Vlaanderen jaagt internationaal talent naar Nederland vanwege verzwaarde taaleisen

Als het aan de Vlaamse minister van onderwijs Ben Weyts (N-VA) ligt, krijgen buitenlandse docenten die na vijf jaar in dienst te zijn geweest van een universiteit nog geen Nederlands op B2-Niveau spreken geen onderwijstaak meer in het Vlaamse hoger onderwijs. Deze nieuwe taaleis moet ook onderdeel uit gaan maken van de benoemingen aan universiteiten en hogescholen. De Vlaams–nationalisten lopen al langer te hoop tegen de verengelsing van het hoger onderwijs. Zij vrezen dat in Vlaanderen dezelfde kant opgaat als in Nederland en komen daarom nu met strengere eisen om dit te voorkomen. 

Internationale toppers gaan in een brede boog om Vlaanderen heenlopen 

Toch is er ook kritiek op dit voorstel, zo werd afgelopen week duidelijk bij een debat in het Vlaams Parlement. De partij Groen stelt dat het academisch milieu bij uitstek internationaal is. “Hoe zult u vermijden dat internationale toppers in een brede boog om Vlaanderen heenlopen omdat ze de taalvereisten die u oplegt als een bijkomende drempel beschouwen om in Vlaanderen aan de slag te gaan?” Zo vroeg het parlementslid Johan Danen van Groen aan Ben Weyts. 

Meld u hier aan voor de ScienceGuide Nieuwsbrief

Ben Weyts vindt zelf dat “Vlaanderen niets onredelijks vraagt.” Integendeel, zei hij, “ik vind het de normaalste zaak van de wereld. In de hele wereld leren academici nieuwe talen als zij meerdere jaren in een ander land verblijven.”  

“Natuurlijk is Engels onder academici dikwijls de voertaal, maar ik denk niet dat een Canadese professor in pakweg Madrid op vijf jaar tijd geen mondje Spaans leert of dat een Vietnamese docent in Berlijn geen woordje Duits leert. We verwachten van academici niets anders dan dat we verwachten van alle andere mensen die vanuit het buitenland naar hier komen om hier gedurende jaren te leven en te werken”, zo zei de Vlaamse minister. 

Geen onderwijsopdracht zonder Nederlands 

Beheersing van de Nederlandse taal wordt daarmee een vereiste om een langdurige aanstelling te krijgen aan een Vlaamse universiteit, zo benadrukte de Vlaamse minister.  “Wie langer dan vijf jaar aangesteld of benoemd is op het moment dat hij of zij een onderwijsopdracht opneemt, moet op dat moment aan de taalvereiste voldoen. Anders mag deze persoon de onderwijsopdracht niet opnemen. Daarnaast wordt de taalvereiste ook een vereiste om benoemd te kunnen worden.” 

Volgens de Vlaamse minister is dit voorstel ook in het voordeel van de buitenlandse docenten. Zij kunnen zich op deze manier beter aanpassen aan de Nederlandstalige studenten. “Het leren van ons Nederlands zal ook voor academici een verrijking zijn. Ze leven tenslotte in Vlaanderen en met een mondje Nederlands kunnen ze zich snel beter aanpassen aan hun nieuwe leefomgeving en zullen ze beter contact kunnen hebben met hun vaak Nederlandstalige studenten.” 

Op de vraag of deze nieuwe striktere regels het Vlaamse hoger onderwijs op een internationale achterstand zetten antwoordde de Vlaamse minister:  “Ons hoger onderwijs heeft grote ambitie en een open blik op de wereld. Het hoger onderwijs is vandaag internationaler dan ooit. We spreken met de hele wereld in alle mogelijke talen, maar we zijn ook niet beschaamd voor onze eigen taal en onze eigen samenleving. Juist omdat Vlaanderen een warm en gastvrij bad is, willen we mensen die hier jaren komen wonen en werken graag in dat warme bad trekken.”  

Heel veel bèta’s hebben geen taalknobbel 

Vlaams Parlementslid Johan Danen die zelf docent was aan hogeschool PXL en onderzoeker aan de Universiteit van Hasselt is van mening dat dit, zoals in het Vlaams wordt gezegd, geen ‘manifest probleem’ is. “Minister, ik zou u willen vragen om kleine problemen niet groter te maken dan ze wel degelijk zijn. Zijn er echt manifeste problemen gerezen met docenten of professoren die niet voldoende Nederlands spraken om hier mee te draaien? Ik stel mij echt die vraag.” 

Hij vreest dat met name wetenschappers uit de bèta-hoek Vlaanderen links zullen laten liggen. “Ik denk dat we bepaalde mensen – ik denk dan aan sterrenkundigen, astronomen, mensen met een heel wiskundig brein – echt wel nodig hebben aan onze universiteiten. Heel wat van die mensen zijn perfect in staat om het niveau B2 te halen. Maar ik ben er ook van overtuigd dat heel wat van de mensen die helemaal geen taalknobbel hebben heel veel moeite moeten doen om het niveau B2 te halen, hoe slim ze ook zijn.” 

Nederland is minder streng en er wordt minder gehandhaafd 

Danen wijst erop dat deze onderzoekers in dat geval naar Nederland of Duitsland zullen gaan, waar minder strenge taaleisen gelden. “Ik zou het jammer vinden als we om die redenen bepaalde toppers niet naar Vlaanderen kunnen halen, zodat ze in een brede boog om ons heen lopen en dan bijvoorbeeld naar Duitsland of Nederland gaan, waar mogelijk veel minder strenge taalvereisten gelden of waar die alleszins veel minder worden gehandhaafd.” 

De minister van onderwijs kreeg bijval van Krisof Slagmulder van het radicaal rechtse Vlaams Belang. “Wij moeten onze instellingen zeker en vast niet aanpassen aan de internationale Engelstalige elite. Het Vlaams Belang is ervan overtuigd dat volledig Nederlandstalige opleidingen hoge kwaliteit kunnen aanbieden in ons hoger onderwijs. Onze taal is een volwaardige academische taal en daar kunnen, mogen en moeten we trotser op zijn.”