Onderwijs en onderzoek worden verbeterd door serious gaming
Serious gaming is volgens Ivo Wenzler een manier om een gesimuleerde realiteit te creëren, en om op basis daarvan meer bewuste keuzes te kunnen maken, vertelde hij tijdens zijn installatie. “Met serious gaming kunnen wij proberen patronen te zoeken in de complexiteit van allerlei onderwerpen. Patronen waarmee wij onze opleidingen kunnen verbeteren en die ons nieuwe onderzoekslijnen geven.”
“Ik ben verliefd op serious gaming”, zei Wenzler aan het begin van zijn inauguratie. “Het simuleren van de toekomst ligt aan de basis van alles wat we hebben opgebouwd als mensheid, omdat onze hersenen ook zo werken. Als we iets willen gaan doen, is ons brein al bezig is met het opzetten van allerlei parallelle simulaties daarvan. De hersenen proberen een voorspelling te maken van wat er gaat komen. Vanuit die verschillende simulaties beslissen wij wat we gaan doen. Zonder de capaciteit van ons brein om te simuleren zouden wij niet kunnen bestaan.”
God van een digitale wereld
Dit soort filosofische gedachtes gebruikt Wenzler ook om uit te leggen wat serious gaming precies inhoudt. Zo vertelt hij over een theorie die stelt dat ons leven niks meer is dan een simulatie, uitgevoerd door een hoger wezen. “Dat wezen speelt met ons op een soort hele grote computer, en het hele universum is dan niks meer dan een speelveld. Alle complexiteit van de wereld is daarin geprogrammeerd en te veranderen. Zo kunnen wij serious games ook vormgeven en gebruiken, als een spiegel die we voor onze eigen realiteit houden.”
Meld u hier aan voor de ScienceGuide Nieuwsbrief
Serious gaming kan hierdoor ook gezien worden als een laboratorium van verandering, vertelt Wenzler. “We kunnen experimenteren in een parallelle werkelijkheid, waar we alles kunnen aanpassen wat we willen. Daardoor kan ook meer focus gelegd worden op bepaalde facetten van situaties, en daardoor kunnen we ons daarvan meer bewust worden in het echte leven.”
Deze gecreëerde realiteit biedt dus veel vrijheid aan de makers, maar ook aan spelers. “Het is eigenlijk een soort zandbak. Hierin kunnen we spelen in een veilige omgeving, waar we dingen kunnen uitproberen die in het echt niet kunnen. Dit helpt om te kunnen leren middels ervaringen die in het echte leven te gevaarlijk of te onwenselijk zijn.”
Gamen leidt tot gezamenlijk leren
Naast de gesimuleerde werkelijkheid zorgen serious games ook voor interactie tussen de spelers. Een ander soort interactie dan in het echte leven, waardoor spelers anders leren communiceren. “Denk aan organisaties die met elkaar een spel spelen. Ze communiceren met elkaar over het spel, maar eigenlijk ontwikkelen ze hierdoor communicatievaardigheden die ze ook in hun dagelijkse werk kunnen gebruiken.”
Leren is een sociale gebeurtenis, en de games stimuleren dat. Als er in zo’n sociale context aan een opdracht gewerkt wordt, door te praten en te overleggen, ontstaat er een collectieve intelligentie, vertelt Wenzler. Zo kan een serious game gespeeld worden met verschillende belanghebbenden, die samen problemen moeten oplossen in verschillende scenario’s. Zo leren ze het probleem ook vanuit elkaars perspectief te zien.
Games kunnen onze hersenen tegengaan
Het grote voordeel van de gesimuleerde realiteit is dat spelers volgens Wenzler een helikopterblik krijgen. “Serious games bieden de mogelijkheid om van bovenaf te kijken. Met complexe problemen heeft het geen zin om onderop te beginnen, omdat het dan bijna onmogelijk wordt om ze op te lossen. Je moet dan van bovenaf beginnen, en dat is het voordeel dat die serious games bieden.”
