Gebrek aan Nederlandse taalvaardigheid hindert buitenlandse student die wil blijven
Was de internationalisering van het hoger onderwijs voor de verkiezingen al een heet hangijzer, na de verkiezingsuitslag zijn vrijwel alle ogen van Argus op de aanwezigheid van buitenlandse studenten in Nederland gericht. De meest waarschijnlijke coalitie bestaat uit tenminste drie partijen (PVV, NSC en VVD) die allen willen snijden in het Engelstalige onderwijsaanbod van hoger-onderwijsinstellingen.
Tegelijkertijd is de VVD al jarenlang warm pleitbezorger van het strategisch aantrekken van buitenlandse studenten voor technische studies. De arbeidsmarkt staat te springen om nieuw talent en uit Nederland komt dat te weinig, dus daarom moeten we toekomstige werknemers uit het buitenland halen, zo is de redenering. Dan moeten die studenten echter wel blijven.
Uit onderzoek van internationaliseringsorganisatie Nuffic blijkt dat ongeveer een kwart van de buitenlandse studenten vijf jaar na afstuderen nog in Nederland woont. In 2018/2019 studeerden zo’n 17.000 buitenlandse studenten af in Nederland, wat betekent dat ruim vierduizend van hen nog in ons land wonen.
Universitaire studenten blijven vaker
De onderzoeksdata werden in de eerste helft van dit jaar verzameld middels gesprekken met experts, interviews met buitenlandse studenten en alumni, en een enquête die door 680 respondenten werd ingevuld. Onder hen bevonden zich zowel blijvende en vertrekkende alumni als huidige studenten.
Universitaire studenten en master-studenten blijven vaker dan hbo-studenten en bachelor-studenten, blijkt uit de data. Bijna de helft van de blijvers woonde op het moment van onderzoek minder dan vijf jaar in Nederland. Acht op de tien vertrekkers deed dat al binnen een jaar na afstuderen.
Carrièremogelijkheden belangrijke reden voor blijven
Buitenlandse alumni die in Nederland zijn gebleven doen dat vooral vanwege de carrièremogelijkheden (83 procent) en de prettige balans tussen werk en privéleven (77 procent). De algemene kwaliteit van leven in Nederland legt het meeste gewicht in de schaal bij de beslissing om te blijven – vooral voor studenten en alumni van buiten de EER. Ook de internationale omgeving, de Engelse taalvaardigheid van Nederlanders, het salaris, de economische stabiliteit in Nederland en het hebben van een Nederlandse partner spelen vaak een belangrijke rol.
De wekelijkse nieuwsbrief is nog korte tijd gratis te ontvangen. De voorwaarden vindt u hier.
Bij het vertrek uit Nederland speelt in de helft van de gevallen mee dat alumni geen geschikte baan kunnen vinden. Een gebrek aan Nederlandse taalvaardigheid speelt voor drie op de tien vertrekkers een rol. Ook het financieren van het leven in Nederland en het gebrek aan huisvesting valt vier op de tien vertrekkers te zwaar. Drie kwart van de studenten gaf aan dat het vinden van geschikte huisvesting heel belangrijk zou zijn voor hun beslissing om al dan niet in Nederland te blijven.
Studenten van buiten de EER hebben een verblijfsvergunning nodig om na hun studie in Nederland te mogen werken. Problemen met zo’n vergunning vormde voor 62 procent van de niet-EER-alumni reden om te vertrekken uit Nederland.
Universiteiten kunnen veel meer doen
Wie een verlengd verblijf voor buitenlandse studenten in Nederland makkelijker wil maken, doet er goed aan hen al tijdens hun studie beter Nederlands te leren. Een gebrek aan Nederlandse taalvaardigheid wordt door zeven van de tien blijvers genoemd als de voornaamste uitdaging van hun verblijf, aldus het Nuffic-rapport.
“Uit de interviews bleek dat internationale alumni tijdens de sollicitatieprocedure vaak worden afgewezen vanwege onvoldoende Nederlandse taalvaardigheden. Deze afwijzingen hebben niet altijd te maken met het eigenlijke werk. Soms vragen werkgevers zich af of een kandidaat die geen Nederlands spreekt wel zou passen op een werkplek waar Nederlands de voertaal is”, schrijven de onderzoekers.
Volgens een van de respondenten zouden hoger-onderwijsinstellingen meer kunnen doen om studenten daarbij de helpen. “Universiteiten zouden veel meer kunnen doen om ten eerste mensen aan te moedigen om een soort van Nederlandse vaardigheden te krijgen en ten tweede om ervoor te zorgen dat mensen het kunnen betalen. Want er zijn veel opties, maar je hebt er veel geld voor nodig.”
Drie op tien ervaren discriminatie
Daarnaast ondervindt zes op de tien blijvers moeite bij het vinden van geschikte huisvesting of passend werk. Ook discriminatie blijft veel blijvers niet bespaard. Zo ervaart een kwart van hen discriminatie in het dagelijks leven en hebben drie op de tien blijvers te maken gehad met discriminatie op het werk of tijdens sollicitatiegesprekken.
“Ik word nog steeds gediscrimineerd vanwege mijn fysieke verschijning (lengte/huidskleur). Nederlanders die me voor het eerst leren kennen hebben de neiging om te vragen wanneer ik weer naar huis ga, voordat ze me echt leren kennen”, laat een van de respondenten optekenen.
Merendeel studenten wil in Nederland blijven
Overigens ziet het merendeel van de ondervraagde studenten zich na het afstuderen tenminste een paar jaar in Nederland blijven. Vier op de tien buitenlandse studenten denkt een tot vijf jaar in Nederland te blijven; zo’n dertig procent ziet zich tenminste zes jaar blijven, waarvan de helft een verblijf van meer dan twintig jaar op het oog heeft.
