Bijna helft studenten Universiteit Maastricht slachtoffer van seksueel wangedrag
Onderzoekers van de Universiteit Maastricht hebben onderzocht hoe vaak studenten van de Universiteit Maastricht te maken krijgen met seksuele intimidatie en seksueel geweld. De rapportage volgt op de publicatie van een onderzoeksrapport van Amnesty International eerder dit jaar. Daaruit bleek dat elf procent van de vrouwelijke studenten in Nederland tenminste eens ongewenst seksueel gepenetreerd, oftewel verkracht is.
De Maastrichtse onderzoekers hebben een soortgelijk onderzoek uitgevoerd in de context van de Universiteit Maastricht. Middels een online enquête hebben zij in 2020 informatie verzameld over ervaringen van studenten met seksuele intimidatie en seksueel geweld tijdens hun tijd bij de Universiteit Maastricht. Tevens is onderzocht in welke context dit misbruik plaatsvond, wat de relatie van een slachtoffer met de dader(s) was, en in hoeverre studenten wisten hoe en waar ze hulp konden krijgen vanuit de universiteit.
Onderzoek onder bijna 2500 studenten
Voor de onderzoeksrapportage werden data van 2474 studenten van de Universiteit Maastricht gebruikt die allen ouder waren dan achttien jaar. Zo’n achthonderd van de respondenten waren afkomstig uit Nederland. Onder de respondenten bevonden zich 1730 vrouwen, 707 mannen en 33 genderqueer studenten. Daarnaast noemde het grootste gedeelte (1928) zich heteroseksueel; de overige 538 deden dit niet.
Onder de respondenten bevonden zich 638 eerstejaars studenten, 1107 overige bachelorstudenten, en 729 overige studenten. Van alle respondenten hadden 384 te maken met een mentale beperking, hadden 61 te maken met een fysieke beperking, en hadden 25 zowel een fysieke als een mentale beperking.
Bijna helft van studenten heeft te maken gehad met seksueel wangedrag
Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat bijna 47 procent van de ondervraagde studenten van de Universiteit Maastricht aangaf tenminste eens seksuele intimidatie of seksueel misbruik te hebben meegemaakt. Onder ‘seksuele intimidatie’ wordt gedrag met seksuele connotaties aangeduid; daaronder vallen bijvoorbeeld het ongewenst toegestuurd krijgen van seksueel getinte afbeeldingen of moeten verduren van ongewenste seksuele opmerkingen. Met ‘seksueel geweld’ wordt ongewenste penetratie, oftewel verkrachting bedoeld, maar ook pogingen daartoe en ongewenste seksuele aanrakingen.
Bijna 39 procent van de studenten heeft tenminste eens te maken met seksuele intimidatie, blijkt uit het onderzoek. Van de 655 studenten die slachtoffer werden van seksueel geweld gaven 243 aan dat het daarbij om verkrachting ging. Daarnaast hebben 628 van de respondenten te maken gekregen met ongewenste seksuele aanrakingen.
Vooral vrouwelijke en genderqueer studenten, niet-heteroseksuele studenten en studenten met een beperking blijken vaker het slachtoffer van seksueel wangedrag. Daarnaast krijgen studenten die lid zijn van een studie-, sport- of studentenvereniging gemiddeld twee keer zo vaak te maken met seksueel geweld en seksuele intimidatie dan studenten die niet zijn aangesloten bij dergelijke verenigingen. Zo’n 31 procent van de respondenten die lid is van een dergelijke vereniging is tenminste eens slachtoffer geweest van seksueel geweld.
Verder blijkt uit het onderzoek dat seksueel geweld het vaakst voorkomt op plekken zoals studentenkamers (36,5 procent) en horecagelegenheden (31,6 procent).
Daders zijn meestal mannelijk
In bijna 87 procent van de gevallen van seksueel geweld was de dader mannelijk, schrijven de onderzoekers; in 8,1 procent van de gevallen was de dader vrouwelijk. Daarnaast blijkt dat daders vaak bekenden van de slachtoffers zijn. Slechts in zo’n dertig procent van de slachtoffers van seksueel geweld en bijna zeventien procent van de slachtoffers van seksuele intimidatie gaven aan de dader niet te kennen. In totaal gaf zo’n veertig procent van de slachtoffers van seksueel wangedrag aan dat de dader een kennis was; in iets meer dan twintig procent van de gevallen was de dader iemand waarmee het slachtoffer een al dan niet voorbije romantische relatie had.
Daarbij bleek ook dat slachtoffers van seksueel geweld de dader in meer dan zestig procent van de gevallen kenden via de Universiteit Maastricht; slachtoffers van seksuele intimidatie kenden de dader zelfs bijna altijd, namelijk in zo’n 95 procent van de gevallen, via de Universiteit Maastricht.
Onderzoek relatie tussen seksueel wangedrag en alcoholgebruik
Uit de onderzoeksresultaten blijkt ook dat ondervraagde studenten van de Universiteit Maastricht vaak niet weten waar ze hulp kunnen vinden nadat zij slachtoffer zijn geworden van seksueel geweld. Het is daarom goed om de communicatie vanuit de Universiteit Maastricht over dit onderwerp tegen het licht te houden, schrijven de onderzoekers. Tevens blijkt dat slachtoffers van seksueel geweld zelden gebruikmaken van algemene ondersteuning vanuit de universiteit; daarom lijkt het de onderzoekers goed om een centrum voor ondersteuning na seksueel geweld op te zetten.
Om het aantal slachtoffers van seksueel wangedrag rond de Universiteit Maastricht te verminderen, pleiten de onderzoekers voor effectieve, of bevinding gestoelde preventieprogramma’s voor studenten van de universiteit. Daarnaast pleiten zij ervoor het gehouden onderzoek zo nu en dan te herhalen. Een volgende keer zou dan tevens informatie moeten worden opgehaald over stalken, seksueel geweld tussen partners, en de relatie tussen seksueel wangedrag en alchohol- en drugsgebruik.
UM ondertekent manifest Amnesty International
“Ik vind dit erg verontrustende getallen, laat ik daarmee beginnen”, reageerde Rianne Letschert, rector magnificus en bestuursvoorzitter van de Universiteit Maastricht, tijdens de presentatie van de resultaten. “Als hoogleraar internationaal recht en victimologie heb ik me veel beziggehouden met slachtoffers van misdaad, waaronder slachtoffers van seksueel geweld. Ook als universiteit worden we beziggehouden door dit thema. Bij het rekruteren van onze diversiteitsofficier hebben we daarom meteen gevraagd wat wíj, als universiteit, kunnen doen – bijvoorbeeld waar dat preventief onderricht van onze medewerkers en studenten betreft. Volgens mij moet die preventie onze belangrijkste focus zijn. Ieder slachtoffer dat ik tegenkom in dit onderzoeksrapport is er één te veel.”
Letschert gaf aan graag over te willen gaan op concrete acties tegen seksueel wangedrag rond de Universiteit. Een eerste stap daarin is gezet door de ondertekening van het manifest ‘Let’s talk about Yes’ van Amnesty International. De Universiteit Maastricht heeft verder aangegeven zodanig actie te willen ondernemen dat alle studenten bewezen effectieve workshops kunnen volgen die seksueel geweld moeten terugdringen. Daarnaast wil de universiteit de communicatie over hulp- en meldingsvoorzieningen verhelderen. Ook moeten medewerkers met studentcontacten trainingen krijgen over de signalen van seksueel geweld, en moeten medewerkers met een rol in meldings- en klachtenprocedures specifieke trainingen krijgen. Bij de uitvoering van dit alles zal de Universiteit Maastricht studenten betrekken.
