Hogescholen willen meer kans kunnen maken op Europees onderzoeksgeld
In ‘Framework Programma 10’ (FP10), de opvolger van het Europese Horizon-programma, willen hogescholen meer kans maken op het binnenhalen van onderzoeksgeld. Dat blijkt uit een wensenlijstje van UAS4EUROPE, een hogescholennetwerk waarbij ook de Vereniging Hogescholen is aangesloten. In het nieuwe onderzoeksprogramma, dat in 2028 van start gaat, moet de complementaire aard van fundamenteel en toepast onderzoek beter gestalte krijgen, vinden de hogescholen.
Onderzoek hogescholen groeit
Het onderzoek bij Europese hogescholen zit in de lift en neemt toe in omvang, schrijft UAS4EUROPE. Dat geldt ook voor Nederland, blijkt uit de onlangs verschenen Monitor Praktijkgericht Onderzoek 2022 van het Rathenau Instituut. De eerste, tweede en derde geldstroom voor praktijkgericht onderzoek van hogescholen stegen in 2022 met respectievelijk veertien, negentien en vijf procent. In totaal besteedden hogescholen in 2022 bijna 350 miljoen euro aan onderzoek.
De wekelijkse nieuwsbrief is nog korte tijd gratis te ontvangen. De voorwaarden vindt u hier.
“De in competitie verkregen middelen (tweede en derde geldstroom) groeiden tussen 2015 en 2022 met 140 procent, terwijl de uitgaven aan praktijkgericht onderzoek uit de rijksbijdrage (middelen eerste geldstroom) met 66 procent groeiden”, staat in de monitor. Door een bestuursakkoord zal met name de eerste geldstroom nog verder groeien. “Het is te verwachten dat deze extra middelen zullen leiden tot meer personeel en een grotere inzet op diverse onderzoeksthema’s”, aldus het Rathenau.
De personele omvang van het praktijkgericht onderzoek bij hogescholen is tussen 2020 en 2022 al toegenomen met 6,6 procent. Die toename betrof vooral het aantal fte voor onderzoekers en ondersteunend personeel.
Meeste samenwerking met mkb
Bij onderzoek dat werd gefinancierd door Regieorgaan SIA werkten hogescholen in 2022 het vaakst samen met mkb-organisaties, namelijk in zo’n veertig procent van de gevallen. Een kwart van de samenwerkingen betrof publieke instellingen. Met andere hogescholen en universiteiten wordt in respectievelijk zeven en zes procent van de gevallen samengewerkt.
Nederlandse hogescholen waren in 2022 ook betrokken bij 111 gehonoreerde aanvragen Europese onderzoeksprogramma’s zoals Horizon of Interreg. Bij 28 gehonoreerde aanvragen was een Nederlandse hogeschool hoofdaanvrager. Aan de overige 83 aanvragen nam een Nederlandse hogeschool deel als mede-aanvrager.
Verder blijkt uit de monitor dat onderzoekers in het hbo last hebben van de druk om financiële middelen aan te vragen. Meer dan de helft van de lectoren ervaart dit als een belemmering.
Onderzoek van hogescholen heeft kortere cycli
Omdat hogescholen het mkb als typische samenwerkingspartner hebben en onderzoekscycli kennen die korter zijn dan bij fundamenteel onderzoek, bevat het huidige Horizon Europe-programma fikse uitdagingen voor hogescholen, schrijft UAS4EUROPE. Zo maakt de vaak forse omvang van projecten het voor hogescholen lastig om te concurreren met grotere kennisinstellingen. Daarnaast zijn de tijdspaden van Europese onderzoeksaanvragen dermate lang dat ze zich lastig laten verenigen met praktijkgericht onderzoek naar regionale vragen.
Anders dan fundamenteel onderzoek met een niet te voorziene impact biedt praktijkgericht onderzoek antwoord op actuele behoeften van burgers, publieke autoriteiten en het bedrijfsleven, betoogt het hogescholennetwerk. “Hogescholen werken dus binnen kortere tijdskaders om snel en accuraat te kunnen reageren op lokale uitdagingen en kansen.”
Kleinere projecten en samenwerking met mkb
Het opzetten van subsidies voor kleinere projecten die behapbaar zijn voor kleinere organisaties is dan ook een van de tien aanbevelingen die het Europese hogescholennetwerk doet. Daarnaast wordt bepleit om, “met het oog op de verschillen in financiële en organisatorische middelen tussen verschillende soorten instituten”, tijdig programma’s bekend te maken waarbinnen financieringsaanvragen kunnen worden gedaan. Dat moet hbo-onderzoekers voldoende tijd geven om een aanvraag voor te bereiden.
Om het mkb makkelijker aan boord van onderzoeksprojecten te krijgen, vraagt UAS4EUROPE om programmalijnen met een ‘open thema’. Die zouden meer mogelijkheden bieden voor samenwerking tussen hogescholen en het mkb en daarmee de bijdrage van het bedrijfsleven in het onderzoek stimuleren. Met betrekking tot kennisdeling en valorisatie van kunstmatige intelligentie wil het netwerk graag geoormerkte subsidies zien voor samenwerking tussen hogescholen en het mkb.
Ook voor het bevorderen van de samenwerking tussen universiteiten en hogescholen ziet UAS4EUROPE graag specifieke financiering. Daarnaast wil het hogescholennetwerk vaker beoordelaars vanuit het hbo zien bij de beoordeling van Europese subsidieaanvragen.
