Docenten in het hoger onderwijs moeten dekolonisatie internaliseren
De dekolonisatie van het hoger onderwijs alleen kan slagen als die dekolonisatie wordt geïnternaliseerd in de hele onderwijssector, zowel bij docenten als bij het curriculum. Daarbij hoort ook dat er op een andere manier over de internationalisering van het hoger onderwijs wordt nagedacht, zeggen onderzoekers uit België, het Verenigd Koninkrijk en Nederland in een onderzoekspaper.
Deconstructie en wederopbouw
Dekolonisatie kan worden gezien als een strategisch proces in het hoger onderwijs om ongelijkheden en onrechtvaardigheden uit het verleden te herstellen, zo stellen de onderzoekers, waaronder onderzoekers van de Haagse Hogeschool, in hun paper. Dekolonisatie is bedoeld om de dominante westerse visie op de totstandkoming van kennis aan te vechten. Daarmee is dekolonisatie vooral een begrip dat neerkomt op deconstructie en wederopbouw.
De onderzoekers, die afkomstig zijn uit landen die in het verleden zelf gekoloniseerd hebben, willen kritisch reflecteren op hun eigen handelen. De onderzoekers hebben op hun eigen instellingen kritisch gekeken naar de visies op processen rondom internationalisering en dekolonisatie.
Internationaliseren is meer dan alleen studenten werven
Een belangrijk aspect in deze zelfreflectie is dat er op een andere manier naar internationalisering van het hoger onderwijs wordt gekeken. Internationalisering kan niet alleen maar bepaald worden door de westerse noordelijke Engelstalige landen, menen de onderzoekers. Zij geloven dat internationalisering meer is dan mobiliteit, werving van internationale studenten en de groei van branchecampussen. Bij branchecampussen moet gedacht worden aan westerse instellingen die satellieten opzetten op andere continenten.
Internationalisering zou juist moeten plaatsvinden in een nieuw, gedekoloniseerd en sociaal rechtvaardig kader, waarbij studenten breed toegang hebben tot verschillende leercontexten en ook een niet-westerse visie meekrijgen op wat ‘weten’ kan betekenen.
Academicus is juist drijvende kracht achter kolonisatie
Het vereist daarom van het hoger onderwijs om bij internationalisering allereerst het ‘academisch zelf’ en het curriculum te dekoloniseren, schrijven de onderzoekers. Dit moet beginnen bij de dekolonisatie van het individu. Dat levert wel problemen op; hoe kan een academicus zichzelf dekoloniseren, gezien de eigen achtergrond met specifieke structurele en systematische problemen die de strategie voor internationalisering en kolonisatie juist aandrijven?
De onderzoekers hebben op drie verschillende hoger onderwijsinstellingen bekeken hoe dekolonisatie er in de praktijk uit kan zien. Bij de Britse instelling is er onlangs een dekolonisatienetwerk opgericht waarin medewerkers en studenten worden samengebracht om ervaringen en tips te delen. Dit netwerk werkt aan gevarieerdere leeslijsten en onderzoekt hoe medewerkers die niet betrokken zijn bij de dekolonisatie toch betrokken kunnen worden.
Meld u hier aan de ScienceGuide Nieuwsbrief
In België heeft de instelling een internationaliseringsbeleid dat gestoeld is op de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties. Hoewel dekolonisatie in het beleid niet expliciet wordt genoemd, komt dit bijvoorbeeld wel terug in de christelijke origine van de instelling. Die wil een interculturele samenleving nastreven, met een internationale visie, en staat voor een duurzame en rechtvaardige samenleving. De vraagt blijft wel of dit radicaal genoeg is om de studenten, academici en het curriculum echt te dekoloniseren.
Er is geen expliciete aandacht voor dekolonisatie
In Nederland is er gekeken naar de Haagse Hogeschool waar mede-auteur Jos Beelen ook lector is. De Haagse wil de meest internationale hogeschool van Nederland zijn en wil voor alle studenten een internationale ervaring mogelijk maken. Daarom ligt de focus ook op internationaliseren in eigen land. Internationalisering op de Haagse is duidelijk bedoeld om instrumenten en vaardigheden te ontwikkelen op het gebied van wereldburgerschap, schrijven de onderzoekers, maar expliciete aandacht voor dekolonisatie is er niet in het beleid.
Openstaan voor de noodzaak om zich academische zelf te dekoloniseren is een continu proces dat tijd en een veilige ruimte om deel te nemen aan een vaak ongemakkelijke introspectie en overleg vereist, zo zeggen de onderzoekers. In de analyse van de onderzoekers waarschuwen zij voor de wijze waarop academische medewerkers zich verhouden tot gevarieerde rollen binnen het hoger onderwijs; dat is namelijk een uitdaging. Dekolonisatie vergt immers ook introspectie en overleg van medewerkers, alsmede een andere verhouding tot de manier waarop wetenschap wordt bedreven.
Westerse wetenschap is ook koloniaal
Hoewel de visies van de besproken instellingen strategieën rondom dekolonisatie expliciet of impliciet steunen, is er toch een meer expliciete focus nodig om niet alleen het curriculum te dekoloniseren. Ook de academische houding moet gedekoloniseerd worden, zeggen de onderzoekers. Dit moet vooral gebeuren op plekken waar het aantal docenten veel minder divers is dan de studentengeleding. Hoger onderwijsinstellingen zullen hun wetenschappelijke staf in aanraking moeten laten komen met een kritische dialoog, om hen zo bewust te maken van hun eigen aannames. Aan het streven naar kennis zoals dat in de westerse wetenschap tot stand is gekomen kan een diep verankerd koloniaal denken ten grondslag liggen.
Door een bepaalde ordening te maken die voortkomt uit de westerse wetenschappelijke traditie zou het ook zo kunnen zijn dat er bepaalde inheemse documentatie of schrijvers eerder terzijde worden geschoven. Daarin verandering aan te brengen vergt zelfreflectie, oefening en het delen van ervaringen, zegt het team van internationale onderzoekers.
Het onrecht van de kolonisator herstellen
Zeker bij Europese hoger onderwijsinstellingen is dit van belang, schrijven de onderzoekers. Daar is namelijk wel behoefte om te dekoloniseren, maar de studentenpopulatie is er nog niet heel divers. Er zal dus minder snel vanuit studenten een roep komen om het onderwijs en onderzoek te dekoloniseren. Dekolonisatie bevordert verder de noodzaak om het curriculum opnieuw te bekijken om het door kolonisators voltrokken onrecht te herstellen, aldus de onderzoekers.
Om tot een gedekoloniseerd curriculum te komen, is ook kritische betrokkenheid en openheid over het eigen handelen van leidinggevenden, docenten en onderzoekers vereist. De huidige instelling van academici vormt echter nog vaak een hindernis om tot een werkelijk inclusief, dekoloniaal en internationaal curriculum te komen.
Om dekolonisatie daadwerkelijk tot een succes te maken, zijn er radicale investeringen in de organisatie en in het curriculum van een hoger onderwijsinstelling nodig, stellen de onderzoekers. Daarbij is inzet en verantwoordelijkheid op alle niveaus nodig.
