Managers vaak spiegelblind
De Wild benadrukt in zijn Openbare Les dat economen vaak de aspiratie hebben om het niveau van de exacte wetenschappen te benaderen. “Dat verklaart waarom het nog steeds uitermate populair is om wiskunde toe te passen op de economische problematiek van schaarste.” Volgens De Wild is deze benadering onjuist omdat de economie ten principale een gedragswetenschap is.
Een prettig zelfbeeld
“Het object van de wetenschap die management bestudeert, is de manager en wat die doet, managen,” verduidelijkt De Wild die stelt dat de focus op eigenbelang en de rationele mens in de economie de blik op de werkelijkheid vertroebelt. “De optiek van eigenbelang én de beïnvloedbare mens samen, levert een correcter spiegelbeeld op.”
“De rationele manager. Een prettig zelfbeeld. Een prettige illusie. Want je ziet iets dat er feitelijk niet is.” In de ogen van De Wild valt het managers door dit zelfbeeld niet op dat juist veel van de voorspellingen en risico-inschattingen intuïtief worden gemaakt. “Juist het automatisme dat jouw snelle denksysteem kenmerkt, maakt dat je je niet bewust ben van subtiele beïnvloeding door je omgeving.”
Illusie van ‘control’ in het HO
Een voorbeeld waarin deze omgevingsinvloed duidelijk aanwezig is, is de nadruk op ‘in control’ zijn die veel organisaties beheerst. Zo wordt veel vastgelegd in te behalen targets die kwantitatief vastgelegd zijn. “Het adagium ‘meten is weten’ kan er dus voor zorgen dat ‘command and control’ omslaat in ‘contradict and corrupt’.”
Volgens De Wild moet de managers van de toekomst worden geleerd om juist niet te veel te focussen op de management control cyclus in het hoger onderwijs. “Door de nadruk die onderwijsinstellingen daarop leggen, zijn zij mede debet aan de illusie dat wanneer organisaties meer van deze systemen inzetten, de onzekerheid minder wordt.”
Een illusie, zegt de Rotterdamse lector. “Het beeld dat je waarneemt is namelijk incompleet. Het laat zien wat is bereikt en niet wat bereikt had kunnen worden. Je verweert je: ‘Ik doe gewoon mijn werk.’ Echter hier geldt het citaat: ‘Calling it your job, does not make it right’.”
Innoveren met gedragseconomie
In het managementonderwijs van de Hogeschool Rotterdam zal een paradigmaverschuiving plaats moeten vinden om “studenten in staat te stellen de managementpraktijk te innoveren met gedragseconomie.” De Wild is dan ook ambitieus met de plannen van zijn lectoraat. Onderzoek naar succes- en faalfactoren bij innovaties in samenwerking met het bedrijfsleven moet hier stappen toe zetten.
De toekomst van de nieuwe ‘spiegelblinde manager’ schetst de Rotterdamse lector als volgt. “Je weet dat je spiegelblind bent. Je beseft dat je beïnvloedbaar bent, soms te snel beslist, controlerend gedrag vertoont en je eigen tekortkomingen niet altijd onderkent. Maar dat weet je en daar kun je dus iets aan doen.”
De Openbare Les van Arie de Wild is hier te bestellen
