‘Volgende generatie studenten moet wereldburgerschap en duurzaamheid meenemen naar bedrijfsleven’
Wereldburgerschap versus koloniaal kosmopolitisme
De notie van wereldburgerschapsonderwijs (Global Citizenship Education, GCE) is ontleend aan Sustainable Development Goal (SDG) 4.7. In tegenstelling tot het elitaire begrip ‘kosmopolitisme’ legt wereldburgerschap meer nadruk op morele verantwoordelijkheid en mondiale betrokkenheid. De huidige globalisering is nog vaak westers en exclusief, zoals het Erasmus+-programma, schrijven de onderzoekers. Door digitale leervormen kunnen nu meer mensen een rol spelen in de samenleving van de toekomst.
Het koloniale denken over kennisoverdracht werd eerder benoemd op het recente ComeniusFestival door hoofdspreker Birgit Boogaard (Wageningen University & Research). De voorkeur voor kennis uit het westen kenschetste zij als ‘epistemische onrechtvaardigheid’. In andere culturen zijn relaties tussen mensen onderling en met de natuur mogelijk inclusiever. Om ons hiervan in het westen beter te vergewissen is het nodig epistemische grenzen te overschrijden. Hierbij moeten we niet doen aan kennisextractie, maar ons richten op interculturele, interdisciplinaire en transdisciplinaire vorming.
Wereldburgerschap belangrijk, maar niet voor ons bedrijf
De onderzoekers van de HAN en de AACSB vinden eveneens dat bedrijfskundig onderwijs zich minder moet bezighouden met kennisoverdracht en meer met soft skills. Via flexibele vaardigheden kan men de ideale werknemers van morgen creëren. Om de mening van de huidige generatie hierover te bevragen, organiseerde het onderzoek diverse focusgroepen en gesprekken onder ondernemers of opleiders in de bedrijfskunde. In totaal waren twintig mensen betrokken bij de bevraging en twintig bij de duiding van resultaten.
De wekelijkse nieuwsbrief is nog korte tijd gratis te ontvangen. De voorwaarden vindt u hier.
Uit de gesprekken bleek dat er in het bedrijfsleven best een begrip en een bewustzijn van burgerschap bestond. Bij het concept ‘wereldburgerschap’ benoemden zij competenties rondom andere culturen en talen, sociale en milieukundige kwesties of sentimenten zoals empathie en verantwoordelijkheid. Volgens achttien van de twintig ondervraagden was dit weliswaar belangrijk, maar niet voor het bedrijf. Omdat zij merkten dat jongeren hieraan meer hechten, achtten zij ethiek wel waardevol voor onderwijs.
Interculturele competentie
De gesprekken mondden uit in zes breed gedragen vaardigheden voor toekomstig bedrijfskundigen. Dit zijn kritisch denken, ethische waarden, interculturele competentie, samenwerking, leiderschap en professionalisering. Hiervan vinden de ondervraagden interculturele competentie het belangrijkste. Een gevaar hierbij is echter tokenisme oftewel symboolpolitiek, waarbij er bijvoorbeeld iemand uit een minderheid wordt aangenomen zonder dat de bedrijfscultuur verandert. Om dit te voorkomen menen de onderzoekers dat ethiek, empathie en bestendige betrokkenheid onmisbare criteria zijn.
Deze vaardigheden moeten de bedrijfsmedewerkers van morgen maar ontlenen aan het onderwijs, menen de zakenmensen van nu. Zij prediken dan ook proactiviteit: het gaat niet om het bewustzijn, maar om verantwoordelijkheid nemen; niet praten, maar handelen. Via onderwijs kunnen studenten zich opwerken van bewustzijn via nieuwsgierigheid naar opinievorming. Zo kunnen zij de connecties maken die nodig zijn om de eerste en derde wereld met elkaar te verbinden via wederkerigheid.
Herziening internationalisering en curriculum
Hiertoe moeten ook de universiteiten hun idee van internationalisering herzien, leert het onderzoek. In plaats van internationale studenten enkel te onderwijzen moet juist hún inbreng op waarde worden geschat. Zo leert het hoger onderwijs inclusief samenwerken, denken en gedragen. Empathie van studenten moet leiden tot actieve betrokkenheid, zodat zij in hun werk een ‘effectief altruïsme’ kunnen bezigen. Daarmee zorgt onderwijs voor professionalisering van werknemers die een leven lang blijven leren, aldus de onderzoekers.
Om de bevindingen te vertalen tot het bedrijfskundig curriculum hebben de onderzoekers een model gemaakt. Negen competenties zoals leiderschap, samenwerking en verantwoordelijkheid staan hier in verband met drie systeemveranderingen (sociaal, ecologisch, digitaal) binnen drie invloedssferen (onderwijs, onderzoek en de werkomgeving). Dit wereldburgerschapsmodel moet de werkkrachten van morgen via bedrijfskundig onderwijs onderrichten in de mondiale uitdagingen op gebied van milieu en medemens. Zo kan bedrijfskunde eindelijk verder groeien van winstbejag naar inclusie.
