK