OCW wil deel selectie voor de poort bij pabo’s afschaffen
Hoewel de instroom bij de pabo’s de afgelopen jaren langzaam stijgt, zullen de tekorten in de beroepsgroep daarmee niet worden opgelost, schrijft demissionair minister Van Engelshoven in een brief aan de Kamer. Dat hangt mede samen met het feit dat een kwart van de aspirant-studenten, onder wie velen met een mbo-4 diploma, de toelatingstoets voor de pabo niet haalt en daarom reeds voor de poort van de opleiding afvalt. Daarnaast is de instroom het afgelopen jaar weer gedaald. De minister bekijkt nu, samen met de pabo’s en de Vereniging Hogescholen, hoe de doorstroom vanuit vooropleidingen naar de pabo kan worden vergemakkelijkt.
Mijn nekharen gaan overeind staan
Daarover was onlangs veel te doen tijdens een debat met de vaste Kamercommissie voor OCW. Habtamu de Hoop, Kamerlid voor de PvdA, pleitte er toen voor de toegankelijkheid van de pabo voor afgestudeerde mbo-studenten te verhogen. Dat kwam hem op kritiek te staan van zowel CDA-Kamerlid René Peters, oud-directeur van een basisschool, als Harm Beertema, het Kamerlid voor de PVV.
“Klopt het dat meneer De Hoop nu voorstelt om het niveau van het onderwijs nog verder te verlagen door het niveau van de toelatingstoets voor de pabo te verlagen?”, suggereerde Peters tijdens het debat in oktober. Beertema wond er nog minder doekjes om. “Mijn nekharen gaan overeind staan als mensen zoektochten beginnen om mbo’ers naar de pabo te krijgen en in dezelfde alinea de instroomtoets noemen”, aldus Beertema. “Ik wil meneer De Hoop meegeven dat er dan maar één uitkomst kan zijn: het verlagen van de norm. Dat moeten we niet willen.”
Een jaar de tijd om toelatingstoets te halen
Onder de noemers van ‘inclusie’ en ‘toegankelijkheid’ betoogt nu ook de demissionair minister dat er iets moet gebeuren aan het toelatingsbeleid van de pabo’s. Nu moeten mbo-studenten die bij de pabo willen instromen nog toelatingstoetsen maken in de vakkenaardrijkskunde, geschiedenis, en natuur en techniek. Die toets voor de poort mag blijven, maar dan als informerende toets om de voorkennis van instromers vast te stellen – dus niet meer als selectiemiddel. “Voldoet een student aan de kennisvereisten, kan hij starten met de opleiding. Voldoet een student nog niet (geheel) aan de vereisten, kan hij ook starten met de opleiding en in het eerste jaar aantonen te voldoen aan de kennisvereisten”, aldus de demissionair minister.
Ook de inhoud van de toetsen moet tegen het licht worden gehouden, schrijft de minister. De huidige toetsen zijn ontwikkeld in 2013, en het is volgens de minister de vraag of ze nog steeds de vakinhoud toetsen waarvan instromers op de pabo kennis moeten hebben. Zo wordt in een bijgevoegd actieplan van de Vereniging Hogescholen gezegd dat toelatingstoetsen voor de pabo mogelijk impliciet bepaalde kennis van de wereld veronderstellen die door voornamelijk studenten met een migratieachtergrond wordt gemist. Verder worden de handreikingen ter voorbereiding op de toelatingstoetsen herschreven en aangevuld met instructievideo’s; de handreikingen blijken nu te moeilijk te zijn voor sommige aspirant-pabo-studenten.
Keuzedeel ‘Vooropleiding Pabo’ in mbo
De toegang van mbo-studenten tot de pabo zal tevens worden vergemakkelijkt door het aanbieden van een keuzedeel ‘Voorbereiding Pabo’ in een mbo-opleiding. “Voor het kennisdeel krijgen studenten de kans om aan de drie vakinhouden te werken en deze ook af te sluiten. Met positieve resultaten kunnen studenten al in hun mbo-opleiding laten zien dat zij aan de toelatingseisen voor de pabo voldoen en drempelloos in kunnen stromen in de pabo”, schrijft de demissionair minister. De Vereniging Hogescholen en de MBO-raad zullen hiertoe gezamenlijk een aantal regionale pilots opzetten die vanaf september 2022 starten.
De landelijke toets Nederlands en Wiskunde blijft buiten beschouwing in het actieplan, benadrukt de VH. Deze toetsen vormen namelijk geen drempel voor de instroom op de pabo.
Ook aan de financiële prikkels tot het volgen van een pabo-opleiding kan wat worden gedaan, schrijft de demissionair minister. Een keuze daarin laat ze echter aan een nieuw kabinet. Ze benadrukt echter dat een nieuw kabinet dit middel zou kunnen gebruiken om aan te geven dat deze opleiding en het beroep van leerkracht belangrijk worden gevonden.
Daarnaast schrijft Van Engelshoven dat de halvering van het collegegeld in de eerste twee jaar van de pabo in ieder geval geen effectieve financiële prikkel lijkt. Uit een evaluatie van de Wet ‘verlaagd wettelijk collegegeld’ blijkt dat de halvering van het collegegeld niet heeft geleid tot een hogere instroom op de pabo.
Slagingspercentage hoger wanneer toelatingstoets later wordt gemaakt
Volgens de Vereniging Hogescholen hebben verdere wetenschappelijke inzichten in toetsing ertoe geleid dat de visie op toetsing langzaam is verschoven. Er moet niet langer worden getoetst op losse kennis en vaardigheden, maar een “meer samenhangende en op ontwikkeling gerichte benadering” worden gehanteerd. Daarnaast schrijft de VH dat de eerstejaars studenten op de pabo in de afgelopen twee studiejaren vanwege de coronacrisis de kans kregen om hun toelatingstoetsen in het eerste semester van hun opleiding te maken. Het percentage studenten dat uitviel vanwege de toelatingstoets werd daardoor verlaagd. De VH vindt daarom dat het huidige toelatingsbeleid en de toelatingstoetsen voor de pabo, specifiek de toetsen voor de poort en de toets ‘wiscat’, eraan moeten geloven.
De landelijke toets Nederlands en Wiskunde voor de pabo blijven buiten beschouwing in het actieplan, benadrukt de VH. Deze toetsen vormen namelijk geen drempel voor instroom op de pabo.
OCW gaat aan de slag met wetsvoorstel
Intussen gaat het ministerie van OCW aan de slag met een wetgevingsvoorstel dat de huidige, selectieve toelatingstoetsen voor de pabo afschaft vanaf ten vroegste studiejaar 2024-2025. De pilots die daaraan voorafgaand draaien wil de demissionair minister mogelijk maken middels een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB). Hoewel een AMvB in principe zonder instemming van de Kamer kan worden doorgevoerd, zal de demissionair minister deze AMvB wel bij de Kamer voorhangen, waarbij ze ernaar streeft de maatregel voorafgaand aan studiejaar 2022-2023 in werking te doen treden.
