‘Komst buitenlandse studenten biedt kansen voor internationalisering at home’
Instroom van buitenlandse studenten…
Een groot goed in een globaliserende wereld is interculturele competentie, het vermogen om zich te verhouden tot verschillende culturen. Het verwerven van die competentie verloopt meestal middels internationalisering, zij het doordat Nederlandse studenten naar het buitenland gaan of buitenlandse studenten naar ons land komen. Die laatste vorm ligt momenteel echter onder een vergrootglas. Beleidsmakers vrezen de gevolgen voor de draagkracht van het onderwijssysteem, de verjaging van vaderlandse studenten en de verwachtingen die aan internationale studenten worden gesteld.
In Nederland ligt het gehalte internationale studenten boven het Europees gemiddelde – 14 procent van de studenten is hier buitenlands. Ook is de inkomende mobiliteit veel groter dan de uitgaande stroom. Literatuuronderzoek laat enkele obstakels van deze instroom zien: zowel binnen- als buitenlandse studenten worden geconfronteerd met taalbarrières, andere leerstijlen en mogelijke cultuurverschillen die het opdoen van informatie in een internationale onderwijsomgeving hinderen.
… versus internationalisering van binnenlandse studenten
Deze discussie gaat vaak voorbij aan de vele voordelen van internationalisation at home (IaH), het opdoen van interculturele vaardigheden zonder zelf het buitenland te bezoeken. De interacties met internationale studenten en de inbedding van onderwijsinterventies kunnen hierbij leiden tot een hogere culturele-intelligentiequotiënt (cultural intelligence quotient, CQ). Deze CQ-score kan verder worden onderverdeeld in vier deelgebieden: motivatie, cognitie, metacognitie en gedrag.
De nieuwsbrief is exclusief toegankelijk voor medewerkers van onze partners.
Om het effect van IaH te meten hebben onderzoekers aan Zuyd Hogeschool gebruikgemaakt van de uitkomsten tussen 2017 en 2021 van de Global Mind Monitor, een online leeromgeving voor interculturele competentie. De gegevens behoren toe aan 10.243 studenten, van wie 7.391 studenten uit Nederland. Bij de betrokken onderwijsinstellingen zijn twee universiteiten en acht hogescholen, waaronder de Hogeschool Rotterdam, Saxion, NHL Stenden en Zuyd Hogeschool zich bevinden.
Individuele versus collectieve internationalisering
De resultaten tonen onderscheid tussen individuele en collectieve aspecten van internationalisation at home. Het collectieve effect van een internationaal klaslokaal is een verhoogde motivatie omtrent interculturele competentie. Daarentegen zorgen onderwijsinterventies voor een hogere CQ-score op alle deelgebieden. De combinatie van een internationaal klaslokaal en gerichte onderwijsactiviteiten leidde niet direct tot een extra meerwaarde in de interculturele competenties van de ondervraagden.
Bij nadere bestudering van de verschillende onderwijsinterventies kwamen meer details naar voren. Formele activiteiten, zoals workshops en schrijfopdrachten, hadden vaker effect op de deelgebieden cognitie en metacognitie. De informele activiteiten, waaronder gesprekken en sociale gelegenheden, beïnvloedden eerder motivatie en gedrag. Onderwijsinterventies waren effectiever in het overbrengen van interculturele competentie, maar ook gerichter in het werken aan specifieke deelgebieden.
Onderwijs- en andere activiteiten
Om het culturele intelligentiequotiënt van studenten te sterken is naast een internationaal klaslokaal daarom ook een adequaat onderwijsactiviteitenaanbod nodig. Juist vanwege de vele buitenlandse instromers loont het voor beleidsmakers en docenten te investeren in internationalisation at home, zeggen de onderzoekers. Door internationale dimensies te integreren in curricula en leeractiviteiten te ontwikkelen met het oog op culturele diversiteit wordt inkomende mobiliteit niet een bedreiging, maar een voordeel voor de internationale carrière van studenten die in eigen land blijven.
Overigens is internationalisation at home ook het onderwerp van een recente scriptie aan de Universiteit Utrecht. Volgens de ondervraagde studenten waren de belangrijkste activiteiten het vergelijken van perspectieven, het hebben van internationale gastlezingen, het mengen van nationaliteiten tijdens activiteiten en het ontwikkelen van de Engelse taalvaardigheden. Dit laatste punt is van belang voor niet alleen studenten maar ook docenten, bleek onlangs.
