Tweede Kamer wil collegetijden in het hoger onderwijs aanpassen

De staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Stientje van Veldhoven (D66) gaat in overleg met haar collega op OCW Van Engelshoven, om te kijken of er mogelijkheden zijn om de collegetijden te kunnen aanpassen. Bij de begrotingsbehandeling van Infrastructuur en Waterstaat werd er door D66 en het CDA een motie ingediend om dit beleid bij meerdere hogescholen en universiteiten toe te passen. De Kamer heeft dit verzoek gedaan omdat de eerste resultaten van het veranderen van de collegetijden bij de Radboud en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen veelbelovend zijn.

Succesvol experiment

Eerder dit jaar zijn de HAN en de Radboud Universiteit in Nijmegen een proef gestart om de collegetijden aan te passen om op die manier de drukke ochtendspits te ontlasten. Op de campus in Nijmegen studeren meer dan 40.000 studenten en dat leidt tot overvolle treinen en bussen bij de ochtendspits. Daarom hebben beide instellingen vorig jaar besloten om de aanvangstijden van de colleges en lessen meer op elkaar af te stemmen. De ochtendcolleges van de Radboud Universiteit beginnen vanaf september om 8:30 en die van de HAN om 9:00 uur.

Dit voorbeeld werd ook besproken bij de begroting over infrastructuur. Een deel van het begrotingsdebat ging over het toenemend aantal overvolle treinen in de spits. Remco Dijkstra (VVD) was onder de indruk van wat hij had gezien in Nijmegen. “Ik heb een voorbeeld gezien toen ik op bezoek was in Nijmegen, waar de hogeschool en de universiteit beide gevestigd zijn. De bussen zitten daar overvol. Heel veel studenten gaan natuurlijk op de fiets, maar een aantal ook met het OV. Als je de één een halfuurtje later laat beginnen en de ander een halfuurtje eerder, dan kan je dat spreiden en met dezelfde capaciteit, tegen dezelfde kosten meer mensen vervoeren.”

Ook Mustafa Amhaouch van het CDA was te spreken over het Nijmeegse voorbeeld. “De Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) en de Radboud Universiteit hebben na gezamenlijk onderzoek met onder andere de NS de collegetijden aangepast om de drukte in de spits op en rond de campus in Nijmegen te verminderen. Sinds 3 september 2018, nog zeer recent, start het eerste college-uur bij de HAN, zowel in Nijmegen als in Arnhem, om 9.00 uur in plaats van 8.45 uur. Een kwartiertje later.”

Uitrollen over Nederland

De eerste resultaten van deze wijzigingen zijn volgens Amhaouch hoopvol te noemen. Het CDA-Kamerlid wil dat Van Veldhoven het plan verder gaat uitrollen. “Door deze collegetijden aan te passen is de verwachting dat het aantal reizigers in Nijmegen tijdens die hyperspits de piek om 8.20 uur in de bus kan afnemen met ongeveer 27%, in de trein met ongeveer 19% en zelfs op fietspaden met 19%. Er studeren maar liefst 42.000 studenten op de campus in Nijmegen. Binnenkort worden de eerste resultaten verwacht. Een kwartiertje later levert dus al 20% minder studenten op. Wil de minister dit plan omarmen en met alle hogescholen en universiteiten deze strategie uitrollen? We overwegen daarbij een motie.”

Dat het CDA het menens was bleek uit het feit dat het een motie had ingediend samen met Jan Paternotte (D66). Deze motie wees erop dat het aanpassen van de collegetijden grote invloed heeft op de drukte van het openbaar vervoer, maar ook op de fietspaden rond campussen. De staatssecretaris werd dan ook gevraagd om te onderzoeken hoe dergelijke initiatieven effect kunnen hebben op de piekdrukte in de spits. De staatssecretaris werd dan ook verzocht of zij wil onderzoeken of het Nijmeegse plan ook bij andere universiteiten en hogescholen uit te rollen.

Overleg met OCW

De staatssecretaris heeft in het debat aangegeven dat zij positief is over de resultaten in Nijmegen. “Deze proef in Nijmegen is inderdaad interessant. Het raakt ook het beleidsterrein van hoger onderwijs. Ik moet dus overleggen met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en zal dan een reactie op die proef aan de Kamer doen toekomen.”

Het zal nog niet makkelijk zijn om de collegetijden aan te passen. Dat bleek dit jaar al bij de Amsterdamse kennisinstellingen. Bij veel hogescholen en universiteiten is er weinig animo. De analyse van Maarten van Poelgeest die in opdracht van OCW in kaart had gebracht in hoeverre instellingen bereid waren om de collegetijden aan te passen, liet dat al zien. Van Poelgeest heeft de opdracht teruggegeven aan OCW.

Van Poelgeest moest in kaart brengen op welke manier €200 mln. kan worden bezuinigd op het OV-arrangement tussen de vervoersbedrijven en OCW. Deze bezuiniging moest ingeboekt worden door de spits op landelijk niveau te ontlasten. Dit was afgesproken bij het leenstelsel akkoord in 2014.

De minister heeft vlak voor kerst vorig jaar de Kamer beloofd dat zij nog dit jaar met een voorstel zal komen over hoe het OV-arrangement toch goedkoper kan. Vooralsnog is er van OCW nog niets vernomen op dit punt.