Het belangrijkste argument van Wenzler voor serious gaming is dat het tegenwicht kan bieden tegen onze hersenen. “Onze hersenen zijn continu aan het simuleren. Wij creëren daarmee als het ware herinneringen van de toekomst, en als prikkels niet overeenkomen met die herinneringen, zijn we verrast. Soms zijn onze simulaties zo sterk, dat die prikkels van buitenaf er niet doorheen komen. Omdat de games mensen vertellen over de mogelijke toekomst, krijgen ze een beter beeld van hoe hun handelen de situatie kan veranderen. Daarom krijgen ze vanzelfsprekend ook meer zelfvertrouwen om hun kennis in de praktijk om te zetten naar acties.”
Spelenderwijs leren
Dit is ook de reden dat serious gaming bij NHL Stenden in het onderwijs wordt ingezet. “We helpen docenten om games te gebruiken in hun onderwijs, met de gamificatie van het onderwijs. Een voorbeeld hiervan is in een opleiding Verpleegkunde; daarin hebben we een game geïmplementeerd waarin de studenten in teams met elkaar in gesprek gaan over beelden die ze te zien krijgen.”
Het spel is dus een soort katalysator om het gesprek te starten, en dat is hoe de meeste games in het onderwijs gebruikt worden. Studenten zien en doen dingen tijdens het spel, en praten daarna over de relevantie die het voor hen heeft. Zo zien ze bijvoorbeeld welke fouten er in de werkelijkheid gemaakt worden, zonder dat er iemand door hoeft te lijden, en kunnen ze dus eigenlijk al ervaring opdoen zonder die fout echt te maken. Dat is volgens de nieuwe lector precies de bedoeling: “Leren zonder iets met de leerresultaten te doen is zinloos.”
Serious games zijn zowel product als instrument
Naast toepassingen in het onderwijs heeft serious gaming ook twee verschillende toepassingen in het onderzoek. Het is namelijk zowel een instrument als een product. “Het wordt nu nog vaak door elkaar gebruikt, maar we willen duidelijker maken dat het voor beide doeleinden gebruikt kan worden. Serious gaming kan als product geleverd worden aan een bedrijf of organisatie, maar het kan ook, net als Kunstmatige Intelligentie of Robotica, gebruikt worden om in een onderzoek een beter resultaat te krijgen.”
Zo loopt er een onderzoek naar het verbeteren van het product serious games door theorie en praktijk nog dichter bij elkaar te brengen. “Door modellen te bouwen willen we de werkelijkheid zo goed mogelijk nabootsen in een spel, maar in werkelijkheid gebeuren er toch altijd onverwachte dingen. We willen onderzoeken hoe we daarvan kunnen blijven leren.”
Een bijzonder voorbeeld van serious games als instrument is in een onderzoek naar jongeren met autisme. Die communiceren vaak in online games heel normaal en zelfs succesvol, terwijl ze dat thuis niet kunnen. “We willen onderzoeken hoe we dat gat tussen de online wereld en de echte wereld kunnen overbruggen, zodat dit soort mensen hun vaardigheden uit het spel ook kunnen meenemen naar de buitenwereld.”
Spellen beïnvloeden het echte leven
Dit gebeurt bij deze jongeren tot nu toe alleen in amusementsspellen, maar volgens Wenzler is het verschil tussen die spellen en serious games niet zo groot. “Van sommige amusementsspellen kun je veel leren, en serious games kunnen ook heel leuk zijn om te spelen. Het enige verschil komt eigenlijk pas na het spelen. Bij een serious game is het de bedoeling dat je dat wat je leert ook daarna kunt toepassen; het begint eigenlijk pas na het spelen. Dat is dan meteen ook een belangrijke onderzoekslijn, hoe we die vertaalslag van spel naar realiteit nog beter kunnen maken.”
Dit is bij één spel al bijzonder goed gelukt. In dit spel kunnen mensen met een chronische pijn dankzij een VR-bril met een onderzeeboot in hun eigen lichaam duiken. In hun eigen lichaam kunnen ze vervolgens op pijnprikkels schieten. Dit verandert niks aan hun lichaam zelf, maar volgens Wenzler gebeurt er toch iets in hun hersenen waardoor deze mensen na het spelen minder pijn ervaren. “De vraag is nu hoe we dit soort transfer van ervaringen binnen en buiten het spel kunnen uitbouwen naar andere games.”
