‘Afschaffing fossiele subsidies moet renteverlaging studieschulden bekostigen’
Vorige week heeft de Tweede Kamer de regering middels een motie en een amendement opgeroepen om de rente op studieschulden te verlagen of te bevriezen. Momenteel kijkt het kabinet of het lukt om dit al voor volgend jaar te regelen, aangezien vanaf 1 januari 2024 een nieuw rentetarief gaat gelden. Dan stijgt de rente op studieschulden van 0,46 procent naar 2,56 procent. Minister Kaag van Financiën heeft al een winstwaarschuwing gegeven tijdens de Algemene Financiële beschouwingen in de Eerste Kamer. Ze heeft gezegd te kijken hoe dit geregeld kan worden, maar zei ook dat allerminst zeker is of dit gaat lukken.
Omtzigt heeft zijn amendement niet uitgewerkt
Kaag verwees de Eerste Kamer door naar de begrotingsbehandeling van OCW in de Tweede Kamer, begin volgend jaar. “Het amendement-Omtzigt geeft aan dat er middelen worden gereserveerd om de rente op de studieleningen van deze groep te verlagen, maar niet via een concrete maatregel of een percentage. Dat is niet zo gebruikelijk. Meestal wordt dit in amendementen in detail uitgewerkt door de indieners. Het kabinet werkt dit voorstel in de komende tijd uit en kijkt hierbij naar de uitvoerbaarheid. Er zal meer over worden gesproken en meer naar kunnen worden gekeken ten tijde van de OCW-begrotingsbehandeling”, aldus de demissionair minister van Financiën.
Met het genoemde amendement van NSC-voorman Pieter Omtzigt moet een fiscale voordeelregeling voor expats worden versoberd in ruil voor een renteverlaging op de studieschulden van de pechgeneratie. Dat amendement moet uitgevoerd worden, maar vraagt wel om een kasschuif omdat deze versobering pas vanaf 2029 serieus geld gaat opleveren. De Eerste Kamer heeft nu een nieuw plan bij het kabinet neergelegd.
Studenten zijn in de val gelokt
De Partij voor de Dieren, die al langer strijdt tegen de in hun ogen te lage compensatie voor de pechgeneratie en nu ook strijdt tegen de hoge rente op de studieschulden van die groep, wil dat deze rente verlaagd wordt. Dat zei de PvdD-fractievoorzitter in de Eerste Kamer, Niko Koffeman. “‘Studenten zijn in de val gelokt door de studielening’, zegt de LSVb daarover. De partijen die zich in het verleden sterk maakten voor de invoering van het sociaal leenstelsel, zouden zich harder moeten maken om de pechgeneratie te compenseren voor meer dan een fooi die een hele generatie studenten nu tussen wal en schip laat vallen “, aldus Koffeman.
De gezamenlijke PvdA en GroenLinks-fractie in de Eerste Kamer is vooral benieuwd hoe de regering de aangenomen motie en het amendement gaan uitvoeren en gaf ook alvast de suggestie voor een kasschuif. “Als het structureel geld is, mag je best met een kasschuif wat geld voor de pechgeneratie naar voren halen. Wanneer denkt het kabinet dat de minister van OCW met varianten voor de besteding van de renteverlaging voor de pechgeneratie komt?”
Expatregeling kost heel veel geld
Senator Bastiaan van Apeldoorn van de SP was blij met de aangenomen motie en het amendement aan de Bezuidenhoutseweg. “Al willen wij de rente liever gewoon op nul gesteld zien. En ja, het is een heel goede zaak dat dit dankzij het aangenomen amendement-Omtzigt gefinancierd kan worden vanuit de versobering van de zogenaamde 30%-regeling. Dat enorme belastingvoordeel voor expats kost de schatkist niet alleen veel geld, maar heeft ook nog eens ongewenste maatschappelijke gevolgen, zoals extra druk op de woningmarkt.”
De VVD in de Senaat vindt echter dat de dekking voor het amendement buitengewoon onverstandig is en vreest dat de inhoud ervan de concurrentiepositie van Nederland schaadt. De VVD’ers doen een oproep aan het kabinet om de regeling eerst goed te evalueren. Daar is in hun ogen genoeg tijd voor omdat de versobering in de eerste jaren nog niets oplevert.
Van Rij ziet ook nog een andere optie
De demissionair staatssecretaris van Belastingen, Marnix van Rij, legde de Eerste Kamer uit dat het amendement van Omtzigt in de eerste jaren inderdaad zeer weinig geld oplevert in verband met het overgangsrecht. Hier moet het kabinet dus kijken hoe het 200 miljoen euro naar voren kan halen. Zover is het kabinet nog niet. Marnix van Rij suggereerde zelfs een andere optie: het amendement van Omtzigt niet uitvoeren en een deel van het belastingplan terugsturen naar de Tweede Kamer om het amendement zo van een andere dekking te voorzien. De versobering van de 30%-regeling krijgt namelijk weinig steun van het kabinet.
Aan het slot van het debat diende de Partij voor de Dieren nog een motie in waarin het kabinet werd opgeroepen om de fossiele subsidies af te bouwen en met de opbrengsten daarvan de rente op studieschulden te verlagen. “Om zo het schuldenleed van studenten uit de ‘pechgeneratie’ drastisch te verkleinen en de financiering daarvan te vinden in een versnelde afschaffing van fossiele subsidies”, aldus de PvdD.
Het kabinet gaf aan dat dit echt aan een nieuw kabinet is en dat zij die stappen niet uit zichzelf zullen zetten, tenzij de Eerste Kamer volgende week voor deze motie stemt.
