Hogescholen zoeken steeds minder naar onderzoekers
Om de onderwijskwaliteit te verbeteren en om het onderwijs actueel te houden richten Nederlandse hogescholen zich steeds meer op het onderzoek. Om de beweging naar meer onderzoek-georiënteerd onderwijs te maken, moeten hogescholen docenten met andere competenties aannemen dan ze eerder deden. De organisatie van hbo-instellingen zit deze shift echter in de weg. Uit onderzoek van Sanne Daas, Didi Griffioen, Chevy van Dorresteijn en Indira Day van de Hogeschool van Amsterdam blijkt dat het aantal vacatures voor docent-onderzoekers tussen 2016 en 2019 is gedaald.
De HvA-onderzoekers analyseerden 474 vacatures op werkenbijhogescholen.nl van 2016 tot en met 2019 om te kijken of er een verandering was in de gevraagde competenties en de taken die bij de posities hoorden. De vacatures werden jaarlijks verzameld in de week rond 28 juni, omdat er dan veel vacatures zijn voor het volgende jaar.
Onderzoek is optioneel
Uit de analyse blijkt dat tachtig procent van de vacatures onder vier verschillende profielen valt. Veruit het meest voorkomende profiel is ‘de docent’ (48 procent). In deze vacatures zijn alle gevraagde competenties en alle beoogde taken van de toekomstige werknemer gericht op lesgeven. Van de kandidaten werd verwacht dat ze ervaring hadden in het lesgeven aan jongvolwassenen, maar ook vaardig in het vertalen van recente ontwikkelingen in het veld naar lesstof.
De wekelijkse nieuwsbrief is nog korte tijd gratis te ontvangen. De voorwaarden vindt u hier.
Een ander deel van de vacatures (elf procent) vroeg om een docent-onderzoeker zonder te vragen om specifieke onderzoekscompetenties. De eisen in deze vacatures besloegen alleen competenties in het onderwijs. Al deze vacatures noemden echter ook onderzoekstaken voor de toekomstige docent; voor de meeste posities was dat optioneel, hoewel het voor sommige posities wel verplicht was.
Beurzen binnenhalen en artikels publiceren
Daarnaast vroeg veertien procent van de vacatures om een docent met zowel competenties in het onderwijs als in het onderzoek. De vacatures vroegen dus wel om kennis en ervaring in het onderzoek, maar onderzoek uitvoeren viel niet onder de taken van deze functies. Van toekomstige werknemers werd vooral verwacht dat ze lesgaven, studenten begeleidden en bijdroegen aan de ontwikkeling van nieuw onderwijs.
Tot slot viel vijftien procent onder het profiel ‘docent-onderzoeker’. De competenties en taken in deze vacatures besloegen zowel het onderwijs als het onderzoek. Kandidaten moesten zowel lesgeven als onderzoek uitvoeren, waaronder onderzoeksprojecten overzien en beurzen binnenhalen. Ze werden daarnaast gevraagd om ervaring met het publiceren van artikels.
Verschillende budgetten
Tussen 2016 en 2019 was er opvallend genoeg een kleine toename vacatures van het profiel ‘docent’; in 2016 besloeg dit 44 procent en in 2019 48 procent, met een piek van 51 procent in 2018. Daarnaast was er een scherpe daling in het aantal ‘docent-onderzoeker’-vacatures, van 19 tot 7 procent.
Deze ontwikkelingen zijn opvallend gezien de intenties van hogescholen om het onderzoeksveld meer te betrekken in het onderwijs. Volgens de schrijvers kan dit komen doordat de manier waarop onderzoek en onderwijs in de praktijk door elkaar lopen soms moeilijk te definiëren is, waardoor het onderzoek naar de vacatures wellicht niet het volledige plaatje weergeeft.
Echter, bij hogescholen vallen onderzoek en onderwijs vaak onder verschillende afdelingen, schrijven de onderzoekers. Daardoor zijn de aanameprocedures gescheiden; er zijn verschillende budgetten voor gereserveerd en andere mensen voor verantwoordelijk. Uit eerder onderzoek blijkt dat het goed kan zijn voor de integratie van onderzoek in het onderwijs als deze afdelingen als een geheel georganiseerd worden.
Maak toegevoegde waarde expliciet
Dit kan een uitdaging vormen gezien de verschillende competenties die komen kijken bij onderzoek en onderwijs. Uit het onderzoek blijkt dat instellingen vaak op zoek zijn naar mensen met veel ervaring en hoge kwalificaties, waar een hoge salarisschaal bij komt kijken. In deze schaal is het aanbod van docenten met voldoende onderzoekscompetenties laag. Voor een docent-onderzoeker met weinig ervaring in het onderzoek zou het salaris gebalanceerd moeten worden op basis van de competenties als onderzoekers en als docent, wat resulteert in een salaris dat bij geen van de kwalificaties past.
Daarnaast is het moeilijk om de toegevoegde waarde van een connectie tussen onderwijs en onderzoek uit te drukken in een salaris. Om de shift naar een onderwijs met meer onderzoek te maken, moeten beleidsmakers expliciet maken wat deze toegevoegde waarde is. Pas daarna is het mogelijk om op personeelsniveau deze shift te realiseren.
