‘Europese actie nodig tegen aanvallen op de academische vrijheid’
De academische vrijheid staat onder druk in Frankrijk, Nederland, Europa en de rest van de wereld. Het is daarom van groot belang dat wetenschappers van zich laten horen, zeggen Franse onderzoekers. Zij doen een oproep om in actie te komen en organiseren later dit jaar een conferentie. Tevens kondigen ze acties aan in verschillende landen om op te komen voor de universiteit als een symbool van vrijheid.
Aanvallen van alle kanten
“Onze situatie wordt steeds moeilijker: we worden geconfronteerd met steeds toenemende aanvallen van alle kanten. Uitputting en afzien liggen op de loer, nu een groeiend aantal academici toegeeft aan angst en direct bijdraagt aan het voortdurende proces van desintegratie in ruil voor een beetje macht.” Dit schrijven de Franse wetenschappers op het blog hypotheses.org, een platform waar onderzoekers hun bevindingen kunnen delen en waar ook opinieartikelen worden gepubliceerd. “We worden geconfronteerd met een machine die we niet kunnen stoppen. Om dit proces tegen te gaan, dat de grenzen van Frankrijk overschrijdt, roepen we alle academici – zowel Europese als elders – op om een collectief te zijn door discussies te organiseren en acties te beginnen.”
“Niemand kan ontkennen dat de ongelijkheid binnen de universiteit de pan uitrijst, versterkt door een permanent selectie- en beoordelingsproces”, stellen de Franse academici. “Daarnaast wordt de academische vrijheid consequent beknot door een ideologisch en institutioneel systeem. Tegelijkertijd wordt de universiteit neoliberaal en autoritair bestuurd en raakt deze vercommercialiseerd, wat in strijd is met de eigen waarden van de universiteit.”
Politie grijpt in op campussen
Volgens de Franse onderzoekers wordt net zoals in Nederland ook in Frankrijk de academische vrijheid steeds vaker ingeperkt door politici, universiteitsbestuurders en de politie. “Intussen stapelen de politieke aanvallen op universiteiten zich op in het parlement, in kranten, op televisie en op sociale netwerken, onder het mom van de strijd tegen zogenaamd linkse extremisten en ‘woke’. Erger nog: terwijl extreemrechts zijn aanvallen opvoert, nemen rechtshandhavingsinstanties de controle over op campussen die bezig zijn zich te organiseren. Dit gebeurt op aandringen van universitaire bestuurders, die zich maar al te goed bewust zijn van de extreme gewelddadigheid gepleegd door een politiemacht.”
In Nederland er is afgelopen weken een reeks van politieingrijpen geweest op universiteiten om demonstranten te verwijderen. Zoals bij de EUR, TU Delft, de UvA, eerder nog bij de RUG en gisteravond weer bij de Universiteit Wageningen.
De Franse wetenschappers geloven ook niet dat de Verklaring van Bonn over Academische Vrijheid (2020) en de San Francisco Declaration on Research Assessment (DORA, 2012) voldoende zijn om hiertegen gewicht te bieden. “Deze verklaringen zullen nooit genoeg zijn om het proces van diepgaande vernietiging van academische instellingen te stoppen. Deze teksten gaan voorbij aan de onweerlegbare realiteit van de algehele liquidatie van de huidige universiteit, die alleen maar is versneld door het Bologna-akkoord uit 1998.”
Universiteiten belichamen vrijheid
In de afsluiting van hun verklaring benadrukken de academici dat de universiteit een symbool van vrijheid is, dat beschermd moet worden. “Wij, Franse academici van alle posities en niveaus, mogen niet vergeten dat universiteiten in Frankrijk, in Europa en over de hele wereld een waardevol en immaterieel erfgoed vormen van kritische kennis. Universiteiten belichamen vrijheid en moeten worden beschermd tegen externe invloeden. Bovenal zijn ze een van de historische pijlers van de democratie.”
Daarom roepen ze alle verontruste academici, zowel in Europa als elders in de wereld, op zich te verenigen en een gezamenlijke reactie te organiseren, “om zo de academische vrijheid en het recht op open, bevrijdend onderwijs te herstellen”.
Tevens wordt op de website een oproep geplaatst om steunbetuigingen te ondertekenen. De initiatiefnemers organiseren later dit jaar ook een internationale conferentie over de aanval op de academische vrijheid en er worden internationale actiebijeenkomsten aangekondigd.
