‘Bedrijfsgeld voor onderzoek in apart fonds omwille van wetenschappelijke onafhankelijkheid’
Uit recent onderzoek, geïnitieerd door VVD en CU, naar de verdeling van onderzoeksgeld over diverse vakgebieden bleek dat Nederland een aanzienlijk groter deel van het onderzoeksbudget toewijst aan sociale wetenschappen dan andere landen. Deze bevinding heeft tot vragen geleid bij verschillende politieke partijen, waaronder BBB en VVD, die momenteel in gesprek zijn over de vorming van een nieuwe regering. Deze discussie geeft inzicht in de visie van deze partijen op de allocatie van middelen over de verschillende wetenschapsdomeinen.
Word abonnee!
Alleen met uw bijdrage kan ScienceGuide bestaan. Word abonnee voor slechts €85 per jaar (incl. 9% BTW), ontvang 50 keer per jaar de nieuwsbrief en draag bij aan een onafhankelijk platform voor het hoger onderwijs.
Abonneer u hier
Het is overigens opvallend dat NSC en PVV zich niet in deze discussie hebben gemengd, wat de dialoog rond dit onderwerp enigszins beperkt. Er zijn ook voorstellen gedaan om het door bedrijven gefinancierde onderzoeksgeld op een alternatieve, meer onafhankelijke wijze te verdelen, wat de integriteit van wetenschappelijk onderzoek ten goede zou komen.
Verdienvermogen versterken
De VVD benadrukt dat investeringen in de wetenschap als doel hebben om het duurzame verdienvermogen van Nederland te versterken. De partij stelt vragen bij de huidige verdeling van middelen, waarbij een relatief groot deel naar de alfawetenschappen gaat en minder naar de bèta- en technische wetenschappen, en vraagt zich af hoe dit bijdraagt aan economische groei en innovatie.
GroenLinks-PvdA zet hier een ander perspectief tegenover door te benadrukken dat de waarde van onderwijs en wetenschap verder reikt dan alleen economische bijdragen. De partij vraagt de minister om te erkennen dat onderwijs en wetenschap bijdragen aan een breed scala van welvaartsaspecten, inclusief sociale en ecologische factoren. Zij wijzen op dringende maatschappelijke uitdagingen zoals klimaatverandering, verlies aan biodiversiteit, armoede en sociale ongelijkheid – allen thema’s die volgens GroenLinks-PvdA een benadering vereisen die verder gaat dan traditionele disciplinaire grenzen.
In reactie op deze uitdagingen stelt GroenLinks-PvdA voor om een fonds op te richten dat gefinancierd wordt door bedrijven. Dit fonds zou een platform bieden waar bedrijven kunnen bijdragen en in overleg met het fonds specifieke onderzoeksopdrachten kunnen formuleren. Het doel is om de onafhankelijkheid van het onderzoek te waarborgen en ervoor te zorgen dat het onderzoek niet alleen de belangen van de financierende bedrijven dient, maar ook een bredere maatschappelijke waarde heeft. Dit fonds zou dan een cruciale rol spelen in het toezichthouden op de relevantie en de integriteit van het uitgevoerde onderzoek, met een focus op het aanpakken van de genoemde maatschappelijke problemen.
Meer geld voor techniekonderzoek
Net als de VVD uit ook de BBB zorgen over het relatief lage percentage van onderzoeksbudgetten binnen universiteiten en hogescholen dat wordt besteed aan bèta- en technische wetenschappen, zeker in vergelijking met andere landen. De partij roept de minister op om deze situatie te verklaren en te overwegen hoe het aandeel van deze disciplines in de totale onderzoeksuitgaven verhoogd kan worden. Zo moet de wetenschappelijke en technologische vooruitgang in Nederland worden bevorderd, aldus de partij.
Verder vraagt de BBB de minister een verklaring waarom de uitgaven aan onderzoek en ontwikkeling door Nederlandse hoger-onderwijsinstellingen en publieke onderzoeksorganisaties überhaupt een relatief laag percentage van het BBP vormen – ondanks het feit dat vanuit het bedrijfsleven significant meer wordt geïnvesteerd in bèta- en technische wetenschappen.
D66 doet de verkiezingscampagne opnieuw
D66 benut de gelegenheid van de schriftelijke vragenronde om de discussies uit de verkiezingscampagne opnieuw aan te zwengelen. De partij constateert dat in de financiële doorrekeningen van de verkiezingsprogramma’s van diverse politieke partijen, inclusief de VVD, bezuinigingen op onderzoek en innovatie zijn opgenomen.
D66 verzoekt de minister om de impact van deze voorgestelde bezuinigingen te verduidelijken, met name in relatie tot de Lissabon-doelstellingen (besteding van minimaal 3 procent van het BBP aan onderzoek en ontwikkeling) en de gevolgen voor verschillende sectoren. Specifieke vragen worden gesteld over de mogelijke effecten van het schrappen van het Groeifonds, het Fonds Onderzoek en Wetenschap en de sectorplannen. Daarnaast wil D66 inzicht in de directe en indirecte gevolgen van een mogelijke bezuiniging van 800 miljoen euro op internationale studenten, een maatregel die de internationale positie en aantrekkelijkheid van het Nederlandse hoger onderwijs volgens de partij zou kunnen ondermijnen.
