Krimp van studentenaantallen in het hbo versnelt
Dat blijkt uit de nieuwste referentieraming van OCW. Deze raming voorspelt jaarlijks de aantallen studenten op basis van tal van variabelen, zoals demografische ontwikkelingen.
Bezuinigen of investeren?
Als de referentieraming hoger uitvalt dan in het voorgaande jaar, dan kan de bekostiging per student stijgen. In dat geval hebben onderwijsinstellingen meer budget om te investeren in bijvoorbeeld onderwijskwaliteit, onderzoek en ondersteuning van studenten. Als de referentieraming lager uitvalt dan in het voorgaande jaar, dan kan de bekostiging per student juist dalen. Dit kan betekenen dat onderwijsinstellingen minder budget hebben en mogelijk moeten bezuinigen.
De wekelijkse nieuwsbrief is nog korte tijd gratis te ontvangen. De voorwaarden vindt u hier.
Vanuit dit oogpunt is de referentieraming belangrijk voor instellingen. De afgelopen jaren vielen de daadwerkelijke studentenaantallen hoger uit dan voorspeld, wat inhield dat universiteiten en hogescholen meer geld per student ontvingen dan verwacht.
Het aantal studenten in het hbo zal de komende jaren waarschijnlijk langzaam dalen. Van 2008 tot en met 2021 nam het aantal studenten in het hbo juist geleidelijk toe. In 2021 waren er 490.500 studenten ingeschreven, 74.400 meer dan in 2010. In 2022 was er voor het eerst een daling, naar 476.100 studenten. De verwachting is dat deze daling zal doorzetten naar 435.600 in 2029.
Daling gaat harder dan verwacht
De daling gaat ook harder dan verwacht bij de raming van vorig jaar. Nu zullen er in 2026 25.000 minder hbo’ers zijn dan voorspeld was. Dat is de omvang van een middelgrote hbo-instelling zoals Saxion of Windesheim.
De inzet van het hbo om meer masters aan te bieden lijkt vooralsnog geen vrucht te dragen. De lagere instroom dan verwacht in de bacheloropleidingen zal leiden tot een stabilisatie van het aantal voltijd master-studenten op ongeveer 8.000 in 2029. Daarmee blijft het aantal hbo-masterstudenten een marginale groep op in totaal 435.000 hbo’ers. Ook door de lagere instroom in de hbo-deeltijdbachelors zal er op termijn minder instroom in de masters zijn.
Aantal studenten bij Ad en hbo-master stagneert
Het aantal studenten in een deeltijd hbo-master blijft in de komende jaren constant, namelijk tussen 8.100 en 8.200. Dit is een forse bijstelling ten opzichte van de vorige raming, die uitging van een stijgende trend.
Ook de groei bij de Associate degree-opleidingen lijkt af te zwakken volgens de prognoses van OCW. Het aantal Ad’ers zal komende jaren nauwelijks meer groeien en net als de rest van het hbo daarna licht krimpen, terwijl vorig jaar nog een gestage groei werd voorspeld.
Het aantal Ad-studenten in deeltijd is ook naar beneden bijgesteld: van 2.700 naar 1.500 in 2030 ten opzichte van de raming van vorig jaar.
Einde aan de groei bij universiteiten
Het zal veel overwerkte docenten aan de universiteit als muziek in de oren klinken: er komt een einde aan de groei van het aantal wo-studenten. Hoewel het de komende jaren nog even doorbijten zal zijn met hoge studentenaantallen, zal de groei van het wetenschappelijk onderwijs naar verwachting afvlakken.
Het aantal studenten in het wetenschappelijk onderwijs is in het verleden sterk gegroeid: van 242.800 in 2010 naar 342.100 in 2021. In 2022 zijn de studentenaantallen nagenoeg gelijk gebleven. Naar verwachting zal het aantal studenten in het wetenschappelijk onderwijs pieken bij 365.900 in 2030 en daarna geleidelijk afnemen.
Daling wo-studenten ter grootte van UvA
De huidige raming gaat ervan uit dat de groei in het wo sneller afvlakt in vergelijking met de vorige raming. Dit zal vooral op lange termijn leiden tot neerwaartse bijstellingen van studentenaantallen. In 2029 zullen er naar schatting 40.900 minder studenten zijn. Deze daling zal plaatsvinden in zowel de bachelor- als de masteropleidingen. Dit is een forse verlaging van het studentenaantal, vergelijkbaar met de huidige omvang van de UvA, de grootste universiteit van Nederland.
Het lagere aantal wo-studenten is vooral het gevolg van een lagere instroom vanuit het vwo en het hbo. Het aantal vwo’ers en hbo’ers neemt naar verwachting af, wat zal leiden tot minder wo-studenten dan in de vorige raming.
In het hbo zal het aandeel internationale studenten toenemen van 8,4 procent in 2023 naar 10,4 procent in 2029. Naar verwachting zal het aantal internationale studenten in het wetenschappelijk onderwijs stijgen van 87.500 in 2022 naar 127.700 in 2029. Hiermee zal het aandeel internationale studenten toenemen van 25,9 procent in dit studiejaar naar 34,9 procent in 2029.
