Mannen, verplaats je in onze pumps!

Het is natuurlijk geen toeval dat NWO en het LNVH het programma voor hun gezamenlijk georganiseerde evenement ‘Pump Your Career‘ afgelopen maandag bekend maakten. Maandag was het namelijk Equal Pay Day: een jaarlijkse herinnering aan het feit dat vrouwen nog steeds minder verdienen voor hetzelfde werk.

Equal Pay Day bracht – zoals elk jaar – een stortvloed van goedbedoelde lijstjes, gericht op vrouwen, over hoe ze zich moeten opstellen om hetzelfde salaris te krijgen als hun mannelijke soortgenoten. En zo hoorden vrouwen maandag weer eens hoe ze moeten onderhandelen (nooit het eerste bod doen; vraag eens aan een mannelijke collega wat die verdient; benoem je verantwoordelijkheden en je capaciteiten; word vooral niet emotioneel), moeten spreken (lage stem, niet te veel armgebaren graag, niet boos kijken maar zéker ook niet te veel lachen) en hoe ze zich moeten kleden (dress for the job you want, not the one you have).

Verantwoordelijkheid bij de vrouw leggen

Het programma van Pump Your Career is van hetzelfde laken een pak. In ‘Inspiration sessions’ leggen deskundigen (m/v) aan de aanwezige ‘female scientists’ uit hoe ze zich persoonlijk kunnen presenteren, promoten en onderscheiden, zich als leider kunnen positioneren, hoe ze hun prestaties aan de man moeten brengen, constructief kunnen communiceren, en hoe ze gedurende dat alles ook nog ruimte kunnen vinden voor balans en energie in de wetenschap. De sessies hebben vrolijke, enthousiasmerende namen, zoals: #IamRemarkable | Self Promotion Skills en Cold Hands, Warm Heart – A media training with pressure and passion!

Het evenement is, evenals de lijstjes met onderhandeltips, ongetwijfeld goedbedoeld, en er zullen zeker vrouwen (‘female scientists’) zijn die individueel er iets mee opschieten. Dat is winst, en het is goed en belangrijk dat LNVH en NWO genderongelijkheid in de wetenschap serieus nemen. Tegelijkertijd legt dit soort evenementen de verantwoordelijkheid van het oplossen van het probleem wel neer bij degenen die juist onder dat probleem te lijden hebben. Het zijn de vrouwen, degenen met de achtergestelde positie, die er iets aan moeten doen, door middel van individuele zelfontwikkeling.

De boodschap is helder: alleen zo kunnen ze even goed worden als mannen. Daarom krijgen ze de ‘kans’ tijd en geld (de inschrijfkosten zijn 75 euro) te steken in het bijwonen van een dag waarin ze handvatten krijgen aangereikt om zich meer te presenteren als mannen – terwijl de mannen op wie ze moeten gaan lijken, zich de hele dag ongestoord aan hun onderzoek kunnen wijden. Zo worden de structuren die mannen bevoordelen en vrouwen benadelen niet werkelijk aangetast of geproblematiseerd. Voor individuele vrouwen wordt de situatie dus wellicht beter, maar op de lange termijn verandert er weinig.

Problematiseer!

Wij zien twee oplossingen. Pump Your Career wordt maar eens per drie jaar georganiseerd. Dat geeft ruimte: tussen de edities zijn er dus nog twee jaar die kunnen worden ingevuld. Eentje daarvan, lijkt ons, zou moeten worden gewijd aan het samen vinden van oplossingen voor de mankementen van het systeem. Waarom ligt er zo’n nadruk op individuele prestatie, in plaats van op samenwerken? Waarom moet je als wetenschapper zelfverzekerd zijn, in plaats van openstaan voor twijfel?

Hier zou de workshop die nu ook op Pump Your Career wordt verzorgd door Belle Derks en Ruth van Veelen een plek kunnen krijgen: hun workshop over de manier waarop het stereotype beeld van de masculiene wetenschapper invloed heeft op het carrièreperspectief van vrouwen in de wetenschap lijkt het enige onderdeel in het programma dat een poging doet tot problematiseren. Juist dat bevragen van die norm is essentieel: als iedereen aan die mannelijke norm moet voldoen om te ‘slagen’ in de wetenschap, is het namelijk maar de vraag of de wetenschappelijke wereld er echt meer divers op wordt.

De tweede oplossing is dat naast vrouwen, ook mannen actief hun best gaan doen de status quo te veranderen. De last van het diversiteitswerk wordt dan gelijk verdeeld en vormt zo geen extra ballast voor de groep die het toch al zwaarder heeft. Daarvoor zijn geen workshops nodig, alleen tijd en energie.

Gezocht: de DIY-diversiteit-man

Een paar suggesties voor de beginnende DIY-diversiteit-man: nodig als congresorganisator niet alleen mannen uit; weiger als genodigde in een all male panel plaats te nemen; vraag je expliciet af of je vrouwen minstens hetzelfde soort mentorschap biedt als je mannen biedt en stel bij waar nodig; wees open over de schaal en de trede waarop jij in dezelfde functie in dezelfde fase werd ingeschaald; voer actie voor een kolfruimte; wijs als je zelf een uitnodiging niet kan aannemen door naar een vrouwelijke collega in je veld; neem plaats in een diversiteitscommissie en handel naar de idealen die daarin verkondigd worden. Uiteraard geldt dit alles ook voor andere vormen van diversiteit.

Klinkt als veel werk? Dat is het ook.

Makkelijker is het misschien om ook een driejaarlijkse workshop specifiek gericht op mannen (‘male scientists’) te organiseren. Te denken valt aan een titel als: How NOT to Walk All Over Women, met workshops en inspirational sessions als #IamNotThatSpecial | Fair Promotion Skills, Help! Panel wanted – how not to end up with a manel, en Constructive Communication (how not to interrupt women when they talk, even if they smile at you).

Klinken deze suggesties wellicht wat absurd? Zou er een mannelijke wetenschapper zijn die zijn kostbare onderzoekstijd zou opofferen aan een dergelijk evenement? Als het antwoord ‘nee’ is, moeten we ons afvragen waarom we dit wél van vrouwelijke wetenschappers verwachten.