Keurmerk voor open access?
Onderzoekfinanciers, hoofdredacteuren van een aantal grote wetenschappelijke tijdschriften en uitgevers waren afgelopen week in Rotterdam bijeen om de resultaten van verschillende studies naar mogelijke kwaliteitsindicatoren voor jonge (open access-)tijdschriften te bespreken. Deze indicatoren zijn nog niet in gebruik, maar boden een goede basis voor de discussie.
Transparantie bij peer-review
Dat de wens er is om hiertoe te komen werd duidelijk in Rotterdam. Zo stelde Wim van der Stelt, vicepresident van Springer dat met name voor nieuwe kleine uitgevers meer duidelijkheid rond kwaliteitsindicatoren zeer wenselijk is. “Om een goed level playing field te creëren is het nodig dat tijdschriften en uitgevers duidelijk zijn over hun kwaliteit.” Van der Stelt vind dat er net zoals bij huidige tijdschriften meer transparantie mag zijn rond bijvoorbeeld het proces van peer-reviewen.
Uit onderzoek blijkt dat juist door het uitblijven van duidelijke kwaliteitscriteria het aantal wetenschappers dat open access publiceert minder hard groeit dan gehoopt. Veel relatief nieuwe tijdschriften, waarvan het – in de beleving van academici – niet duidelijk is in hoeverre zij een stempel op de wetenschap drukken, weerhouden de onderzoekers nu van publiceren.
Steun voor jonge tijdschriften
Op initiatief van SURF en Amsterdam University Press en gesteund door de KNAW en NWO kwam in Rotterdam een invloedrijke groep direct betrokkenen bijeen om te inventariseren welke mogelijke tools er zijn om beter inzicht te krijgen in de kwaliteit van wetenschappelijke tijdschriften. Zo ontwikkelde Jelte Wicherts een tool om de kwaliteit van peer-reviews te wijzigen en richt CWTS (Centre for Science and Technology Studies in Leiden) zich op indicatoren voor tijdschriftredacties.
NWO, de grootste financier van wetenschappelijk onderzoek in Nederland, wil nieuwe open access tijdschriften ondersteuning bieden in het verwerven van naam en prestige in de wetenschappelijke wereld. “Het opzetten van een nieuw tijdschrift gaat per definitie gepaard met onzekerheid. Vandaar dat wij de initiatiefnemers van een nieuw tijdschrift moeten helpen bij het vertalen van hun prestige als academici naar het vertrouwen van auteurs.”
