Actiegroep Wangedrag ‘positief verrast’ over verbeterplan Universiteit Utrecht
Het Plan van aanpak sociale veiligheid van de Universiteit Utrecht komt niet uit de lucht vallen: de maatregelen die erin vermeld staan zijn grotendeels overgenomen uit twee adviesdocumenten. Het eerste is de Adviesnota Melden (Seksueel) Wangedrag van de Taskforce Wangedrag, een groep van studenten en alumni die onderzoek deed naar de ervaringen van slachtoffers met de interne klachtenafhandeling. Het tweede is een onderzoeksrapport van Bureau Bauw, opgesteld in opdracht van het College van Bestuur. Beide rapporten concluderen dat er meer gedaan moest worden om betrokkenen bij (vermeend) wangedrag beter te beschermen en begeleiden voor, tijdens en na het indienen van een klacht.
De Taskforce Wangedrag schreef daartoe een nota met maar liefst 62 aanbevelingen voor het College van Bestuur, waaronder het schrappen van de geheimhoudingsplicht tijdens een lopend onderzoek, een betere signalering en adressering van informele klachten en signalen, een betere waarborg van onafhankelijkheid en integriteit van de onderzoekscommissie, de mogelijkheid om anoniem te klagen en duidelijk beleid rondom persoonlijke relaties op de werkvloer.
Bureau Bauw, dat vanwege praktische overwegingen had besloten geen slachtoffers te interviewen, deed verbetersuggesties ten gunste van slachtoffers en omstanders, maar ook van beklaagden. Ten gunste van die laatste categorie zou het volgens het bureau goed zijn om de mogelijk onschuldige intentie van een beklaagde tijdens een lopend onderzoek mee te wegen. Ook zou een beklaagde formeel moeten kunnen reageren op een adviesrapport van de klachtencommissie alvorens zo’n rapport het bestuur bereikt.
Meer preventie, bijstand en onafhankelijkheid
In het plan van het bestuur zijn de adviezen van beide documenten grotendeels overgenomen. Zo zal de universiteit het trainingsprogramma voor leidinggevenden en potentiele omstanders uitbreiden en komt er een meldingssysteem dat vroege signalen van grensoverschrijdend gedrag moet opvangen.
Onder de hoede van de ombudsman, die elke universiteit vanaf de zomer moet hebben, wordt er tevens een loket ingericht dat bedoeld is voor alle vragen over procedures, rechten, hulp en bijstand. Ook heeft het bestuur besloten om de interne klachtencommissie vanaf juli te voorzien van een onafhankelijke voorzitter die niet bij de universiteit in dienst is, en van nieuwe commissieleden wiens aanstelling mede door de universiteitsraad moet worden bepaald.
Gedragscode persoonlijke relaties: van vervolgstap naar prioriteit
Een opvallende toezegging is daarnaast het opstellen van “gedragscode persoonlijke relaties”, waarvoor heeft het bestuur meteen een eerste voorstel heeft gedaan. In de eerste versie van het plan, twee weken eerder ter consultatie aan de universiteitsdeelraad was voorgelegd, werd een dergelijke maatregel nog omschreven als een “eventuele vervolgstap” voor de toekomst.
Dat verbaasde Loes van der Woerdt, woordvoerder van de Taskforce Wangedrag en lid van de universiteitsraad, destijds behoorlijk. “Dat je voor sommige maatregelen juridisch nog wat moet uitzoeken is één ding, maar beleid voor persoonlijke relaties invoeren, dat kun je ook gewoon dóen”, zei ze daarover tegen ScienceGuide.
Van der Woerdt bleek niet de enige die er zo over dacht. Half april werd er door medewerkers van de universiteit een petitie gestart waarin het bestuur werd opgeroepen de aanbevelingen van de Taskforce, waaronder het opstellen van beleid rondom persoonlijke relaties, alsnog over te nemen. De petitie werd ruim 1300 keer getekend, onder meer door bezorgde ouders van studenten.
Meld u hier aan voor de ScienceGuide Nieuwsbrief
Zwijgplicht en anoniem klagen nog onduidelijk
Ondanks de toezeggingen van het bestuur geeft het nieuwe plan nog geen uitsluitsel over een aantal andere heikele punten. Zo moeten het afschaffen van de zwijgplicht en de mogelijkheid om anoniem te klagen, twee van de belangrijkste aanbevelingen van actiegroep Wangedrag, volgens het college eerst verder op juridische haalbaarheid worden getoetst. Hetzelfde geldt voor de verruiming van de rechten van beklaagden die bureau Bauw heeft voorgesteld. Daarnaast moet volgens het bestuur ook onderzoek worden gedaan naar de openbaarheid en verjaringstermijnen van dossiers en de formele positie van de klachtencommissie ten opzichte van het bestuur.
“We willen proberen om een zo helder mogelijk juridisch kader te schetsen”, zei rector Henk Kummeling tijdens de raadsvergadering na een vraag over de intenties van het bestuur. “Daarmee zou beantwoord moeten worden of de dingen die de Taskforce wil al dan niet kunnen. Op sommige punten is de wet duidelijk en kunnen we daarvan niet afwijken. Daar waar blijkt dat de wet wel openingen biedt, gaan wij het gesprek aan over hoe we die openingen het beste kunnen benutten.”
Nu vaart maken
Tom Buster, lid van de Taskforce Wangedrag, zei tijdens de vergadering positief verrast te zijn over het uiteindelijke plan van het bestuur. Ook was hij blij met de tijdlijn die het bestuur voor ogen heeft; veel van de beloofde acties worden nog vóór de zomer in werking gesteld of afgerond. “Het is belangrijk dat we er nu druk achter zetten”, benadrukte hij tegenover Kummeling. “Door alle aandacht voor het onderwerp hebben veel mensen bij mij aangegeven dat ze zich de afgelopen tijd op de universiteit nog onveiliger zijn gaan voelen.”
Van die kennis bleek de rector doordrongen. “Wij vinden het belangrijk dat we het op een goede en zorgvuldige manier oppakken, maar ook dat het snel gebeurt. We hebben een plan van aanpak gemaakt waarmee wij hopen met rasse schreden vaart te kunnen maken” aldus Kummeling. Eerder in de vergadering benadrukte de rector het niet afdoende te vinden dat de klachtenregeling van de universiteit in juridische termen even goed functioneert als bij andere universiteiten. “Ik wil absoluut niet de indruk wekken dat ik of mijn collega’s in het CvB tevreden zijn met de manier waarop het nu gaat”, aldus Kummeling.
