Er moeten Pisa-testen komen voor het hoger onderwijs
Olivier Günther, rector van de universiteit van Potsdam en vicevoorzitter van de Duitse universiteitenvereniging, pleit voor PISA-testen in het hoger onderwijs om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren, schrijft hij in de Duitse krant ZEIT. Aanleiding voor dit voorstel is de meest recente U-Multirank, een alternatief op de grote commerciële rankings. Uit die ranking zou blijken dat Duitse universiteiten onderpresteren op het gebied van onderwijs. Volgens de Duitse rector hanteert ook deze ranking echter een beperkte en dubieuze methode om kwaliteit te meten.
Er wordt niet gekeken naar wat studenten echt geleerd hebben
De U-Multiranking, die in juni van dit jaar kwam, zou tonen dat Duitse universiteiten ondergemiddeld presteren in vergelijking met andere Europese universiteiten. Een belangrijke indicator bij deze lijst is het aantal eerstejaars dat hun propedeuse haalt en het diplomarendement over vijf jaar. In deze ranking wordt echter niet gekeken naar hetgeen studenten écht geleerd hebben, en daar begint Günthers pleidooi.
Volgens de Duitse rector gaat het om de fundamentele vraag wat nu eigenlijk goed onderwijs Is. Een laag rendement kan betekenen dat studenten een ander hoofdvak kiezen of stoppen met de opleiding, maar is dat een voorbeeld van slecht onderwijs? Of is het veeleer een teken van onvoldoende advies en (zelf)oriëntatie voor de studie? Een manier om de rendementen te verhogen is volgens de vicevoorzitter van de Rektorenkonferenz om de lat te verlagen, maar dat doen universiteiten vanzelfsprekend liever niet. Of de staf-student ratio verhogen, hoewel universiteiten dat graag doen kost dat snel heel veel geld.
Sneller is niet altijd beter
Een andere dubieuze indicator is de studieperiode waarnaar de ranking verwijst. Ruim driekwart van de Duitse studenten voltooit de studie uiterlijk twee semesters na het einde van de reguliere studieperiode. Sneller is echter niet altijd beter, betoog Günther. Langer studeren kan komen door bijvoorbeeld werk naast de studie. Het belonen van universiteiten omdat ze studenten snel laten afstuderen getuigt volgens hem ook niet bepaald van veel vertrouwen in de zelfredzaamheid van studenten.
Daarnaast leunt de U-Multirank op een mengelmoes van andere criteria zoals genderbalans, investeringen in digitalisering en de mate waarin het personeel pedagogisch geschoold is. Dit zijn ongetwijfeld belangrijke doelen van de moderne universiteit en zeker een middel om de kwaliteit van het onderwijs te verhogen, maar niet per se de goede indicatoren om kwaliteit te meten, zo stelt de rector. Zeker omdat de precieze definitie en meting daarvan aanzienlijke methodologische problemen met zich meebrengt.
Wat moet je wel meten?
Wat zou je dan wel moeten meten? Günther komt met het voorstel om de PISA-methode te hanteren, een lijst die is opgesteld door de OECD waarbij elke drie jaar de vaardigheden en kennis in lezen, wiskunde en natuurwetenschappen van vijftienjarigen wordt onderzocht. Daarbij wordt vooral bekeken hoe zij hun kennis in het dagelijkse leven toepassen. Hieraan doen meer dan vijfhonderdduizend leerlingen uit tachtig landen mee.
Iets soortgelijks kan geïntroduceerd worden in het hoger onderwijs, stelt Günther. Hoe zit het met de woordenschat en schrijfvaardigheden van afgestudeerde studenten? Hoe gaan ze om met ethische dilemma’s, hoe beargumenteren ze? Welk percentage toekomstige ingenieurs kan differentiaalvergelijkingen met een bepaalde moeilijkheidsgraad oplossen? Hoe gaan afgestudeerden om met onzekerheid?
Waarom niet in het hoger onderwijs?
De Duitse rector wijst erop dat dergelijke testen er al zijn in Amerika en Canada, bijvoorbeeld in de vorm van een gestandaardiseerde test die voor veel Graduate Schools een toelatingstest is. Deze test kijkt naar de verbale vaardigheden, de kwaliteit van redeneren, analytisch schrijven en kritisch denkvermogen.
Waarom worden dit soort testen niet uitgebreider ingezet om de studievoortgang beter te kunnen beoordelen, vraagt Günther. Bij deze gelegenheid zou men ook kunnen denken aan gebruik van dergelijke testen voor de studievoortgang of om te kijken of een student geschikt is voor een studie. Volgens de voorzitter van de Duitse universiteitenkoepel zijn universiteiten klaar om dit op grote schaal uit te voeren als er geld en wettelijke mogelijkheden komen.
