Arrogantie bedreigt kennisstad Amsterdam

Nieuws | de redactie

19 februari 2010 | OECD-reviewers constateren dat de hoofdstad als kennisstad een ‘enorm potentieel’ heeft. Wethouder Lodewijk Asscher vindt dat een gevaarlijke boodschap. “Zeg je dat tegen Amsterdammers, dan gaan ze achterover leunen.” En dat moet niet want het ontbreekt aan gemeenschappelijke visie, banden met het bedrijfsleven, geaccepteerd leiderschap en een gevoel van urgentie in de stad, zo blijkt.

Weinig coherentie

De afgelopen maanden hebben onderzoekers van de OECD een review vanAmsterdam als kennisstad voorbereidt. Daarbij maakten ze dankbaargebruik van een zelfstudie, gemaakt door een team onder leidingvan Peter Nijkamp. Ook waren ze gedurende het onderzoek een week inAmsterdam voor het voeren van allerhande gesprekken.

Het beeld dat uit de review oprijst is dat Amsterdam een enormpotentieel heeft. De concentratie aan hoger onderwijsinstellingenen kennisinstituten is geweldig. Maar het ontbreekt aan eengemeenschappelijke visie, er zijn te weinig banden met hetbedrijfsleven, er is een gebrek aan geaccepteerd leiderschap en eengevoel van urgentie lijkt te ontbreken, zo somde onderzoekerRichard Yelland droogjes op.

Triple helix

Deze analyse komt overeen met de analyse dieoud-gemeentesecretaris Erik Gerritsen eerder al presenteerde. Hij sprak van de ‘kennisparadox van Amsterdam’.Verschillende sprekers wezen er ook op dat de oplossing hiervoor,een triple helix tussen universiteit, overheid en bedrijfsleven, isontwikkeld door UvA-onderzoeker Loet Leydesdorff, maar tot nu toealleen buiten Amsterdam is toegepast.  

Gebrek aan leiderschap

Het gebrek aan geaccepteerd leiderschap werd door de aanwezigebestuurders erkend. Zo zei Karel van der Toorn namens UvA, HvA enVU: “We hebben winnende kaarten op tafel liggen, maar toch winnenwe niet. Daar moeten we echt iets mee.” En ook financieelbestuurder van de VU, Kees Rutten, vond dat er gesneden moestworden in commissies en dat er meer ‘uitvoerende macht’ moestkomen. Maar wie dat op zich zou moeten nemen, liet hij in hetmidden.

Asscher liet weten niet zoveel te zien in de zoveelste discussieover wie waarover gaat. “Laten we onze aandacht niet richten op debestuursstructuren. Ik heb de laatste jaren veel gesprekken overdit onderwerp gehad, maar de geleverde inspanningen staan helaasniet in verhouding tot de behaalde resultaten. Daarom kunnen webeter actiepunten afspreken en gewoon aan de slag gaan.”

Verkeerde prioriteiten?

Op de vraag wat Amsterdam niet zou moeten doen, hadden deonderzoekers een helder antwoord. “Jullie noemen steeds lifesciences als een van de gebieden waar Amsterdam echt heel goedin zou kunnen worden. Denk daar nog eens goed over na. Het gaatveel geld kosten en lang duren. Dan nog zal het je misschien nieteens lukken de beste van Nederland te worden. Bedenk wel dat heelveel grote steden in de wereld universitaire medische centrahadden”, aldus rector Lauritz Holm-Nielsen (Aarhus Universiteit).En marge van de bijeenkomst zeiden collegevoorzittersKarel van der Toorn (UvA) en René Smit (VU) daarom tegenScienceGuide zich vooral te willen richten op neurowetenschappen,omdat het terrein van de life sciences inderdaad te breedis.

En nu?

Als je echt wilt, kun je heel veel met een OECD-review. GeertDales meldde dat hij als beginnend collegevoorzitter van INHollandheel veel had gehad aan de interviews van ScienceGuide over deOECD-review van het hoger onderwijs in 2007 met Simon Marginson. “Het leerde mij dat het Nederlandse hogeronderwijs het slecht doet op de aspecten van diversiteit, vroegeselectie en leven lang leren en dat er een relatief laag budget perstudent is. Die lessen zijn bepalend geweest voor mijnhogeschoolbeleid.”

Half maart wordt de OECD-review van Rotterdam gepresenteerd.Naar verluidt zal die voor de zomer leiden tot een concreetactieplan.