Edelman van het volk: Elio di Rupo
Allochtoon talent
Twee jaar nadat het gezin Di Rupo in 1949 uit deAbruzzen emigreerde naar de Borinage, de Waalse mijnstreek, werdnakomertje Elio geboren. Als kind van 1 jaar verliest hij zijnvader. “Toen hij vertrok van huis gaf hij me door aan mijn moederen zei ‘Occupe-toi de lui’,” vertelt hij over de middag dat eenvrachtwagen Nicola Di Rupo doodreed. Zijn reeks groterebroers werd in een weeshuis geplaatst, de straatarme, analfabeteweduwe Di Rupo bleef achter met haar jongste kind. Datventje wordt nu de eerste Franstalige premier sinds 30 jaar inBelgië, een allochtoon die het koninkrijk via een deal rond eenstaatshervorming met de Vlaams-nationalisten moet redden.
De kleine Elio was een ster op school in Morlanwelz, op het plateauWarocqué bij La Louvière. Waalser, industriëler, proletarischer dandit stuk Belgische provincie kan bijna niet. Het plaatselijkatheneum kweekt er echter wel allochtoon talent. Regisseur FrancoDragone, de man achter het wereldwijde succes vanhet Cirque du Soleil, was een schoolvriendje vanDi Rupo.
“C’était un scientifque” zegt die klasgenoot nu enDi Rupo herinnert zich de poster “la Chimie, c’est notreavenir”. Dat werd dan ook zijn bestemming in de wetenschap. In hetberoepsonderwijs vindt hij zijn roeping en zijn leermeester,scheikundedocent Franz Aubry. Naar hem vernoemt Eliodi Rupo later de stichting, het Aubry-fonds, waarmee hijgeld ophaalt voor studiebeurzen voor kansarme talenten uit zijngeboortestreek.
Nooit een saaie das
Regisseur Dragone is nog steeds onder de indruk van de’Werdegang’ van zijn klasgenoot. Na zijn universitaire studie inMons – met een doctoraat in de scheikunde afgerond – bleekDi Rupo een ‘personalité’ geworden. Hij had zichontplooid in zijn vak, tussendoor ook in Leeds onderzoek gedaan enzich gevormd tot een man van “elegantie en maturiteit”. Zijnwelsprekendheid en verfijnde manieren begonnen op te vallen, ookbij de Parti Socialiste van Wallonië. En ook nu nog alsDi Rupo publiek optreedt of onderhandelingen voeren moet:steeds een ‘sourire’ om de lippen en altijd een kek strikje om,nooit een saaie das.
De jonge politicus schokt zijn partij in 1988 als hij alslijstduwer in Mons meer stemmen krijgt dan delijsttrekker-burgemeester. Niet de partijkaders maar de burgershadden dit talent uit de eigen omgeving in de armen gesloten.Di Rupo’s populariteit én dominantie van zijn partij – dieWallonië regeert als de PvdA vroeger Rotterdam of de KVP Brabant -vindt daar haar oorsprong.
In 1991 komt Di Rupo in de Senaat, in 1992 is hijMinister van Onderwijs in de regering van de Franstaligegemeenschap van België. Al in 1994 wordt hij nationaal minister,sterker nog Di Rupo wordt meteen vice-premier na de diepecrisis rond omkopingen van ministers door de militaireluchtvaartindustrie.
Spijkerhard gedistingeerd
De promotor van onderwijskansen én van inzet door talentenzelf, ongeacht hun herkomst of milieu, werd zo de sterke man, de’patron’ van Wallonië. Hij begon zijn partij te saneren vaningesleten clientelismen en suspecte relaties met staatsbedrijvendie men zelf had opgericht. De voorzitter van de Senaat, Anne-MarieLizin, gooide hij buiten, toen ze bleek te sjoemelen metcreditcards, het stadsbestuur van Charleroi werd schoongeveegd nareeksen schandalen.
Di Rupo heet daarom “un aristrocrat du peuple” die inpolitieke conflictsituaties gedistingeerd en spijkerhard tegelijkweet te blijven. “Als je tegen hem brult, zegt hij gewoon met zijneeuwige glimlach: ‘J’ai bien compris’,” vertelt Vlaamsepartijgenoot Johan Vande Lanotte. Herman van Rompuy – nuEU-president – had in de jaren ’90 al groot respect voor hem enlegde zijn af en toe grofstoffelijke partijgenoot premier Jean LucDehaene uit dat het wellicht soms beter was om voorafgaand aanvergaderingen DiRupo in te seinen dat hij weer eens zijnberuchte ‘slechte manieren’ zou gaan hanteren.
Socialist Steve Stevaert waarschuwt echter Di Rupo’swellevendheid te verwarren met politieke zachtheid: “Hij kán waterbij de wijn doen. Maar het moet wel wijn blijven en het liefstrode.” En wint Di Rupo een conflict of politieke strijdniet, dan blijft hij “sereen”. Zijn lijfspreuk is: “Les regretssont stériles”.
Meer Belg dan Belgen
Dat de nieuwe premier der Belgen een zeer stevig karakterbezit, bleek wel toen in 1996 – midden in de ‘Dutroux’-hysterie vandat moment – de beschuldiging werd geuit dat hij pedofiel was.Geschokt was hij, maar hij bleef fier overeind. Het verhaal kwamuit de duim van een beruchte mythomaan, Di Rupo werd inde media echter wel ongevraagd ‘geout’ als homoseksueel. “Nietevident in het Wallonië en de Parti Socialiste van toen,” zegt eencollega politicus met gevoel voor understatement.
Di Rupo’s loopbaan sindsdien heeft hem niettemin klaargestoomd voor het grote werk, nationaal en Europees. De allochtonewees, de ijverige bèta-student, de correcte estheet enanti-corruptie socialist heeft alles in zich een rolmodel te zijn.Hoe Latijns zijn aard en “epicurist” hij ook is, zijn intimi noemenhem vooral een “homme de devoir”, een man van plichtsbetrachting.Een soort calvinistische Waal.
“Elio en ik, wij voelen ons als migrantenkinderen misschien nog welmeer Belg dan andere Belgen. Wij houden van dit land, omdat het onsomarmd heeft toen we hier aankwamen” zegt schoolkameraad FrancoDragone. Dat is wellicht een thema dat Di Rupo’s aankomende’Ollandse collega’ nog eens met hem kan doorakkeren. Beide zijnimmers als onderwijsbewindsman, als stevig knokker in eigen partij,als goedgemutst vrijgezel en als kunstliefhebber bekend. Dat schepteen band.
Een land dat allochtoon talent omarmt, is dan een visie waaroverzij elkaar nog eens zouden kunnen bevragen en inspireren, als”homme de devoir”, als meer Belg dan anderen, en als ambassadeurvan de Echo Awards in Nederland. Waarom nodigt Mark Rutte zijncollega Elio di Rupo straks gewoon niet uit om dezeprijzen in april 2011 met hem samen uit te reiken?
[bron o.a. portret van Di Rupo in Humo]
