Met de VVD valt er wat te kiezen voor het hoger onderwijs
Vandaag publiceerde de VVD het verkiezingsprogramma. Het is net als bij D66 een programma dat gedetailleerd ingaat op de vormgeving van het hoger onderwijs. De VVD wil diep ingrijpen in de huidige bekostiging van het hoger onderwijs. De partij die tot een paar jaar geleden nog van het Nederlandse hoger onderwijs een ‘topsector’ wilde maken door hier honderdduizenden internationale studenten naartoe te halen, wil nu een vergaande inperking van de Europese vrijheden om de instroom van Europese studenten te reguleren.
Minder onderwijsfabrieken
Net als bij vorige verkiezingsprogramma’s wil de VVD meer excellentietrajecten en moeten er meer vakmensen worden afgeleverd door het middelbaar en hoger onderwijs. Zoals de VVD recent al in de Kamer voorstelde, wil de partij het hoger en middelbaar beroepsonderwijs ook meer bekostigen op basis van kwaliteit. “Bekostiging wordt hiermee minder afhankelijk van het aantal studenten. Dit leidt tot minder onderwijsfabrieken en meer financiering voor excellente opleidingen en onderzoek.”
Als enige partij willen de liberalen vasthouden aan het sociaal leenstelsel. De VVD staat nog helemaal achter het profijtbeginsel, zoals GroenLinks en de PvdA dat ook nog deden bij de invoering in 2015. Volgens de VVD is het leenstelsel ook een instrument om de toegankelijkheid te borgen. “Het hoger onderwijs blijft zo laagdrempelig én toegankelijk voor iedereen. Voor studenten uit gezinnen met een lager inkomen blijft de aanvullende beurs beschikbaar, zodat iedereen kan studeren. Het uitgangspunt is dat, als een opleiding tot een hoger inkomen leidt, je een eerlijk aandeel van de kosten terugbetaalt.”
Sommige vwo-leerlingen horen niet op de universiteit
Wel wil de VVD dat de besteding van de opbrengsten van het leenstelsel voor studenten inzichtelijker worden gemaakt. Hoewel dit niet expliciet wordt genoemd, lijkt de VVD ook voorstander te zijn van meer selectie aan de poort voor bacheloropleidingen, want niet iedere vwo-leerling hoort op de universiteit. “Een goede match tussen student en opleiding, door behoud van de vrijheid voor instellingen om selectie aan de poort en het bindend studieadvies toe te passen. Bij sommige vwo-leerlingen past een hoger beroepsopleiding beter dan een universitaire studie.”
Daarnaast wil de VVD meer regulering op het aantal internationale studenten. Momenteel ligt de wet Taal en Toegankelijkheid voor in de Eerste Kamer. Deze wet is bedoeld om meer grip te krijgen op de internationale instroom. Maar nog voor die wet in werking is getreden wil de VVD al een aanscherping en een inperking van de vier vrijheden van de Europese Unie: vrij verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal. “In Europees verband zetten we ons er ook voor in om een maximum aan het aantal studenten uit andere lidstaten in te mogen stellen. Dit beperkt de grote toestroom van buitenlandse studenten die de toegankelijkheid van het hoger onderwijs onder druk zetten, en remt de trend om colleges niet meer in het Nederlands te geven. Voor internationaal toptalent blijft er uiteraard wel plek.”
Bindende afspraken met hogescholen
Ook wil de VVD de bekostiging van het mbo en het hoger onderwijs afhankelijk maken van tekortsectoren op de arbeidsmarkt. Dat betekent meer bekostiging voor technische studies op universiteiten, hogescholen en het middelbaar beroepsonderwijs. “Daarbij hoort ook dat er bindende afspraken worden gemaakt met hogescholen over hun opleidingsaanbod, voor een betere aansluiting op de vraag vanuit de arbeidsmarkt.”
Maar de VVD heeft nog een financiële prikkel om de tekorten op de arbeidsmarkt het hoofd te bieden: lager collegegeld in het hoger onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs bij opleidingen die mensen klaarstomen voor een sector waarin tekorten op de arbeidsmarkt bestaan.
De liberalen hebben ook een uitgebreide passage in het verkiezingsprogramma opgenomen over het moderniseren en flexibiliseren van het hoger onderwijs. De coronacrisis heeft volgens de VVD laten zien dat hier veel kansen liggen. “In korte tijd kreeg de onderwijssector het voor elkaar om kwalitatief goed digitaal onderwijs te geven op verschillende niveaus, van het basisonderwijs tot aan het hoger onderwijs.”
De VVD herhaalt hier dan ook de oproep zoals Dennis Wiersma die in het begrotingsdebat deed, en ook laatst weer in Kamervragen over accreditatie, om de Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek te moderniseren. “Dit vergemakkelijkt het volgen van vakken bij meerdere instellingen, de accreditatie van online onderwijs, de mogelijkheid om online en fysiek onderwijs te combineren, en creëert meer mogelijkheden voor werkenden om zich via Leven Lang Ontwikkelen-modules bij te scholen.”
