Provincies lossen voorzichtig de belofte van het Techniekpact in
Het stimuleren van de regionale economie behoort tot een van de zeven kerntaken van de provincie. In deze taak kunnen hogescholen, universiteiten en onderzoeksinstellingen een belangrijke rol vervullen. Nu ook Zuid-Holland als twaalfde en laatste provincie een akkoord heeft gepresenteerd maakt ScienceGuide de balans op. Welke rol er is weggelegd voor het onderwijs in de bestuursakkoorden?
Mismatch onderwijs en arbeidsmarkt
Een belangrijke gemene deler in de bestuursakkoorden van de provincies is de constatering dat onderwijs en arbeidsmarkt elkaar niet altijd weten te vinden. “De krimp van de beroepsbevolking maakt een goede aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt nog belangrijker,” schrijft de coalitie in Friesland. “Iedereen moet kunnen meedoen, ook mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt. We stimuleren de samenwerking tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheden,” stelt men in Noord-Holland.
Er zijn voor provinciale overheden maar beperkte mogelijkheden om hier op te sturen, en dus treedt de provincie voornamelijk op als mediator tussen verschillende instituties. In Utrecht wordt het Lokaal Economisch Fonds hernoemd naar het Fonds Mismatch Arbeidsmarkt om de intenties duidelijker te maken en gericht in te zetten op “duurzame, lokale banengroei in de sectoren van de toekomst.”
Nieuwe voorzitter Techniekpact wil systeemaanpak tekorten in techniek
Ook in Overijssel wordt benadrukt dat de provincie een functie als verbinder kan innemen. “De meerwaarde van de provincie zit vooral in de rol van verbindende schakel. Daarbij denken wij aan het ondersteunen van regionale oplossingen, zoals het Techniekpact.” Het Techniekpact wordt ook in Drenthe, Gelderland, Limburg en Flevoland een belangrijke rol toegedicht als het gaat om het dichten van arbeidstekorten.
In Groningen ziet de provincie een verbindende functie in het netwerk van publieke en private organisaties. Daarbij wordt nadrukkelijk gekeken naar het werk dat onder meer door de Hanzehogeschool is gedaan, bijvoorbeeld bij gebiedscoöperatie Westerkwartier. “Neem daarbij de gebiedscoöperaties en innovatiewerkplaatsen. Deze kunnen wij steunen met voorfinanciering en subsidies om organisatiekracht te organiseren. Wij zetten in op start-ups en scale-ups,” schrijft het provinciebestuur.
Een technische universiteit in Flevoland?
Werd er voorheen in plannen rond het arbeidsmarktvraagstuk vaak snel gekeken naar het hoger onderwijs, nu komt de volledige onderwijsketen naar voren in de plannen. “We willen de hele keten van kennis, kunde en kassa in dit perspectief verstevigen. Dit vraagt om het hebben van voldoende kwaliteit op alle (opleiding)niveaus en het iedereen bieden van perspectief op werk. We stimuleren het leggen van verbindingen tussen (v)mbo, hbo en wo, zowel onderling als met de arbeidsmarkt,” schrijft de coalitie in Noord-Brabant.
De coalitie in Flevoland spreekt nadrukkelijk over het aantrekken van meer hoger onderwijsinstellingen. De provincie huist al vestigingen van Aeres Hogeschool en Windesheim, maar ziet er nu ook een been in om het wo te lokken. “Een aandachtspunt hierbij is het behouden en aantrekken van kennisinstituten, in het bijzonder de vestiging van een faculteit van een technische universiteit, gericht op innovatie, duurzaamheid en energietransitie.” Met name Almere probeert zich al langer als studentenstad te profileren. De provincie zelf heeft te maken met vergrijzing, dus dat kan ook een reden zijn voor het aantrekken van jonge hogeropgeleiden.
Grote thema’s
Duurzaamheid en klimaatverandering als maatschappelijke uitdagingen zijn veelvoorkomende onderwerpen in de coalitieakkoorden. Ze vormen net als het arbeidsmarktvraagstuk vaak reden voor provinciebesturen om in te zetten op een brede human capital-agenda. In Zuid-Holland wordt voor het eerst een Human Capital Akkoord aangekondigd, “waarmee werknemers worden voorbereid op de nieuwe economie. Samen met de Economic Board Zuid-Holland investeren we in een programmateam en zorgen voor cofinanciering van concrete projecten.”
De inspanningen en investeringen van het Ministerie van Economische Zaken om het mkb te stimuleren, vinden ook weerklank in de coalitieakkoorden. Overal duiken actieplannen op om het lokale mkb te faciliteren en financieel te ondersteunen. “De focus in de stimulerende maatregelen ligt bij die sectoren die te maken hebben met knelpunten in de personeelsvoorziening (zoals in de techniek en maakindustrie) en het MKB,” schrijft de coalitie in Limburg.
Het mkb kan veel meer profijt halen uit beschikbare data
In die stimulerende maatregelen treden de provincies nadrukkelijk op als partner in publiek-private samenwerking. Dat houdt kort gezegd in dat zij een deel van het geld opbrengen als daar ook investeringen uit het bedrijfsleven tegenover staan. “Wij richten op basis daarvan onze provinciale instrumenten en rol in zoals het aandeelhouderschap in de campus-organisaties, projectfinanciering en de inzet van LIOF als onze uitvoeringsorganisatie, evenals de MKB-fondsen. Dit gebeurt in overleg met onze stakeholders, maar ook nieuwe partners die een bijdrage zouden willen leveren,” schrijft men in Limburg.
In Overijssel neemt de provincie een vergelijkbare faciliterende rol waar het gaat om het stimuleren van het innovatieve bedrijfsleven. “De Overijsselse structuur van innovatieloketten, open innovatiecentra en netwerken van bedrijven helpt ondernemers beter en sneller samen te werken bij het ontwikkelen van businessmodellen en innovaties. Nieuwe vormen van ondernemerschap, zoals startups en scale-ups, bieden wij ondersteuning en ruimte.”
Concluderend valt op dat de provincie weliswaar weinig uitvoerende bevoegdheden heeft, maar dat er wel degelijk gestuurd wordt op het verbinden van onderwijs en arbeidsmarkt en het stimuleren van het lokale bedrijfsleven. Daarmee lijkt de ambitie van het Techniekpact om op regionaal niveau tot wasdom te komen – met steun van de provincie – voorzichtig te worden ingelost.
