Wintels ziet oplossing boete
In zijn jaarrede poogt hij de studenten ervan te doordringen datde – volgens hem toch wat ongelukkig genaamde – boete uiteindelijkwel is gaan werken. “Niet leuk, wel effectief.” Alleen hetontbreken van een ruimhartig overgangsrecht zou het begrip hiervoorondermijnd hebben. Daarom meent Wintels dat een incidentele dekkingà €180 mln in 2012/2013 een dubbel positief effect zal kennen.
Hard afstuderen in adempauze
Ten eerste zullen de betrokken studenten zich uit de naad werkenom dat jaar uitstel te benutten om hun diploma te halen. Ten tweedestrekt dat het rendement van het HO ten goede. De politiek heeftbovendien de adempauze die men behoeft voor een structureelalternatief in het kader van een nieuw regeerakkoord.
Opmerkelijk is, dat Wintels niet spreekt over de dubbele kortingdie de collega-hogescholen en Fontys dan zullen moeten ophoesten à€100 mln. Naast de €180 mln generieke korting op alle instellingenzouden zij immers €180 mln aan extra inkomsten missen die OCW welzal willen afromen vanwege de dekking. HBO-raad en VSNU waren juisthier zo beducht om.
U leest de analyse van Marcel Wintels en hetvoorstel in zijn rede hier:
‘De afgelopen twee jaar was ik als voorzitter van Fontys, maarmeer nog als portefeuillehouder bekostiging van de HBO-raaduiteraard nauw betrokken bij de invoering van delangstudeerboete.
– Het beoogde effect – studenten en instellingen moeten zichsteviger inspannen om in het nominale aantal jaren + 1 uitloopjaarhun studie te voltooien – is natuurlijk niet zo gek. In een tijdvan schaarste mag ook in het onderwijs meer inspanning gevraagdworden. Van instellingen en van studenten.
– Afgelopen tijd kon je ook vaststellen dat de regeling aanzettot tempo maken. Veel vertraagde studenten gingen ernst maken vanhet afstuderen. Het gelijk van de partijen die voor een dergelijkeregeling gepleit hebben. Niet leuk, wel effectief.
– Overigens is de naam ongelukkig. ‘Boete’ wordt het genoemd,maar de bijdrage bedraagt nog altijd maar ongeveer de helft van dewerkelijke kosten van een onderwijsjaar per student. De anderehelft van de kosten komt voor rekening van de instelling, eigenlijkdus wij allemaal: de samenleving, de belastingbetaler.
– Ook de veel genoemde alternatieven (leenstelsel, leerrechten,vouchers, etc.) kennen een prikkel (dus beperking) in de tijd.Onbekommerd en onbegrensd studeren op kosten van de samenleving isonbetaalbaar geworden. Anders dan in de studietijd van onze huidigepolitici… Elk alternatief dat bedacht wordt in een nieuwregeerakkoord zal hetzelfde mechanisme kennen: financiële prikkelsdie aanzetten tot stevig doorstuderen. Overigens is daar niets mismee. Het grootste deel van de studenten heeft namelijk ook de pestaan medestudenten die er de kantjes van aflopen of liftersgedragvertonen.
Vanwaar dan toch alle (terechte) boosheid van studentenbonden envan vele anderen? Hoewel invoering dus best te begrijpen is,zijn er de nodige kanttekeningen te maken:
I. Er moet wel voorzien worden in structurele uitzonderingenwaar die gerechtvaardigd zijn: voor deeltijders (namelijkonvergelijkbare omstandigheden), in geval van langdurigeziekte (overmacht), bij bestuurlijk actieve studenten, bij bijzondere omstandigheden (bijvoorbeeldtopsportstudenten).
Dat is en was niet goed geregeld, vandaar veel tumult tot en metrechtszaken over de deeltijders aan toe. Fontys regelt dit nu zelfvia ons eigen profileringsfonds waarop studenten in bijzondereomstandigheden een beroep kunnen doen.
II. En, dat is de kern van veel verzet geweest, het gemis vaneen overgangsregeling voor de zittende studenten, die nu dusachteraf met een beperking in de tijd en dus ‘boete’ geconfronteerdworden. Juist deze groep heeft er immers niet op kunnenanticiperen. Kun je dus ook niet veel verwijten. Het is maar eenkleine stap verder om met terugwerkende kracht over de afgelopentwintig jaar een boete te innen bij iedereen die langer over zijnstudie gedaan heeft dan vijf jaar… Ik geloof dat dan al onzepolitici een stevige rekening op de deurmat krijgen. Zoiets als eenbekeuring voor door rood rijden bij een stoplicht dat er nog nietstond toen je er voorbij kwam. Alleen in de politiek kan zoietsverzonnen worden.
Een oplossing voor de politiek, eenvoudig, redelijk enuitvoerbaar, zou kunnen zijn:
– Houdt de regeling/wet in tact tot er een alternatief is waarovereenstemming over is. Dat houdt de druk op het systeem(instellingen en studenten) om stevige inspanningen te doen instudietempo en het dwingt de politiek om in het regeerakkoord meteen adequate andere regeling te komen. Er hoeft dan nu ook geenstructurele dekking gezocht te worden. Die blijft namelijk komenuit deze langstudeerboeteregeling tot er iets anders is, als er aliets anders komt.
– Maar (en dat is mijn oproep aan de politiek) kom wel eenmaligen voor dit (enige en laatste) studiejaar de huidigelangstudeerstudenten tegemoet. Immers, als je al vijf jaar bezigbent moet je ook echt in staat zijn de studie nu binnen een jaar afte ronden. Zeker omdat al sinds vorig jaar bekend is dat dezeregeling zou worden ingevoerd. Deze groep mag, nee moet,tegemoetgekomen worden. Juist omdat zij met de regeling achterafovervallen worden. Het gaat dan om een eenmalige dekking voor hethele hoger onderwijs van circa € 180 miljoen (schooljaar2012/2013). Daarvan kan in de begroting 2012 circa € 50 à 75incidenteel gevonden worden zo is bekend. En ook voor 2013 kan vasten zeker eenmalig € 100 à 130 gevonden worden.
Waar een wil is, is een weg. Iedereen krijgt zijn politiekegelijk en – het belangrijkste – de ergste (onredelijk) financiëlepijn voor de groep die onevenredig getroffen wordt, de zittendestudent, wordt weggenomen. En dat ze stevig zullen doorstuderen indat extra jaar zonder boete is zeker. Immers, het is dan de laatstekans om af te studeren zonder boete cq verhoogd collegegeld.
Dames, heren politici: het is aan u. Een laatste kans, eenlaatste herexamen voor uw ‘project langstudeerboete’. Maar meer nogeen herexamen ‘betrouwbare politiek’ mag u deze week afleggen.Uiterlijk datum van inleveren: 31 augustus a.s. Voor één keer staanwe toe om af te kijken of over te nemen…..’
