‘Nederlands hoger onderwijs verzaakt morele plicht jegens wetenschappers en studenten in Gaza’
Instellingen voor hoger onderwijs in Nederland hebben de mond vol van academische vrijheid en loven initiatieven tot internationale uitwisseling, maar over de acute aanval op het hoger onderwijs en de academische vrijheid van Palestijnse collega’s en studenten blijven zij stil.
Sinds de aanval van Hamas op 7 oktober, waarbij ook tientallen Israëlische docenten en studenten werden gekidnapt of gedood, zijn gebouwen van alle universiteiten in Gaza gedeeltelijk of geheel verwoest.
Alleen al in de eerste maand van het geweld werden 439 leden van de academische gemeenschap gedood. De teller staat inmiddels op 4,551 studenten en meer dan 80 wetenschappers onder wie tenminste twee rectors en zeven decanen.
Al het hoger onderwijs in Gaza, dat zo’n 90.000 studenten telt, is gestaakt door de aanhoudende bombardementen, de verwoesting van de infrastructuur en het tekort aan alle basisvoorzieningen. Critici spreken van “scholasticide”.
Op de Westelijke Jordaanoever is het hoger onderwijs volledig online verplaatst door het geweld van Israëlische kolonisten, en in Israël zijn studenten en wetenschappers lastiggevallen, geschorst of gearresteerd wegens het uiten van kritiek op Netanyahu’s beleid.
Oproep van Palestijnse collega’s
De 62-jarige dr. Muhammad Ibrahim Migdad doceert al dertig jaar economie aan verschillende universiteiten in Gaza en nam vorig jaar nog deel aan een uitwisselingsprogramma met de Technische Universiteit in Istanboel. Aan dat academische leven kwam abrupt een eind. Hij is sinds het begin van de bombardementen zeven keer gevlucht en is druk bezig om de kamer in Rafah, waar de familie nu slaapt, te beschermen tegen het overstromende riool. Migdad schat in dat het nog minstens drie jaar zal duren om de schade aan de universiteiten te herstellen, terwijl de gehele wederopbouw in Gaza nog minstens tien jaar in beslag zou nemen. Dit geldt overigens alleen als de aanvallen nu direct stoppen en hulpgoederen en bouwmaterialen zonder beperkingen binnengelaten worden.
Migdad heeft wel ideeën over wat buitenlandse instellingen kunnen doen, zegt hij. “Ten eerste moeten jullie druk uitoefenen om de oorlog en het doden in Gaza een halt toe te roepen.”
Een coalitie van vijftien Palestijnse universiteiten wees al eerder op de verantwoordelijkheid van internationale universiteiten om zich uit te spreken. Academici voeren al sinds 2004 campagne voor een academische boycot van instellingen die medeplichtig zijn aan de bezetting en andere schendingen van het internationaal recht. Naar aanleiding van de uitspraak van het ICJ heeft ook het platform Dutch Scholars for Palestine de besturen van Nederlandse instellingen voor hoger onderwijs hierover aangeschreven.
Verantwoordelijkheid voorbij muren van de campus
Het lijkt er tot zover echter op dat bestuurders in het Nederlandse hoger onderwijs hun vingers niet durven branden aan zelfs maar een ondubbelzinnige veroordeling van geweld tegen onderwijsinstellingen en de academische gemeenschap. Ze lijken hun verantwoordelijkheid niet breder te zien dan het monitoren van spanningen binnen de muren van de eigen campus in reactie op verder ongespecificeerde ‘vijandigheden’.
Word abonnee!
Alleen met uw bijdrage kan ScienceGuide bestaan. Word abonnee voor slechts €85 per jaar (incl. 9% BTW), ontvang 50 keer per jaar de nieuwsbrief en draag bij aan een onafhankelijk platform voor het hoger onderwijs.
Abonneer u hier
Zelfs al verzaken zij hun morele plicht als lid van de internationale academische gemeenschap om zich uit te spreken tegen het voortdurende geweld, dan nog zijn er tal van mogelijkheden om in actie te komen, zegt Migdad. “Palestijnse academici zouden een paar jaar aan jullie universiteiten kunnen lesgeven om daarna terug te keren en het hoger onderwijs in Gaza te helpen opbouwen. Jullie kunnen helpen bij de wederopbouw van het hoger onderwijs zodra de elektriciteit en het internet zijn hersteld”, aldus de gevluchte academicus. Te denken valt aan donatie van materiaal en het opzetten van online cursussen.
Hoger onderwijs kan levens redden
In reactie op de inval in Oekraïne hebben verschillende onderwijsinstellingen in Nederland financiering geregeld voor Oekraïense studenten en gastonderzoekers. Zulke noodfondsen of beurzen zijn tot nu toe uitgebleven voor studenten, docenten en onderzoekers uit Gaza – en dat terwijl een werk- of studentenvisum een leven kan redden.
Als Palestijnse studenten zich als internationale student inschrijven, stuiten ze bovendien op starre bureaucratie, leert de ervaring. Aangezien het internet in Gaza slechts sporadisch werkt, kunnen studenten nu bovendien geen online toelatingstoetsen afleggen, zoals een verplichte Engelse toets. Daarnaast zijn de benodigde officiële documenten niet altijd aan te vragen; de Hamas-regering heeft immers andere prioriteiten. Nederlandse instellingen dienen daarom niet alleen geld beschikbaar te maken voor Palestijnse studenten en academici, ze moeten ook ruimhartiger omgaan met de regels om succesvolle uitwisseling te faciliteren.
Uitwisseling
De aanwezigheid van studenten en collega’s uit oorlogsgebieden vergt extra aandacht en steun van onze instellingen, maar draagt ook bij aan kennisuitwisseling, culturele verrijking en wederzijds begrip – zowel hier in Nederland als in het thuisland waar zij bij vrede weer naar terugkeren.
Het wordt tijd dat onze instellingen de daad bij het woord voegen door zich praktisch in te zetten voor wetenschappers en studenten uit Gaza, de Westelijke Jordaanoever en Israël wier toegang tot onderzoek en onderwijs wordt belet.
Judith Naeff is Universitair Docent Culturen van het Midden-Oosten aan de Universiteit Leiden. Met dank aan Rahma Bavelaar voor de getuigenis van Dr. Migdad.
Judith Naeff
Muhammad Ibrahim Migdad
